آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,296
تعداد مقالات33,250
تعداد مشاهده مقاله11,856,410
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,040,377
اسماعیلی, مجید. (1402). ارزیابی صحت معامله بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات با تأکید بر اشتراط موالات در ایجاب و قبول. اسلام و مطالعات اجتماعی, 30(شماره 1(پیاپی113)), 149-181. doi: 10.22081/jf.2023.65006.2566
مجید اسماعیلی. "ارزیابی صحت معامله بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات با تأکید بر اشتراط موالات در ایجاب و قبول". اسلام و مطالعات اجتماعی, 30, شماره 1(پیاپی113), 1402, 149-181. doi: 10.22081/jf.2023.65006.2566
اسماعیلی, مجید. (1402). 'ارزیابی صحت معامله بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات با تأکید بر اشتراط موالات در ایجاب و قبول', اسلام و مطالعات اجتماعی, 30(شماره 1(پیاپی113)), pp. 149-181. doi: 10.22081/jf.2023.65006.2566
اسماعیلی, مجید. ارزیابی صحت معامله بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات با تأکید بر اشتراط موالات در ایجاب و قبول. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1402; 30(شماره 1(پیاپی113)): 149-181. doi: 10.22081/jf.2023.65006.2566

ارزیابی صحت معامله بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات با تأکید بر اشتراط موالات در ایجاب و قبول

فقه
مقاله 6، دوره 30، شماره 1(پیاپی113)، فروردین 1402، صفحه 149-181    اصل مقاله (775.34 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2023.65006.2566
نویسنده
مجید اسماعیلی*
دانش‌پژوه سطح چهار حوزه علمیه، قم، ایران.
تاریخ دریافت: 13 مهر 1401،  تاریخ بازنگری: 01 آبان 1401،  تاریخ پذیرش: 07 فروردین 1402 
چکیده
در سال‌های اخیر با توجه به گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات، کسب درآمد از طریق معاملۀ کالا و خدمات بر این بستر، رونق فراوانی یافته است؛ به‌گونه‌ای که همه‌روزه کاربران از طریق تبلیغات فراوان استارتاپ‌ها، به انجام این دسته از معاملات تشویق می‌شوند. قرارگرفتن این معاملات بر سامانه‌های اینترنتی و مخابراتی برنامه‌ریزی‌شده که فاقد مؤلفه‌ها و دسترسی‌های واقعی هستند، موجب شده تا دخالت انسانی در آن به حداقل برسد که رهاورد آن، ایجاد فاصلۀ مکانی و زمانی میان ارکان معامله و از آن جمله ایجاب و قبول است. درحالی‌که به اعتقاد بعضی از فقیهان موالات در ایجاب و قبول، شرط صحت معامله به شمار می‌رود. این نوشتار با بهره‌گیری از روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، ضمن تضعیف اشتراط موالات در عقد، کیفیت تحقق آن در معامله بر بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات را تحلیل کرده و حکم به صحت کسب درآمد از این طریق کرده است.
کلیدواژه‌ها
صحت؛ معامله؛ فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ معامله در فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ موالات
عنوان مقاله [English]
An Evaluation of Validity of the Transaction on the Platform of Information and Communication Technology With an Emphasis on the condition of succession in demand and acceptance
نویسندگان [English]
Majid Esmaeili
Student of Level Four in Islamic Seminary, Qom, Iran.
چکیده [English]
In recent years, due to the expansion of information and communication technology, making money through the transaction of goods and services on this platform has been greatly promoted, in such a way that everyday users are encouraged to do this type of transactions through the many advertisements of startups. Placing these transactions on programmed internet and telecommunication systems that lack real components and accesses has made human intervention in it to a minimum and it leads to creating a space and time distance between the elements of the transaction, including demand and acceptance. However, according to the view of some jurists, the condition of the validity of the transaction is succession in demand and acceptance. Using the descriptive-analytical method, this article has analyzed the quality of its realization in the transaction on the platform of information and communication technology, while weakening the condition of succession in the contract, and has considered earning money in this way as valid.
کلیدواژه‌ها [English]
Internet Transactions, Condition of Validity of Contract, Succession in Transactions, Demand and Acceptance, the Condition of Succession
مراجع
1. ابن‌ادریس حلّی، محمد بن منصور بن احمد. (1410ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
2. ابن‌براج طرابلسی، قاضی عبدالعزیز. (1406ق). المهذب (ج1). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
3. ابن‌حجر هیتمی، احمد بن محمد.(2005م). تحفة المحتاج فی شرح المنهاج (ج29). بیروت: دار الکتب العلمیة.
