آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,216
تعداد مشاهده مقاله11,842,980
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,025,482
محمد پرچوی(نویسنده مسئول), زهرا, احمدی تبار, احمد, رجبیان, زهره. (1402). شرایط فقهی چندهمسری و ابهامات قانونی آن. اسلام و مطالعات اجتماعی, 30(شماره 1(پیاپی113)), 7-35. doi: 10.22081/jf.2023.64373.2526
زهرا محمد پرچوی(نویسنده مسئول); احمد احمدی تبار; زهره رجبیان. "شرایط فقهی چندهمسری و ابهامات قانونی آن". اسلام و مطالعات اجتماعی, 30, شماره 1(پیاپی113), 1402, 7-35. doi: 10.22081/jf.2023.64373.2526
محمد پرچوی(نویسنده مسئول), زهرا, احمدی تبار, احمد, رجبیان, زهره. (1402). 'شرایط فقهی چندهمسری و ابهامات قانونی آن', اسلام و مطالعات اجتماعی, 30(شماره 1(پیاپی113)), pp. 7-35. doi: 10.22081/jf.2023.64373.2526
محمد پرچوی(نویسنده مسئول), زهرا, احمدی تبار, احمد, رجبیان, زهره. شرایط فقهی چندهمسری و ابهامات قانونی آن. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1402; 30(شماره 1(پیاپی113)): 7-35. doi: 10.22081/jf.2023.64373.2526

شرایط فقهی چندهمسری و ابهامات قانونی آن

فقه
مقاله 1، دوره 30، شماره 1(پیاپی113)، فروردین 1402، صفحه 7-35    اصل مقاله (731.18 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2023.64373.2526
نویسندگان
زهرا محمد پرچوی(نویسنده مسئول)* 1؛ احمد احمدی تبار2؛ زهره رجبیان3
1سطح 4 فقه و اصول با گرایش فقه خانواده، استاد جامعة الزهرا÷، قم، ایران
2استاد خارج فقه و اصول حوزه، قم، ایران.
3استاد درس خارج حوزه، قم، ایران.
تاریخ دریافت: 19 تیر 1401،  تاریخ بازنگری: 28 دی 1401،  تاریخ پذیرش: 07 فروردین 1402 
چکیده
به استناد قرآن کریم و روایت‌ها، عدالت از شرایط تعدد زوجات بوده که قسم، نفقه و اطلاق وجه از مصادیق آن می‌باشد. برابر مادۀ14 قانون ح.خ 1346، احراز قدرت مرد به اجرای عدالت و برابر مادۀ17 قانون ح. خ 1353 به جای احراز قدرت مرد به اجرای عدالت، از احراز اجرای عدالت در مورد بند1 مادۀ16 سخن به میان آمده است که با مفهوم عالی عدالت مورد نظر فقیهان که از شروط مسلم چندهمسری می‌باشد تفاوت بسیاری دارد. این امر در حقیقت به رسمیت‌نشناختن ضرورت اجرای عدالت به‌عنوان یکی از شرایط تعدد زوجات بوده و تضییع حقوق زنان را در پی دارد و این در حالی است که حمایت از حقوق زنان و خانواده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهاد اجتماعی، اهمیت نگاه قانون‌گذار به این مسئله را دو چندان می‌کند. پژوهش حاضر به روش کتابخانه‌ای و با رویکرد
تحلیلی‌ـ ‌توصیفی و استنتاجی، پس از بررسی جزئیات شرایط تعدد زوجات از دیدگاه فقیهان و بررسی ادله وتطبیق آن با قوانین مرتبط، به خلأهای قانون و بی‌توجهی قانون‌گذار به شرط مسلم فقهی و مصادیق آن پرداخته است و نتیجۀ آن مغایرت مبنایی مفهوم عدالت مورد نظر فقیهان و حقوق‌دان‌ها می‌باشد. افزون بر اینکه مصادیق گوناگون عدالت در چندهمسری (قسم، نفقه، اطلاق وجه)، راه‌های احراز ابتدایی و اجرای استدامه‌ای و ضمانت اجرای آن از خلأ‌های این مواد قانونی بوده و اصلاح مواد قانونی بر مبنای فقه پیشنهاد می‌شود.
