آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,510 |
| تعداد مقالات | 35,616 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,887,513 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,704,328 |
مستمر یا آنی‌بودن عقد اجارۀ اشیاء و آثار آن | ||
| فقه | ||
| مقاله 2، دوره 30، شماره 113، فروردین 1402، صفحه 36-64 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2023.64347.2540 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد رسول آهنگران(نویسنده مسئول)* 1؛ امیر محمود امینی2؛ احمد صابری مجد3؛ سیدعلی علوی قزوینی4 | ||
| 1استاد دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 3دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 4دانشیار دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 27 آبان 1401، تاریخ بازنگری: 08 بهمن 1401، تاریخ پذیرش: 07 فروردین 1402 | ||
| چکیده | ||
| یکی از تقسیم‌بندی‌های عقد در فقه امامیه و حقوق ایران، عهدی یا تملیکی است که با درنظرگرفتن عنصر زمان در تعریف عقد، عقد به مستمر و آنی تقسیم می‌شود. عقد مستمر عقدی عهدی است که در مقابل عقد آنی قرار می‌گیرد و با گذشت مدت، تحقق آن امکان‌پذیر می‌گردد. تمییز عقد مستمر و آنی، در عهدی یا تملیکی‌بودن عقد و چگونگی ارتباطی است که موضوع عقد با عنصر زمان دارد. در حقوق برخی از کشورهای غربی عقد اجاره، عهدی در نظر گرفته شده که خود عقد و تعهد حاصل از آن مستمر است، اما در حقوق ایران با رهیافت از فقه امامیه، این عقد تملیکی است. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی، مفهوم عقد مستمر و آنی را در فقه امامیه و حقوق ایران و دیگر کشورها مورد ارزیابی قرار می‌دهد. برایند اثر حاضر این است که با نظر به نبود سابقۀ فقهی برای عقد مستمر و با توجه به عدم اشاره به وجود عنصر زمان در تعاریف فقهای امامیه و قانون مدنی از عقد اجاره و همچنین مبتنی بر اثری که با توجه به بند سوم مادۀ 490 ق.م. از آن منتج می‌شود، نظر نویسندگان بر این است که عقد اجاره، آنی است. امکان وجود حق حبس، مهمترین اثر آنی‌بودن در این عقد است. چراکه در عقود مستمر با توجه به اینکه اجرای تعهد ناشی از آن، در طول زمان با عوضی که از سوی متعهدٌله دریافت می‌شود هم‌زمان نیست، به وجود حق حبس در عقود مستمر نمی‌توان قائل شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عقد اجارۀ اشیاء؛ تملیکی یا عهدی؛ مستمر یا آنی؛ مادۀ 490 ق.م | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Continuous or Immediate Contract of Renting Objects and Its Effects | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Rasool Ahangaran(corresponding author)1؛ Amir Mahmoud Amini2؛ Ahmad Saberi Majd3؛ Seyyed Ali Alavi Qazvini4 | ||
| 1Professor of Farabi Faculties, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 2PhD student of private law, Farabi Faculties, Tehran University, Tehran, Iran. | ||
| 3PhD student of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Farabi Faculties, Tehran University, Tehran, Iran. | ||
| 4Associate Professor, Farabi Faculties, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the divisions of contract in Imamiyah jurisprudence and Iranian law is covenant or possession, which is divided into continuous and immediate by considering the time in the definition of contract. A continuous contract is a covenant contract that is opposed to an immediate contract and its fulfillment becomes possible with the passage of time. The difference between continuous and immediate contract is in the covenant or possession nature of the contract and the relationship between the subject of the contract and the element of time. In the laws of some western countries, the contract of renting is considered as a covenant that the contract itself and the obligation