4. ابن‌زهره، حمزة بن علی حسینی حلبی. (1417ق). غنیة النزوع الی علمی الاصول و الفروع. قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
5. ابن‌‌فارس، ابوالحسین احمد. (1404ق). معجم مقائیس اللغة (ج6،5،4،2). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه.
6. ابن‌قدامة، عبدالله بن احمد. (1997م). المغنی (ج7). ریاض: عالم الکتب. 
7. ابن‌منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (ج8،2). بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع. 
8. احسائی، ابن‌ ابی‌ جمهور محمد بن علی. (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة (ج2). قم: دار سید الشهداء للنشر.
9. اردبیلی، احمد بن محمد. (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان (ج10). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
10. اصفهانی، محمدحسین. (1418ق). حاشیة کتاب المکاسب (ج1). قم: انوار الهدی.
11. انصاری، مرتضی بن محمدامین. (1415ق). کتاب المکاسب (ج3). قم: کنگره بزرگداشت شیخ انصاری(ره).
12. آخوند خراسانى، محمدکاظم بن حسین. (1409ق). کفایة الاصول. قم: طبع آل‌البیت(علیه السلام).
13. آل‌عصفور بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم. (1405ق). الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة (ج21). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
14. بجنوردی، سید حسن. (1380). منتهی الاصول (ج1). تهران: مؤسسه عروج.
15. بدالرحمان، محمود. (بی‌تا). معجم المصطلحات و الالفاظ الفقهیة (ج1). بی‌جا: بی‌نا.
16. تبریزی، میرزا جواد. (1426ق). منهاج الصالحین (ج2). قم: مجمع الامام المهدی(عج).
17. جزائری، محمد جعفر. (1415ق). منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة (ج3). قم: مؤسسه دار الکتاب.
18. جوهرى، اسماعیل بن حماد. (1410ق). الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة (ج6،2،1). بیروت: دار العلم للملایین.
19. حسینی روحانی قمی، سید صادق. (1412ق). فقه الصادق (ج15). قم: دار الکتاب الاسلامی.
20. حسینی روحانی قمی، سید صادق. (1429ق). منهاج الفقاهة (ج3). قم: دار الهدی.
21. حسینی شیرازی، سید محمد. (1426ق). الوصول الی کفایة الاصول (ج3). قم: دار الحکمه.
22. حسینی عاملی، سید جواد بن محمد. (1419ق). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلّامة (ج16). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
23. حسینی مراغی، عبدالفتاح. (1417ق). العناوین (ج2). بی‌جا: مؤسسة النشر الاسلامی.
24. حسینى زبیدى واسطى، محب‌الدین سید محمد مرتضى. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس (ج20،4). بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
25. حلّی اسدی، حسن بن یوسف بن مطهر. (1413ق «الف»). قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه. 
26. حلّی اسدی، حسن بن یوسف بن مطهر. (1413ق «ب»). مختلف الشیعة فی احکام الشریعة (ج۷). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
27. حلّی اسدی، حسن بن یوسف بن مطهر. (1414ق). تذکرة الفقهاء (ج17). قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 
28. حلّی اسدی، فخر المحققین محمد بن حسن بن یوسف. (1387ق). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد (ج3). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
29. حلّی سیوری، مقداد بن عبدالله. (1403ق). نضد القواعد الفقهیة علی مذهب الامامیة. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره).
30. حلّی سیوری، مقداد بن عبدالله. (1404ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع (ج2). قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی(ره).
31. حلّی، حسین. (1432ق). اصول الفقه (ج4). قم: مکتبة الفقه و الاصول المختصة.
32. حلّی، نجم‌الدین جعفر بن حسن. (1408ق). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (ج2). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
33. حمیری، نشوان بن سعید. (1420ق). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم. بیروت: دار الفکر المعاصر.
34. خادمی کوشا، محمدعلی. (1397). شرط توالی در قراردادهای الکترونیکی. پژوهش‌های فقهی، 14(3). صص 707-730.
35. دهخدا، علی اکبر. (1377). لغتنامه دهخدا (ج11،2،1). تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
36. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دار العلم.
37. زیلعی، عثمان بن علی. (1313ق). تبیین الحقائق شرح کنز الدقائق (ج3). قاهره: دار الکتاب الاسلامی.
38. سبحانی، جعفر. (1396). درس خارج فقه، قم: 
https://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/sobhani/feqh/961109
39. سبزواری، محمدباقر. (۱۴۲۳ق). کفایة الاحکام (ج1). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
40. سرخسی، محمد بن احمد. (۱۴۱۴ق). المبسوط (ج6). بیروت: دار المعرفة.
41. سعدی، ابوجیب. (1408ق) القاموس الفقهی لغةً و اصطلاحاً. دمشق: انتشارات دار الفکر.
