آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,499 |
| تعداد مقالات | 35,584 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,636,368 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,587,751 |
قلمرو الزام زوج بر طلاق در فقه مذاهب اسلامی | ||
| فقه | ||
| دوره 29، شماره 112، دی 1401، صفحه 185-214 اصل مقاله (733.65 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2023.63357.2459 | ||
| نویسندگان | ||
| صدیقه فقیه حبیبی1؛ عصمت السادات طباطبایی لطفی(نویسندۀ مسئول)* 2؛ علیرضا عسگری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. | ||
| 2استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 25 بهمن 1400، تاریخ بازنگری: 14 شهریور 1401، تاریخ پذیرش: 13 بهمن 1401 | ||
| چکیده | ||
| الزام زوج به طلاق توسط حاکم اسلامی از موضوعات مهم فقه و حقوق در حوزۀ خانواده بوده و از آن جهت که می‌تواند مانع ضرر و عسر و حرج همسر در ادامۀ زندگی زناشویی باشد، قابل توجه است. مشروعیت الزام زوج به طلاق فی‌الجمله مورد وفاق فقهای امامیه و اهل سنت است، لیکن بنا بر مبنا و ادله‌ای که بر این امر اقامه شده، در موارد و شرایط آن اختلاف وجود دارد. فقهای شیعی، بر اساس آیات و روایات وارده، ترک روابط جنسی و نیز ترک انفاق و سوء معاشرت را مجوّز الزام زوج به طلاق دانسته‌اند، درحالی‌که حنفیان، برخلاف دیگر مذاهب اهل سنت، الزام زوج بر طلاق به دلیل استنکاف یا ناتوانی از پرداخت نفقه را جایز نمی‌دانند و در سوء معاشرت نیز فقط مالکیه قائل به الزام به طلاق هستند. در تحقیق حاضر، ضمن بررسی ادله و موارد الزام زوج به طلاق در فقه مذاهب، به این نتیجه رسیدیم که مبنای اصلی مشروعیت الزام زوج به طلاق لزوم نفی ضرر و حرج از زوجه می‌باشد؛ به این معنا که اگر انحصار حق طلاق که در دست زوج است موجب ضرر و زیان و یا عسر و حرج زوجه در زندگی زناشویی گردد، حاکم می‌تواند، پس از درخواست زوجه و با اثبات ضرر معتنابه و عسر و حرج، حکم به الزام یا اقدام به طلاق نماید؛ بر این اساس چه بسا که بتوان موارد الزام زوج به طلاق را به دیگر مصایق ضرر، از جمله امراض مسری لاعلاج شوهر، تعمیم داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| طلاق؛ الزام به طلاق؛ لاضرر؛ عسر و حرج | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Domain of the Obligation of the Husband to Divorce in the Fiqh of Islamic Denominations | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sedigheh Faqih Habibi1؛ Esmat al-Sadat Tabatabaei Lotfi (corresponding author)2؛ Ali Reza Asgari2 | ||
| 1PhD student, Department of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Department of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The obligation of the couple to divorce by the Islamic ruler is one of the important issues of Fiqh and law in the family, and it is significant because it can prevent the spouse from harm, hardships, and fears in the continuation of married life. Imamiyah and Sunni jurists generally agree upon the legality of the obligation of the couple to divorce, but there are some different viewpoints in the cases and conditions based on the foundation and arguments that have been considered for this issue. Shia jurists, based on the verses (of the Qur'an) and narratives, have considered the abandonment of sexual relationships, as well as the abandonment of giving alimony and misbehavior, to be valid requirements for a couple to divorce. However, the Hanafians, unlike other Sunnis, do not consider it permissible to oblige a couple to divorce due to disfavor or inability to pay alimony, and in the case of misbehavior, only Malikiya consider it obligatory to divorce. In the present study, while examining the arguments and cases of obligation of a couple to divorce in the fiqh of denominations, we came to the conclusion that the main basis of the legitimacy of requiring a couple to divorce is the need to negate the harm and fears of the wife. In other words, if the monopoly of the right to divorce, which is in the hands of the husband, causes loss and fears or hardships to the wife in her married life, after the request of the wife, the religious judge can issue a compulsory decree or proceed with divorce by proving the remarkable loss and harm. Based on this, it is possible to generalize cases requiring a couple to divorce to other cases of loss, including incurable infectious diseases of the husband. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Divorce, obligation to divorce, La Zarar, hardship and fear | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم 1. ابن جبرین، عبدالله بن عبدالرحمن بن عبدالله. (بی‌تا). شرح اخصر المختصرات (ج68). کتابخانۀ مدرسه فقاهت. 2. ابن رشد قرطبی، محمد بن احمد. (۲۰۱۰م). بدایة المجتهد و نهایة المقتصد (محققین: محمد شوقی؛ محمدکاظم موسوی، و...). المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیه 3. ابوزهره، محمد. (1948م). الاحوال الشخصیة. قاهره: دارالفکر العربی. 4. بحرالعلوم، عزالدین. (1405ق). بحوث الفقهیه من محاضرات آیت‌الله حسین حلی (چاپ دوم). بیروت: دارالزهرا. 5. البحرانی، یوسف. (1365). الحدائق الناضرة. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه. 6. البهوتی، منصور بن یونس بن صلاح‌الدین. (1993م). دقائق اولی النهی لشرح المنتهی (چاپ اول). ناشر علم الکتب. 7. بیهقی، احمد بن حسین. (1424ق). سنن الکبری (ج6و10، محقق: عبدالقادرمحمد عطا). بیروت: دارالکتب الاسلامیة. 8. حر عاملی، محمد بن حسن. (1414ق). وسایل الشیعة الی التحصیل مسائل الشریعة (چاپ دوم). قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث. 9. حکیم، محسن. (1377ق). منهاج الصالحین. نجف: دارالزهراء. 10. حلی، حسین. (۱۴۱۵ق). بحوث فقهیة (مقرر: سید عزالدین سید على بحرالعلوم، چاپ چهارم). قم: مؤسسة المنار. 11. خویی، سید ابوالقاسم. (1387). منهاج الصالحین (چاپ سی و سوم). قم: انتشارات آیت‌الله خویی. 12. رفیعی، علی. (1380). بررسی فقهی طلاق و آثار آن در حقوق زوجین. تهران: انتشارات مجد. 13. زحیلی، وهبه. (1382). فقه خانواده در جهان معاصر (مترجم: عبدالعزیز سلیمی). تهران: چاپ احسان. 14. زحیلی، وهبه. (1409ق). الفقه الاسلامی و ادلته (چاپ سوم). دمشق: انتشارات دارالفکر. 15. سبحانی، جعفر. (1383). تهذیب الاصول. مؤسسۀ عروج (مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 16. سلیمان، اسامه علی محمد. (بی‌تا). التعلیق علی المده شرح العمده. کتابخانۀ مدرسه فقاهت. 17. السیستانی، السید علی. (۱۴۱۶ق). منهاج الصالحین (ج۳، چاپ اول). قم: مکتبة آیت‌الله العظمی السید علی الحسینی السیستانی. 18. شبیری زنجانى، سید موسى. (1419ق). کتاب نکاح (چاپ اول). قم: مؤسسۀ پژوهشى راى‌پرداز. 19. الشربینی، شمس‌الدین محمد بن احمد. (۱۴۱۵ق). مغنی المحتاج الی معرفة الألفاظ المنهاج (چاپ اول). دار الکتب العلمیة. 20. صدر، حسن. (1327). حقوق زن در اسلام و اروپا (چاپ پنجم). انتشارات جاویدان. 21. الصدوق، محمد بن علی بن بابویه. (1415ق). المقفع. قم: مؤسسة الامام الهادی(علیه السلام). 22. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم. (بی‌تا). تکملة العروة الوثقی. قم: مکتبة الداوری. 23. عباسی، محمود. (1381). قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران (چاپ اول). ناشر حقوقی. 24. القزوینی، محمد بن یزید. (1430ق). سنن ابن ماجه (محقق: محمد فؤاد عبدالباقی). داراحیاءالکتب العربیه. 25. کاتوزیان، ناصر. (۱۳۸۲). حقوق خانواده (چاپ ششم). شرکت سهامی انتشار. 26. کلینی، محمد بن یعقوب. (1413ق). الکافی (چاپ اول). بیروت: دارالاضواء. 27. مرغینانی، علی بن ابی بکر. (بی‌تا). هدایة حامل المتن بدایة مع ترجمه و شرح فارسی (مترجمان: غلام یحیی خان بهاری، میر محمدحسین بنگالی، تاج الدین بنگالی، ج2). دیباچه مطبعه ناشر. 28. المرغینانی، علی بن أبی بکر بن عبد الجلیل الفرغانی. (۱۴۱۵ق.). الهدایة فی شرح بدایة المبتدی. بیروت: دار احیاء التراث العربی. 29. مشکینی، علی. (1394). اصطلاحات الاصول (چاپ اول). قم: بوستان کتاب. 30. المغربی، حسین ابراهیم؛ الرئیس الزبیری، محمد صالح. (1927م). قرة العین بفتاوی علماء الحرمین (چاپ اول). مطبعة مصطفی محمد. 31. مغنیه، محمدجواد. (1432ق). الفقه علی المذاهب الخمسة (چاپ ششم). دارالکتاب الاسلامی. 32. مهرپور، حسین. (1371). مجموعه نظریات شورای نگهبان (چاپ اول). تهران:کیهان. 33. مهرپور، حسین. (1384). مباحثی از حقوق زن (چاپ دوم). تهران: انتشارات اطلاعات. 34. میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن. (1413ق). جامع الشتات (چاپ اول). مؤسسۀ کیهان. 35. نراقی، ملااحمد. (1408ق). عوائد الایام. قم: چاپ سنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 306 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 411 |
||