resulting from it is continuous, but in the laws of Iran, based on Imamiyah jurisprudence, this contract is a possession contract. This article evaluates the concept of continuous and immediate contract in Imamiyah jurisprudence and the laws of Iran and other countries with a descriptive-analytical method. The result of the present article is that due to the lack of jurisprudential background for the existence of a continuous contract and according to the definition of the Imamiyah jurists and civil law of the contract of renting, the element of time has been considered in the contract of renting. In addition, based on the result according to the third paragraph of the article 490 of Civil Law, the authors believe that the contract of renting is immediate. The most important effect of immediacy is the possibility of lien in this contract, because in continuous contracts, due to the fact that the performance of the resulting obligation over time is not the same as the compensation received by the obligee, it cannot be assumed that there is a lien in continuous contracts. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Contract of Renting Objects, Possession or Covenant, Continuous or Immediate, Article 490 of Civil Law | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن زهره، حمزه بن علی. (1375). غنیه النزوع الی علمی الاصول و الفروع (ج21). قم: مؤسسة الإمام الصادق(علیه السلام). 2. ابن منظور. (1414ق). لسان العرب (ج1). بیروت: دار صادر. 3. ابن‌براج، عبدالعزیز بن نحریر. (1406ق). المهذب (ج2). جامع فقه اهل البیت(علیه السلام). مؤسسة النشر الإسلامی. 4. احمد‌‌السنهوری، عبدالرزاق. (1394). دورۀ حقوق تعهدات (ج1، مترجمان: مهدی دادمرزی و حسین دانش‌کیا، چاپ سوم). قم: انتشارات دانشگاه قم. 5. احمدی‌‌جشفقانی، حسین علی. (1378). اجرای تعهدات قراردادی (ج1، چاپ دوم). ورامین: انتشارات برهمند. 6. اصفهانی، محمدحسین. (1427ق). حاشیة المکاسب (اصفهانی) (ج2،1). قم: ذوی القربی. 7. امامی، سید حسن. (1391). حقوق مدنی (ج2، چاپ سی و پنجم). تهران: انتشارات اسلامیه. 8. آملی، محمدتقی. (1413ق). کتاب‌‌المکاسب و البیع (تقریر درس نائینی) (ج1). قم: مؤسسه انتشارات اسلامی. 9. آملی، محمدتقی. (بی‌تا). المکاسب و البیع (آملی) (ج1). قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 10. انصاری، مرتضی. (1281ق). المکاسب (ج5). نجف: نشر مرتضی. 11. بجنوردی، سید محمدحسن، (1382). القواعد الفقیه (ج3، چاپ سوم). قم: نشر الهادی. 12. بحرانی، یوسف بن احمد. (1363). الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة (ج21). قم: بی‌جا. 13. بهرامی احمدی، حمید. (1390). حقوق تعهدات و قراردادها (با مطالعه تطبیقی در فقه مذاهب اسلامی و نظام‌های حقوقی)(چاپ اول). قم: انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه السلام). 14. جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1392). ترمینولوژی حقوق (چاپ سی‌ام). تهران: انتشارات گنج دانش. 15. جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1397). مجموعه محشی قانون مدنی (چاپ ششم). تهران: انتشارات گنج دانش. 16. حائری (شاه باغ)، سید علی. (1396). شرح قانون مدنی (چاپ چهارم). تهران: انتشارات گنج دانش. 17. حسینی عاملی، محمد جواد بن محمد. (1419ق). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة (ط. الحدیثة) (ج19،14). قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی. 18. حکیم، سید محمدسعید. (1420ق). منهاج الصالحین (ج2). قم: دار الصفوه. 19. حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر. (1413ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام (ج2). قم: دفتر انتشارات اسلامى. 20. حلّی، ابوالقاسم. (1389). شرایع السلام فی مسائل الحلال و الحرام (ج2). بیروت: دارالکتاب العربی. 