آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,292
تعداد مقالات33,210
تعداد مشاهده مقاله11,812,163
تعداد دریافت فایل اصل مقاله4,995,943
نبی زاده, محمدمهدی, خسروپناه, عبدالحسین. (1401). بررسی فقهی قرارداد جعاله موازی و وکالتی در تعمیر خانه و احداث راه و ساختمان. اسلام و مطالعات اجتماعی, 29(111), 127-157. doi: 10.22081/jf.2022.63203.2450
محمدمهدی نبی زاده; عبدالحسین خسروپناه. "بررسی فقهی قرارداد جعاله موازی و وکالتی در تعمیر خانه و احداث راه و ساختمان". اسلام و مطالعات اجتماعی, 29, 111, 1401, 127-157. doi: 10.22081/jf.2022.63203.2450
نبی زاده, محمدمهدی, خسروپناه, عبدالحسین. (1401). 'بررسی فقهی قرارداد جعاله موازی و وکالتی در تعمیر خانه و احداث راه و ساختمان', اسلام و مطالعات اجتماعی, 29(111), pp. 127-157. doi: 10.22081/jf.2022.63203.2450
نبی زاده, محمدمهدی, خسروپناه, عبدالحسین. بررسی فقهی قرارداد جعاله موازی و وکالتی در تعمیر خانه و احداث راه و ساختمان. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1401; 29(111): 127-157. doi: 10.22081/jf.2022.63203.2450

بررسی فقهی قرارداد جعاله موازی و وکالتی در تعمیر خانه و احداث راه و ساختمان

فقه
دوره 29، شماره 111، مهر 1401، صفحه 127-157    اصل مقاله (874.02 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2022.63203.2450
نویسندگان
محمدمهدی نبی زاده* 1؛ عبدالحسین خسروپناه2
1دانش‌آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم، استاد سطوح عالیه حوزه علمیه، قم، ایران.
2استاد فلسفه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و استاد خارج فقه حوزه علمیه، قم، ایران.
تاریخ دریافت: 12 بهمن 1400،  تاریخ بازنگری: 12 خرداد 1401،  تاریخ پذیرش: 08 آبان 1401 
چکیده
یکی از قراردادهای بانکی جعاله موازی و وکالتی است که عبارت است از تسهیلاتی که بانک برای انجام کاری مانند تعمیر منزل در اختیار مشتری می‌گذارد. آنچه در این بین اتفاق می‌افتد، دو قرارداد جعاله به‌دنبال‌هم و گاهی به‌ضمیمه عقد وکالت است که به اولی جعاله موازی و به دومی جعاله وکالتی گفته می‌شود. مسئله اصلی در این قراردادها اشکالاتی است که از نظر فقهی متوجه آنها است؛ هم از حیث انطباق با قواعد مشهور فقهی مانند عدم‌تحقق قصد مشتری، گرفتن اجرت پیش از عمل و دریافت جریمه تأخیرِ پرداخت اقساط و هم از حیث عدم تناسب با روح حاکم بر نظام اقتصادی اسلام. راه‌حل این معضلات آن است که بانک در قرارداد اولی، کاری که در عرف عمل محسوب می‌شود انجام دهد؛ در این صورت سپردن کار به عامل دوم هرچند با دادن وکالت به جاعل اول مانعی ندارد. همچنین توجیه مشتری درباره مفادِ قرارداد موجب تحقق قصد می‌شود. نسبت به مابه‌التفاوت جعل دریافتی هم، ارزش عمل را میزان تعیین جعل قرار دهد و بعضی قوانین مانند جریمه تأخیر تأدیه را حذف نماید. این تحقیق از قبیل فقه کاربردی است و روش آن کتابخانه‌ای و تحلیلی اجتهادی است که در ضمن بیان معضل به نقد و تحلیل آن می‌پردازد.
