آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,530
تعداد مقالات35,886
تعداد مشاهده مقاله15,515,979
تعداد دریافت فایل اصل مقاله7,105,391
صداقت, سید علی, گنج بخش, محمود, معصومی نیا, غلامعلی. (1402). تعیین مقدار ثمن در متن قرارداد بیع (بررسی موردی خرید و فروش املاک). اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(1), 161-192. doi: 10.22034/jrj.2022.61417.2306
سید علی صداقت; محمود گنج بخش; غلامعلی معصومی نیا. "تعیین مقدار ثمن در متن قرارداد بیع (بررسی موردی خرید و فروش املاک)". اسلام و مطالعات اجتماعی, 9, 1, 1402, 161-192. doi: 10.22034/jrj.2022.61417.2306
صداقت, سید علی, گنج بخش, محمود, معصومی نیا, غلامعلی. (1402). 'تعیین مقدار ثمن در متن قرارداد بیع (بررسی موردی خرید و فروش املاک)', اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(1), pp. 161-192. doi: 10.22034/jrj.2022.61417.2306
صداقت, سید علی, گنج بخش, محمود, معصومی نیا, غلامعلی. تعیین مقدار ثمن در متن قرارداد بیع (بررسی موردی خرید و فروش املاک). اسلام و مطالعات اجتماعی, 1402; 9(1): 161-192. doi: 10.22034/jrj.2022.61417.2306

تعیین مقدار ثمن در متن قرارداد بیع (بررسی موردی خرید و فروش املاک)

جستارهای فقهی و اصولی
مقاله 6، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 30، فروردین 1402، صفحه 161-192    اصل مقاله (899.03 K)
نوع مقاله: پژوهشی (داوری سریع)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2022.61417.2306
نویسندگان
سید علی صداقت* 1؛ محمود گنج بخش2؛ غلامعلی معصومی نیا3
1دانش آموختۀ سطح چهار حوزه علمیه و مدرس سطوح عالی حوزۀ علمیۀ قم. (نویسنده مسئول)
2دکترای حقوق بین الملل و استادیار گروه اقتصاد و بانکداری اسلامی دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه خوارزمی. تهران-ایران.
3دانش آموختۀ سطح چهار حوزه علمیه قم و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه و دانشیار دانشکدۀ اقتصاد و مدیر گروه اقتصاد و بانکداری اسلامی دانشگاه خوارزمی. تهران-ایران
تاریخ دریافت: 23 مرداد 1400،  تاریخ بازنگری: 03 دی 1400،  تاریخ پذیرش: 22 دی 1400 
چکیده
امروزه در بسیاری از قراردادهای بیع از جمله شماری از خرید و فروش­ های املاک، تعیین مقدار ثمن در زمان انعقاد قرارداد، یا ممکن نیست یا خطر بزرگی را در پی دارد؛ این در حالی است که بسیاری از فقها، تعیین مقدار ثمن در زمان انعقاد قرارداد را شرط صحت عقد بیع دانسته ­اند و در مادۀ 338 قانون مدنی نیز به این شرط تصریح شده است.
پرسش اصلی این است که آیا تعیین مقدار ثمن، قاعده ­ای امری و شرط صحت بیع است یا اگر در متن قرارداد، فرآیند روشن و اختلاف­ناپذیری برای تعیُّن مقدار ثمن در آیندۀ قرارداد پیش­بینی شود، برای صحت قرارداد کافی است؟
بررسی­ های این مقاله پیرامون ادلۀ لزوم تعیین ثمن ـ از جمله حدیث نبوی نهی از بیع غرر ـ نشانگر آن است که نه ­تنها دلیلی بر احتمال اول وجود ندارد، بلکه روایتی به­ سند صحیح، به ­درستیِ احتمال دوم دلالت دارد؛ لذا حتی نیازی به تمسک به اطلاقات صحت قراردادها و خصوص قرارداد بیع نیست.
این پژوهش با روش نقلی ـ وحیانی به داده ­پردازیِ تحلیلی ـ انتقادیِ اطلاعاتی پرداخته است که از طریق سامانه ­های رایانه ­ای و نرم­ افزارهای علمی گردآوری شده است.