42. شهیدی تبریزی، میرزا فتاح. (1375ق). هدایة الطالب الی اسرار المکاسب (ج2). تبریز: چاپخانه اطلاعات.
43. صدر، سید محمدباقر. (1418ق). دروس فی علم الاصول (ج1). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
44. طباطبایی حکیم، سید محسن. (1416ق). مستمسک العروة الوثقی (ج14). قم: مؤسسه دار التفسیر. 
45. طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم. (1421ق). حاشیة المکاسب (ج1). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
46. طریحى، فخرالدین. (1416ق). مجمع البحرین (ج4). تهران: کتاب‌فروشى مرتضوى.
47. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الامامیه (ج4). تهران: المکتبة المرتضویة لاحیاء الآثار الجعفریة.
48. عاملی کرکی، علی بن حسین. (۱۴۱۴ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد (ج8،5،1). قم: مؤسسه آل ‌البیت(علیهم السلام).
49. عاملی، زین‌الدین بن علی. (1421ق). رسائل الشهید الثانی (ج2). قم: انتشارات دفتر تبلیغات حوزۀ علمیه.
50. عاملى، زین‌الدین بن على. (1413ق). مسالک الافهام الى تنقیح شرائع الاسلام (ج4). قم: مؤسسه معارف اسلامی.
51. عاملی، محمد بن مکی. (بی‌تا). القواعد و الفوائد (ج1). قم: کتاب‌فروشی مفید.
52. عمیرة، احمد برلسی. (1419ق). حاشیة عمیرة (ج8). بیروت: دار الفکر.
53. غروی نائینی، میرزا محمدحسین. (1352). اجود التقریرات (ج1). قم: مطبعة العرفان.
54. غروی نائینی، میرزا محمدحسین. (1373ق). منیة الطالب فی حاشیة المکاسب (ج1). تهران: المکتبة المحمدیة.
55. غروی نائینی، میرزا محمدحسین. (1376). فوائد الاصول (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
56. غروی نائینی، میرزا محمدحسین. (1413ق). المکاسب و البیع (ج1). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
57. فاضل هندی اصفهانی، محمد بن حسن. (1416ق). کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
58. فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین (تصحیح: مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، ج3،2). قم: هجرت.
59. فیومى، احمد بن محمد مقرى. (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی (ج2). قم: منشورات دار الرضی.
60. قرشی، سید علی‌اکبر. (1412ق). قاموس قرآن (ج4). تهران: دارالکتب الاسلامیة.
61. کلینی، محمد بن یعقوب. (1429ق). الکافی (ج10). قم: دار الحدیث للطباعة و النشر.
62. مامقانی، محمد حسن بن ملاعبدالله. (1316ق). غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب (ج2). قم: مجمع الذخائر الاسلامیة.
63. مجاهد، سید محمد طباطبایی حائری. (بی‌تا). کتاب المناهل. قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
64. محمدی، ابوالحسن. (1400). مبانی استنباط حقوق اسلامی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
65. مرداوی، علی بن سلیمان. (1419ق). الانصاف فی معرفة الراجح من الخلاف (ج8). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
66. مروج جزائری، سید محمدجعفر. (1416ق). هدی الطالب فی شرح المکاسب (ج2). قم: مؤسسه دار الکتاب.
67. مشکینی، علی. (بی‌تا). مصطلحات الفقه. بی‌جا: بی‌نا. 
68. مصطفوى، حسن. (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج9). تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
69. مظفر، محمدرضا. (1430ق). اصول الفقه (ج1). قم: مؤسسه انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
70. موسوی خمینی، سید روح‌الله. (1421ق). کتاب البیع (ج2،1). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
71. موسوی خمینی، سید روح‌الله. (1423ق). تهذیب الاصول (ج1). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
72. موسوی خمینی، سید مصطفی. (بی‌تا). مستند تحریر الوسیلة (ج2). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
73. موسوی خوئی، سید ابوالقاسم. (1417ق). مصباح الفقاهة (ج3). قم: انصاریان.
74. موسوی شریف مرتضی، علی بن حسین. (1417ق). المسائل الناصریات. تهران: رابطة الثقافة و العلاقات الاسلامیة.
75. موسوی قزوینی، سید علی. (1424ق). ینابیع الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
76. نجفی ایروانی، علی بن عبدالحسین. (1406ق). حاشیة المکاسب (ج1). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
77. نجفی کاشف الغطاء، محمدحسین. (1359ق). تحریر المجلة (ج1). نجف اشرف: المکتبة الرضویة.
78. نظام الاعرج، حسن بن محمد. (بی‌تا). شرح النظام علی الشافیة. قم: دارالحجة الثقافة.
79. هاشمی شاهرودی، سید محمود. (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(علیهم السلام) (ج1). قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(علیهم السلام).

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 123
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 276