کلیدواژه‌ها
جُعل؛ جعاله؛ جعاله موازی؛ جعاله وکالتی؛ وام احداث راه؛ تسهیلات جعاله؛ تعمیر مسکن
عنوان مقاله [English]
A Jurisprudential Examination of the Parallel and Representative Je'aleh Contract in House Repair and Construction of Road and Building
نویسندگان [English]
Mohammad Mahdi Nabizadeh1؛ Abdolhossein Khosropanah2
1Graduated from Level Four of Islamic Seminary of Qom, professor of higher levels of Islamic seminary, Qom, Iran.
2Professor of Philosophy at the Institute of Islamic Culture and Thought and Professor of Kharij Fiqh at Islamic Seminary, Qom, Iran.
چکیده [English]
One of the bank contracts is parallel and representation Je'aleh (Je'aleh is a promise of something of value given by a promissor in exchange for something of value given by a promisee), which is the loan that the bank provides to the customer to do something like home repair. What happens in between are two contracts of Je'aleh consecutively and sometimes it is attached to the contract of representation, the first one is called parallel Je'aleh and the second one is called representation Je'aleh. The main issue in these contracts is the problems that they face from the jurisprudential perspective. Both in terms of compliance with well-known rules of jurisprudence such as not realizing the customer's intention, taking wages before the action and receiving fines for late payment of installments, and also in terms of incompatibility with the dominant atmosphere of the Islamic economic system. The solution to these problems is for the bank to do what is considered practice in convention in the first contract. In this case, it does not matter to leave the job to the second agent, while giving power of representation to the first Ja'il (forger). In addition, the customer's explanation about the terms of the contract makes the intention come true. In relation to the received forgery difference, set the value of the act as the amount of forgery and remove some rules such as late payment penalty. This study is an applied jurisprudence and its method is library and ijtihad analysis, which criticizes and analyzes the problem at the same time.
کلیدواژه‌ها [English]
Jo'al, Je'aleh, Parallel Je'aleh, Representation Je'aleh, Road Construction Loan, Je'aleh loan, Housing Repair
مراجع
1. آیین‌نامه فصل سوم قانون عملیات بانکی بدون ربا، تصویب‌نامه شماره 88620 هیأت وزیران، ماده 70. (14/۱۰/1362). (قوانین و مقررات). برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی بانک مرکزی ایران: www.cbi.ir.
2. ازهری، محمد بن احمد. (بی‌تا). تهذیب اللغة (ج1، چاپ اول). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
3. امامی، سیدحسن. (بی‌تا). حقوق مدنی (ج2). تهران: انتشارات اسلامیه.
4. بهجت، محمدتقی. (1428ق). استفتائات (ج3، چاپ اول). قم: دفتر حضرت آیت‌الله بهجت(ره).
5. تبریزی، جواد بن علی. (بی‌تا). استفتائات جدید (ج2، چاپ اول). قم: نرم‌افزار جامع فقه.
6. ترحینی عاملی، سید محمدحسین. (1427ق). الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة (ج4، 5). قم: دارالفقه للطباعة والنشر.
7. جمعی از پژوهش‌گران: زیرنظر سید محمود هاشمی‌شاهرودی. (1423ق). موسوعة الفقه الاسلامی طبقا لمذهب أهل البیت(علیهم السلام) (ج4، چاپ اول). قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام).
8. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1410ق). تاج اللغة وصحاح العربیة. (ج14، محقق: احمد عبدالغفور العطار). بیروت: دارالعلم للملایین.
9. حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشریعة إلی تحصیل مسائل الشریعة (ج19، 21، 23، 30، چاپ اول). قم: مؤسسة آل البیت(علیهم السلام). 
10. حسینی، سید عقیل. (بی‌تا). مقالات فقه پول و بانک، جعاله در بانک‌داری اسلامی. برگرفته از: سایت مؤسسه آموزش و تحقیقات فقه کاربردی: https://tyb.ir.
11. حسینی سیستانی، سید علی. (بی‌تا). پرسش و پاسخ وام. برگرفته از: سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آیت‌الله سیستانی: www.sistani.org/persian
12. علامه حلی، حسن بن یوسف. (1413ق). قواعد الاحکام فی معرفة الحلال والحرام (ج1). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
13. علامه حلی، حسن بن یوسف. (بی‌تا). تذکرة الفقهاء (ج17). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
14. فخرالمحققین حلی، محمد بن حسن. (1387ق). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد (ج3). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
15. محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن. (1408ق). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام (ج3). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
16. خامنه‌ای، سید علی. (1398). استفتائات (فقه و احکام شرعی). برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری: www.leader.ir/fa/content/23153
17. دستورالعمل اجرایی جعاله. (19/01/1363). ویکی بانک 24: https://wikibank.ir/24 
18. سبزواری، سید عبدالاعلی. (1413ق). مهذب الاحکام. (ج18، محقق: مؤسسه المنار). قم: مؤسسه المنار، دفتر آیت‌الله سبزواری.
19. شیخ طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). الفهرست. نجف: المکتبة المرتضویة.
20. طریحی، فخرالدین بن محمد. (1375). مجمع البحرین (ج5، محقق: احمد حسینی اشکوری، چاپ سوم). تهران: مرتضوی.
21. طوسی، محمد بن علی بن حمزه. (1408ق). الوسیلة الی نیل الفضیلة. قم: کتابخانه آیت‌‌الله مرعشی نجفی(ره).
22. شهید اول، محمد بن مکی. (1410ق). اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیة (محققان: محمدتقی مروارید و علی‌اصغر مروارید، چاپ اول). بیروت: دار التراث - دار الاسلامیه.
23. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (1413ق). مسالک الأفهام الی تنقیح شرائع الاسلام (ج55، چاپ اول). قم: مؤسسه المعارف الاسلامیة.
24. شهید اول، محمد بن مکی. (1417ق). الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة (ج3). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
25. فاضل لنکرانی، محمد. (بی‌تا). جامع المسائل (فارسی) (ج1، چاپ یازدهم). قم: امیر قلم.
26. فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410). کتاب العین. (ج1، محققان: ابراهیم سامرایی و مهدی مخزومی). قم: نشر هجرت.
27. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب. (بی‌تا). القاموس المحیط (ج3، چاپ اول). بیروت: دار الکتب العلمیة.
28. قرارداد جعاله مسکن. (بی‌تا). قرارداد جعاله تعمیر مسکن (در قبال تعهد شخص ثالث) بانک ملی ایران. تهران: https://wikibank.ir/24
29. کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ج5، محققان: علی‌اکبرغفاری و محمد آخوندی، چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
30. محقق ثانی، علی بن حسین. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد (ج4، چاپ دوم). قم: موسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
31. مظاهری، رسول. (1381). جعاله در بانکداری اسلامی (چاپ اول). قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
32. مکارم شیرازی، ناصر. (1427ق). استفتائات جدید (ج2، چاپ دوم). قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابی طالب(علیه السلام).
33. مکارم شیرازی، ناصر. (بی‌تا الف). ربا و بانکداری اسلامی. قم: نرم‌افزار جامع فقه.
34. مکارم شیرازی، ناصر. (بی‌تا ب). جامع المسائل. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی: makarem.ir/ahkam/fa/category/index/37943
35. منتظری نجف‌آبادی، حسینعلی. (بی‌تا). رساله استفتائات (نسخه اول، ج3). قم. نرم‌افزار جامع فقه.
36. موسوی جزایری، سید محمدعلی. (05/11/1393). مدرسه فقاهت- درس خارج فقه نظام بانکداری. سایت ارتباط شیعی: https://www.eshia.ir/.
37. موسویان، سید عباس. (1395). نکته‌های فقهی اجرایی تسهیلات جعاله (تلخیص‌کننده: مسعود فرقانی). تهران: نشریه پیام مهم، ماهنامه داخلی بانک کشاورزی، (ش 130).
38. موسویان، سید عباس؛ کاوند، مجتبی و اسمعیلی گیوی، حمیدرضا. (1387). اوراق بهادار (صکوک) جعاله ابزاری کارآمد برای توسعه صنعت گردشگری. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، 8(32)، صص 141-204.
39. نجاشی، احمد بن علی. (1407ق). رجال النجاشی. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
40. نجفی، محمدحسن. (بی‌تا). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (ج27، 35). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 159
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 289