کلیدواژه‌ها
تعیین مقدار ثمن؛ متن قرارداد؛ عقد بیع؛ غرر؛ خطر
عنوان مقاله [English]
Determining the Amount of Thaman in Text of Sale Agreements (Case Study of Buying and Selling Real Estate)
نویسندگان [English]
Sayyed Ali Sedaghat1؛ Mahmoud Ganjbakhsh2؛ Gholamali Masuminia3
1Teacher of high levels of Qom seminary
2Assistant Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University
3Level four seminaries Teacher of Qom seminary Associate Professor and Director of Islamic Banking Department, Kharazmi University ,Tehran, Iran
چکیده [English]
Today, in many sale agreements, including a number of real estate purchases and sales, determining the amount of thaman (price) at the time of signing the agreement is either not possible or entails great risk. While many jurists have considered determining the amount of thaman at the time of signing the agreement as a condition for the validity of the sale agreement, and this condition has been specified in Article 338 of the Civil Code of Iran. The main question is whether the determination of the amount of thaman is an imperative rule and a condition for the validity of the sale, or is it enough for the validity of the agreement to provide a clear and indisputable process in the text of the agreement for determining the thaman in the future of the agreement? This study concerns the evidence of the necessity of determining the thaman – including the Prophet Muḥammad’s ḥadīth of the prohibition of the gharar (risk-taking) sale – demonstrate that not only is there no evidence for the first possibility, but a ṣaḥīḥ narration correctly indicates the second possibility. This study has dealt with analytical-critical data processing with the textual-revealed method.
 
 
کلیدواژه‌ها [English]
Determining the amount of thaman, text of sale agreements, sale agreement, gharar, khatar
اصل مقاله

در دست اقدام ...

مراجع
  1. آخوند خراسانى، محمد کاظم. (1409 ق)، کفایة الأصول. قم: موسسة آل البیت علیهم السلام‏‏‏.
  2. آهنگران، محمدرسول، رضانژاد، لقمان. (1400)، «بررسی تطبیقی معلومیت ثمن در حقوق مدنی ایران و مصر با رهیافتی به مستندات فقهی».  فقه، بهار 1400، شمارۀ اول، 38ـ65.
  3. ابن أبی­شیبة، أبو بکر. (1409ق)، المصنف فی الأحادیث والآثار. مصحح و محقق: کمال یوسف الحوت، ریاض: مکتبة الرشد.
  4. ابن اثیر جزرى، مبارک‌. (1367)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر‌. چهارم، قم: مؤسسه اسماعیلیان‌.
  5. ابن ادریس حلّى، محمد. (1410ق‌)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى‌. دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  6. ابن حجر عسقلانی، أحمد. (1379ق)، فتح الباری شرح صحیح البخاری. مصحح و محقق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار المعرفة.
  7. ابن حزم اندلسی، علی. (1436ق)، المحلى بالآثار. بیروت: دار الفکر.
  8. ابن داود حلّى، حسن‌. (1383‌)، الرجال. دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  9. ابن غضائرى، احمد‌. (1364)، کتاب الضعفاء. محقق و مصحح: سید محمد رضا حسینى جلالى‌، قم: دار الحدیث.
  10. ابن فارس، احمد. (1404ق)، معجم مقائیس اللغة‌. محقق و مصحح: عبد السلام محمد هارون‌، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم‌.‌ ‌
  11. ابن قدامة، عبد الله. (1388ق)، المغنی. هشتم، قاهره: مکتبة القاهرة.
  12. ابن منظور، محمد. (1414 ق‌)، لسان العرب. محقق ـ مصحح: احمد فارس، سوم، بیروت: دار الفکر.
  13. اردبیلى، احمد بن محمد‌. (1403ق‌)، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان‌. محقق ـ مصحح: مجتبى عراقى، یکم، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  14. اصفهانى، محمد حسین. (1418ق)، حاشیة کتاب المکاسب. محقق ـ مصحح: عباس محمد آل سباع قطیفى، یکم، قم: أنوار الهدى.‌
  15. امامی، سید حسن، (1377). حقوق مدنی. نوزدهم، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
  16. انصارى‌، مرتضى، (1415ق‌). کتاب المکاسب. قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ انصارى‌.
  17. ایروانى، على، (1406ق‌). حاشیة المکاسب‌. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى‌.
  18. بحرانى، یوسف، (1405ق‌). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة‌. محقق ـ مصحح: محمد تقى ایروانى- سید عبد الرزاق مقرم، قم: دفتر انتشارات اسلامى‌.
  19. بهرامی احمدی، حمید، نجف­آبادی، مرتضی. (1395)، معیار تعیین مصادیق مستثنی شده از اصل لزوم علم تفصیلی به مورد معامله.  آموزه­های حقوقی گواه. شمارۀ3 پاییز و زمستان 1395، 83 ـ102.
  20. بیهقی، أبوبکر، (1412ق). معرفة السنن والآثار. مصحح ـ محقق: عبد المعطی أمین قلعجی، یکم، کراتشی: جامعة الدراسات الإسلامیة.
  21. تبریزى، جواد، (1416ق). إرشاد الطالب إلى التعلیق على المکاسب. سوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان‌.‌ ‌
  22. جوهرى، اسماعیل بن حماد‌. (1410ق‌)، تاج اللغة و صحاح العربیة‌. محقق ـ مصحح: احمد عبد الغفور عطار‌، بیروت: دار العلم للملایین‌.