21. حلّی، جعفر بن حسن. (1418ق). المختصر النافع فی فقه الإمامیة. قم: مطبوعات دینی. 22. حمیتی واقف، احمدعلی. (1388). حقوق مدنی3 (اصول قراردادها و تعهدات). تهران: انتشارات دانش نگار. 23. خمینی، روح‌الله. (1385). الرسائل (به کوشش: مجتبی تهرانی، ج1). قم: اسماعیلیان. 24. خویى، سید ابوالقاسم موسوى. (1427ق). المستند فی شرح العروة الوثقى (ج4، چاپ سوم). قم: موسسه احیا آثار الامام خویی. 25. دلاوری، امیر. (1393). بررسی حق حبس در قراردادهای مستمر. فصل‌نامه وکیل مدافع، 4(12)، صص 25-43. 26. رشتی، میرزا حبیب‌الله. (1417ق). کتاب الاجاره. قم: انتشارات چاپ سنگی. 27. سبزواری، سیدعبدالاعلی. (1388). مهذب الاحکام فی بیان حلال والحرام (ج17). قم: دار التفسیر. 28. شهیدی، مهدی. (1393). تشکیل قراردادها و تعهدات (چاپ دهم). تهران: انتشارات مجد. 29. صادقی‌مقدم، محمدحسن؛ شکوهی‌زاده، رضا. (1392). حقوق بیمه (ج1، چاپ دوم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 30. صوفی‌آبادی، محمود؛ صفایی، سیدحسین و جعفرزاده، میرقاسم. (1398). آثار انتقال تبعی عقد اجاره در فقه، حقوق ایران و انگلیس. تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، 12(43)، صص 161-188. 31. طباطبایی قمی، سید تقی. (1423ق). الغایه القصی و فی التعلیق علی العروة الوثقی ـ کتاب الاجاره. قم: انتشارات محلاتی. 32. عاملى، زین‌الدین بن على. (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 33. عاملى، زین‌الدین بن على. (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام (ج3). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 34. عاملی، زین‌الدین بن على. (1412ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى ـ سلطان العلماء) (ج1). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم. 35. علامه حلّی، حسن بن یوسف. (1414ق). تذکرة الفقهاء (ج2). قم: مؤسسة آل البیت(علیهم السلام) لإحیاء التراث. 36. کاتوزیان، امیر ناصر. (1376). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها (ج1، چاپ دوازدهم). تهران: شرکت سهامی انتشار. 37. کاتوزیان، امیر ناصر. (1391). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی (چاپ سی و سوم). تهران: انتشارات میزان. 38. کاتوزیان، امیر ناصر. (1394). عقود معین (عقود اذنی ـ وثیقه‌‌های دین) (ج4، چاپ هشتم). تهران: شرکت سهامی انتشار. 39. کاتوزیان، امیر ناصر. (1395). عقود معین (معاملات معوض_عقود تملیکی) (ج1، چاپ چهاردهم). تهران: شرکت سهامی انتشار. 40. کاظم مصطفوی، سید محمد. (1423ق). فقه المعاملات. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 41. محقق داماد، سید مصطفی. (1392). قواعد فقه (بخش مدنی) (ج1، چاپ چهلم). تهران: مرکز نشر علوم اسلامی. 42. معین، محمد. (1386). فرهنگ فارسی (ج1، چاپ سوم). تهران: انتشارات امیرکبیر. 43. مغنیه، محمدجواد. (1379). فقه الإمام جعفر الصادق (ج3). قم: انصاریان. 44. مقدم، عیسی. (1386). انتقال قرارداد. فصل‌نامه مطالعات حقوق خصوصی، 37(4)، صص 229-242. 45. مکی عاملی، محمد بن جمال‌الدین. (1410ق). اللمعه الدمشقیه (ج4). قم: مؤسسه النشر الاسلامی. 46. موسوی خوانساری، احمد. (1355). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع (ج3، مصحح: علی‌‌اکبر غفاری). تهران: مکتبة الصدوق. 47. میلانی، محمد هادی. (1429ق). کتاب البیع (میلانی) (ج1). مرکز الحقائق الإسلامیة. 48. نجفی خوانساری، شیخ موسی. (1418ق). منیه الطالب (تقریر درس نائینی) (ج1 و2)، قم: موسسه انتشاراتی اسلامی. 49. نجفی، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (ج27). تهران: مکتبه الاسلامیه. 50. هاشمی شاهرودی، محمود. (1426ق). بحوث فی الفقه (الاجاره). مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی. 51. Colin, Ambroise & Capitant, HenriJulliot De la Morandière, Léon. (1966). Précis de Droit civil, T.2, Paris, Dalloz, 3º éd. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7,691 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,121 |
||