کلیدواژه‌ها
تعدد زوجات؛ قسم؛ عدالت؛ نفقه؛ مادۀ17 قانون حمایت خانواده
عنوان مقاله [English]
Jurisprudential Conditions of Polygamy and Its Legal Ambiguities
نویسندگان [English]
Zahra Mohammad Parchavi(corresponding author)1؛ Ahmad Ahmaditabar2؛ Zohre Rajabian3
1Level Four of Islamic Seminary in Fiqh and Usul with a focus on family Fiqh, professor at Al-Zahra University, Qom, Iran (Corresponding author).
2Professor, Kharij Fiqh and Usul, Islamic Seminary, Qom, Iran.
3Professor, Kharif Fiqh, Islamic Seminary, Qom, Iran.
چکیده [English]
Based on the Holy Qur'an and narratives, justice is one of the conditions of polygamy, of which Ghasm (the right of the wife for sleeping with the husband at night), alimony, and payment of money are its examples. The Article 14 of the Iran's Family Protection Law in 1967, focusing on obtaining the conditions of a man's power to execute justice and the Article 17 of the Family Protection Law in 1974, instead of verification of a man's power to execute justice, emphasizing the man having the qualifications of the execution of justice in paragraph 1 of Article 16, are totally different from the high concept of justice based on most jurists' viewpoints - one of the definite conditions of polygamy. In fact, this is not recognizing the necessity of executing justice as one of the conditions of polygamy and it leads to violation of women's rights. Meanwhile, supporting the rights of women and family as one of the most important social institutions, doubles the importance of the legislator's view on this issue. The present study, using a library method and with an analytical-descriptive and inferential approach, after examining the details of the conditions of polygamy from the point of view of jurists and examining the evidence and its compliance with related laws, has dealt with the gaps in the law and the legislator's lack of attention to the certain jurisprudential condition and its examples, and the result is the basic contradiction of the concept of justice desired by jurists and legislators. In addition, various examples of justice in polygamy (ghasm, alimony, payment of money), the ways of obtaining the initial conditions and maintenance implementation and the guarantee of its implementation are gaps in these legal articles, and it is suggested to amend the legal articles based on Fiqh.
کلیدواژه‌ها [English]
Execution of Justice, Polygamy, Ghasm and Alimony, Article 17 of The Iran's Family Protection Law
مراجع
* قرآن کریم ترجمه مکارم شیرازی.
1. ابن منظور، ابو الفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (ج2، چاپ سوم). بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر. 
2. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن (ج2و4، چاپ اول). لبنان - سوریه: دار العلم، الدار الشامیة.
3. امامی، مسعود. (1392). رعایت عدالت در تعدد زوجات. نشریه فقه، (4)، صص 4-22.
4. بحرانى، آل عصفور یوسف بن احمد بن ابراهیم. (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام 
العترة الطاهرة (ج24، چاپ اول). دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
5. بغدادى، مفید، محمّد بن محمد بن نعمان عکبرى. (1413ق). المقنعة (للشیخ المفید) (چاپ اول). کنگره جهانى هزاره شیخ مفید.
6. جمعى از پژوهشگران (زیر نظر سید محمود هاشمى شاهرودى). (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(علیهم السلام)(ج2، چاپ اول). قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت(علیهم السلام). 
7. جوادعلی. (بی‌تا). المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام (ج5). بی‌جا: جامعة بغداد.
8. جوهرى، اسماعیل بن حماد. (1410ق). الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة (ج5، چاپ اول). بیروت: دار العلم للملایین.
9. حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى. (1420ق). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة (ط - الحدیثة)، (ج3، چاپ اول). قم: مؤسسه امام صادق(علیه السلام).
10. حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى. (1413ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام (ج3، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
11. حلّى، نجم‌الدین جعفر بن حسن. (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (ج2، چاپ دوم). قم: مؤسسه اسماعیلیان. 
12. حلّى، نجم‌الدین جعفر بن حسن. (1418ق). المختصر النافع فی فقه الإمامیة (ج1، چاپ ششم). قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
13. خواجه‌بمی، محمدحسین. (1397). عدالت‌مداری در تعدد زوجات از منظرمتون اسلامی. نشریه اخلاق، (30)، صص ۷۷ – ۹۶.
14. خویى، سید ابوالقاسم موسوى. (1418ق). التنقیح فی شرح العروة الوثقى (تحت اشراف جناب آقاى لطفى) (چاپ اول). قم.
15. رستمی تبریزی، لمیا. (1387). تعدد زوجات و شرایط آن در لایحۀ حمایت خانواده. نشریه خانواده‌پژوهی، (16)، صص 525-541.
16. سبزوارى، سید عبد الأعلى. (1413ق) مهذّب الأحکام (للسبزواری) (ج25، چاپ چهارم). قم: مؤسسه المنار - دفتر حضرت آیة‌الله.
17. سعدى، ابو جیب. (1408ق). القاموس الفقهی لغة و اصطلاحاً (چاپ دوم). دمشق: دار الفکر.
18. شهید ثانى، زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی. (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام (ج8، چاپ اول). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
19. صفایی، سیدحسین؛ امامی، اسدالله. (1396). مختصر حقوق خانواده. تهران: نشر میزان.
20. طباطبایى، سید محمدحسین. (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن (ج4، چاپ پنجم). قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
21. طبرسى، امین الإسلام فضل بن حسن. (1410ق). المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف (ج3، چاپ اول). مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة. 
22. طبرى، ابو جعفر محمد بن جریر. (1412ق). جامع البیان فى تفسیر القرآن (ج21، چاپ اول). بیروت: دارالمعرفه.
23. طرابلسى، ابن براج قاضى عبد العزیز. (1406ق). المهذب (لابن البراج) (ج2، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
24. طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن. (1390ق). الاستبصار فیما اختلف من الأخبار (ج3، چاپ اول). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
25. طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن. (1407ق). الخلاف (ج4و5، چاپ اول).قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
26. طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة (ج4و6، چاپ سوم). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
27. عاملى، شهید ثانى زین‌الدین بن على. (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى - کلانتر) (ج5، چاپ اول). قم: کتابفروشى داورى.
28. عاملى، محمد بن حسن. (بی‌تا). أمل الآمل. بی‌نا، بی‌جا.
29. عاملى، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة (ج2، 20 و21، چاپ اول). قم: مؤسسه آل البیت‌(علیهم السلام).
30. فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین (ج5، چاپ دوم). قم: نشر هجرت.
31. فیومى، احمد بن محمد. (1414ق). المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى (ج2، چاپ دوم). قم: موسسه دار الهجرة.
32. فیروز آبادى، محمد بن یعقوب. (1415ق). القاموس المحیط (ج3، چاپ اول). بیروت: دار الکتب العلمیة.
33. قمى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه. (1415ق). المقنع (چاپ اول). قم: مؤسسه امام هادى(علیه السلام).
34. محمود عبدالرحمان. (بی‌تا). معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة (ج2). بی‌نا، بی‌جا.
35. مشکینى، میرزا على. (بی‌تا). مصطلحات الفقه.بی‌نا، بی‌جا.
36. مطهرى، مرتضى. (1399). فقه و حقوق (مجموعه آثار) (ج19، چاپ اول). قم: بی‌نا، بی‌جا.
37. نادری، فروزان. (1388). پایان‌نامه بررسی تعدد زوجات با تکیه بر آراء امام خمینی(ره). تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
38. نجفى، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (ج31، چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
39. دورانت، ویل. (1371). تاریخ تمدن (مترجم: ابوطالب صارمی، ج1). تهران: اقبال.
40. یزدى، سیدمصطفى محقق داماد. (1406ق). قواعد فقه (ج2، 3و4، چاپ دوازدهم). تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.
41. یزدى، سید محمدکاظم طباطبایى. (1428ق). العروة الوثقى مع التعلیقات (ج2، چاپ اول). قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب(علیه السلام).

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 322
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 431