  23. حسینى‌ سیستانى، سید على. (1414 ق)، قاعدة لا ضرر و لا ضرار.  قم: دفتر آیة الله سیستانى‌.
  24. حکیم، سید محسن. (بی­تا)، نهج الفقاهة‌.  قم: انتشارات 22 بهمن.
  25. حلبى، ابو الصلاح. (1403ق)، ‌الکافی فی الفقه‌. محقق ـ مصحح: رضا استادى، اصفهان: کتابخانه عمومى امام امیر المؤمنین 7.‌
  26. حمیرى، نشوان بن سعید.  (1420ق‌)، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم. محقق ـ مصحح: حسین بن عبد الله العمرى‌، بیروت: دار الفکر المعاصر‌.
  27. خویی، سید ابوالقاسم. (1422ق)، مصباح الأصول (مباحث الألفاظ)، قم: مکتبة الداوری.
  28. خویى، سید ابو القاسم. (1417ق)، مصباح الفقاهة‌. قم: انصاریان.
  29. داراب­پور، مهراب. (1377). «ثمن شناور»، تحقیقات حقوقی. سال اول، زمستان و تابستان 76-77،  شماره­های 21ـ22، 221ـ284.
  30. دنکوب، ابوالفضل و محمدی کردخیلی، حمید. (1397). «بررسی علم تفصیلی و کفایت علم اجمالی درمعاملات». کنفرانس ملی اندیشه­های نوین و خلاق در مدیریت، حسابداری مطالعات حقوقی و اجتماعی، ارومیه، https://civilica.com/doc/825090.
  31. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن‌. محقق ـ مصحح: صفوان عدنان داودى‌، یکم، لبنان ـ سوریه: دار العلم‌.
  32. سرخسی، محمد بن أحمد. (1414ق).  المبسوط. بیروت: دار المعرفة.
  33. سکوتی نسیمی، رضا، رضائیان عمران، نسرین. (1395). تأملی در قلمرو لزوم علم تفصیلی و کفایت علم اجمالی به مورد معامله، مجله کانون وکلای دادگستری، شماره پاییز و زمستان 1395، شماره 42، 15ـ42.
  34. شافعی، محمد بن إدریس. (1410ق)، الأم. بیروت: دار المعرفة.
  35. شبیرى زنجانى، سید موسى‌. (1419ق‌)، کتاب نکاح. یکم، قم: مؤسسه پژوهشى راى‌پرداز‌.
  36. شریف مرتضى، على. (1415ق‌)، الانتصار فی انفرادات الإمامیة‌. یکم، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  37. شهید اول، محمد بن مکى‌ عاملى. (بی­تا)، القواعد و الفوائد. محقق ـ مصحح: سید عبد الهادى حکیم، یکم، قم: کتابفروشى مفید.‌
  38. شهید اول، محمد بن مکى‌ عاملى. (1414ق‌)، غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد‌. محقق ـ مصحح: رضا مختارى‌، یکم، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى.
  39. شهید ثانى، زین الدین بن على‌ عاملى. (1410ق‌)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. محقق ـ مصحح: سید محمد کلانتر، یکم، قم: کتابفروشى داورى‌.
  40. شهیدى‌ تبریزى، میرزا فتاح، (1375)، هدایة الطالب إلی أسرار المکاسب. تبریز: چاپخانه اطلاعات.
  41. صدوق، محمّد بن على بن بابویه‌ (1378)، عیون أخبار الرضا علیه السلام‏. محقق ـ مصحح: لاجوردى، مهدى‏، یکم‏، تهران: نشر جهان‏‏‏.
  42. صدوق، محمّد بن على بن بابویه. (1413ق)، من لا یحضره الفقیه. دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى.‌
  43. صفایی، سید حسین. (پاییز1391). «نگاهی دیگر به ضابطه کفایت علم اجمالی در "مورد معامله": تفسیر ماده 216 قانون مدنی بر مبنای قاعده غرر»، تحقیقات حقوقی. شماره­59، ص41ـ 61.
  44. طبرانی، سلیمان بن أحمد. (1415ق). المعجم الأوسط. مصحح ـ محقق: محقق: طارق بن عوض الله بن محمد ـ عبد المحسن بن إبراهیم الحسینی، قاهرة: دار الحرمین.
  45. طوسى، محمد بن حسن. (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى. دوم، بیروت: دار الکتاب العربی.
  46. طوسى، محمد بن حسن. (1407ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  47. طوسى، محمد بن حسن‌. (1407ق‌). تهذیب الأحکام. چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیة‌.
  48. طوسى، محمد بن حسن‏. (1417ق‏). العُدة فی أصول الفقه‏. قم: نشر محمد تقی علاقبندیان‏‏.
  49. طوسى، محمد بن حسن‌. (1427ق‌). الأبواب‌ (رجال الشیخ الطوسی). محقق ـ مصحح: جواد قیومى اصفهانى‌، سوم‌، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  50. طوسى، محمد بن حسن‌. (بی­تا).  الفهرست‌. محقق ـ مصحح: سید محمد صادق آل بحر العلوم‌، یکم‌، نجف اشرف: المکتبة الرضویة‌.
  51. عباس آبادی، مجید. (1388-1389)، «تعیین ثمن و تأثیر آن بر بیع در حقوق ایران و کنوانسیون بیع بین المللی 1980 وین» . تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین الملل، شماره پاییز 1388 و بهار1389 شماره­های 5 ـ 6 ـ 7،صص 119 ـ152.
  52. علامه حلّى، حسن. (1381ق‌)، خلاصة الأقوال فی معرفة أحوال الرجال‌ (رجال العلامة الحلی)، دوم، نجف: منشورات المطبعة الحیدریة‌.
  53. علامه حلّى، حسن. (1413ق‌)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة‌، دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
  54. علامه حلّى، حسن. (1414ق)، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسه آل البیتعلیهم السلام‌.
  55. (منسوب به امام) علی بن موسی الرضا علیه السلام. (1406ق)، صحیفة الرضا‌ (ع)، محقق ـ مصحح: محمد مهدى نجف، یکم، مشهد: کنگره جهانى امام رضا علیه السلام.
  56. علیدوست ابرقویی. ابوالقاسم. (1396)، فقه و حقوق قراردادها، ادله عام روایی، سوم، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  57. علیدوست ابرقویی، ابوالقاسم. (1382)، قاعده نفی غرر در معاملات، اقتصاد اسلامی، شماره­ 9، ص89 ـ 106.
  58. فراهیدى، خلیل بن احمد‌. (1410ق‌)، کتاب العین‌، محقق ـ مصحح: مهدى مخزومى ـ ابراهیم سامرائى‌، دوم، قم: نشر هجرت‌.
  59. فیومى، احمد بن محمد. (بی­تا)، المصباح المنیر، یکم، قم: منشورات دار الرضی‌.
  60. قاضی أبو یوسف، یعقوب بن إبراهیم. (1420ق)، الخراج، محقق: طه عبد الرئوف سعد ـ سعد حسن محمد، قاهره: المکتبة الأزهریة للتراث.
  61. قمى، سید تقى. (1400ق)، دراساتنا من الفقه الجعفری، یکم، قم: مطبعة الخیام. ‌
  62. کشّى، محمد بن عمر. (1409ق)، اختیار معرفة الرجال‌، یکم، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه فردوسی.
  63. کلینى، محمد بن یعقوب. (1407ق‌)، الکافی. محقق ـ مصحح: على اکبر غفارى‌، چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیة‌.
  64. لارى، سید عبد الحسین. (1418ق)، التعلیقة على المکاسب. محقق ـ مصحح: گروه پژوهش مؤسسه معارف اسلامى‌، یکم، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة‌.
  65. مجاهد طباطبایى‌، سید محمد. (بی­تا)، المناهل‌. یکم، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
  66. مجلسى، محمد باقر. (1403ق‏)، بحار الأنوار. دوم‏، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏‏.
  67. مرعشى نجفى، سید شهاب الدین. (1415ق)، القصاص على ضوء القرآن و السنة. یکم، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.‌
  68. مصطفوی خمینى. (1421ق)، کتاب البیع‌. یکم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  69. مصطفوى، حسن‌. (1402ق‌)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. یکم، تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
  70. مغربى تمیمى‌، نعمان بن محمد. (1385ق). دعائم الإسلام. دوم، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
  71. مفید، محمّد بن محمد. (1413ق).  المقنعة‌. یکم، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید‌.
  72. نائینى غروى‌، محمد حسین. (1373ق). منیة الطالب فی حاشیة المکاسب. یکم، تهران: المکتبة المحمدیة.‌
  73. نجاشى، احمد بن على. (1407ق). فهرست أسماء مصنفی الشیعة‌ (رجال النجاشی)، محقق ـ مصحح: سید موسى شبیرى زنجانی، قم: دفتر انتشارات اسلامى‌.
  74. نجفى، محمد حسن‌. (1404ق‌). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام‌. محقق ـ مصحح: عباس قوچانى- على آخوندى‌، هفتم، لبنان: ‌دار إحیاء التراث العربی‌.
  75. واسطى زبیدى، سید محمد مرتضى. (1414ق‌). تاج العروس من جواهر القاموس‌. محقق ـ مصحح: على شیرى‌، بیروت: دار الفکر.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 1,064
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 447


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب