آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,499 |
| تعداد مقالات | 35,584 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,636,332 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,587,732 |
امکان‌سنجی تعمیم مصارف موقوفه در وقف خاص بر اساس اطلاق یا انصراف جهت وقف نزد عرف | ||
| فقه | ||
| دوره 30، شماره 114، تیر 1402، صفحه 178-201 اصل مقاله (422.13 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2023.64658.2541 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدمهدی مریدی1؛ فخرالله ملایی کندلوس(نویسنده مسئول)* 2؛ حامد رستمی نجف آبادی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران. | ||
| 2استادیار گروه الهیات، فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران. | ||
| 3استادیار گروه الهیات، فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه مذاهب اسلامی، واحد تهران، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 23 شهریور 1401، تاریخ بازنگری: 14 دی 1401، تاریخ پذیرش: 24 تیر 1402 | ||
| چکیده | ||
| از متون فقهی شیعه بر می‌آید که موقوفه باید در غرض و نیت واقف مصرف شود؛ مگر در شرایطی مانند خرابی موقوفه، انقضای رسم موقوفه و... که اجرای نیت واقف میسر نباشد؛ در این صورت عده‌ای از فقیهان به جواز مصرف موقوفه در جایی که اقرب به غرض واقف است، فتوا می‌دهند؛ ولی برخی دیگر مخالف مصرف موقوفه در غیر غرض واقف هستند. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی به دو بخش می پردازد: بخش اول آنجایی که نیت واقف به صورت مطلق بیان شده و باید بررسی شود که وسعت‌دادن به دایرۀ شمول نیت واقف تعارضی با نیت اولیه واقف دارد یا خیر؟ با استفاده از ادلۀ لفظی معتبر می‌توان اثبات کرد که وسعت‌دادن به دایرۀ شمول نیت واقف، تعارضی با نیت اولیه واقف ندارد. بخش دوم آن جایی‌است که غرض واقف از موقوفه تأمین می‌شود، ولی می‌خواهیم مصرفی به مصارف موقوفه اضافه کنیم. در بخش دوم آرای مختلف فقیهان مطرح می‌شود که نیاز به بررسی بیشتر دارد؛ ولی در آخر با فحص در کلام فقیهان این نکته منکشف می‌شود که تعارضی در کار نیست. با استفاده از اطلاق و انصراف و عرف و قاعده اذن در شئ اذن در لوازم شئ است جواز تعمیم مصارف موقوفه را نتیجه گرفتیم. با دقت در پژوهش‌های پیشین به این نکته می‌رسیم که موضوع این پژوهش‌ها دربارۀ فروش موقوفه یا تبدیل موقوفه و تغییر موقوفه است؛ ولی در این مقاله جواز تعمیم مصارف موقوفه بررسی شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مصارف موقوفه؛ وقف خاص؛ تعمیم وقف؛ نیت واقف | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Feasibility of Extending the Use of Endowments in Specific Waqfs based on Customary Practice or Waqf Abandonment | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Mahdi Moridi1؛ Fakhrollah Molaei Kandelos(corresponding author)2؛ Hamed Rostami Najaf Abadi3 | ||
| 1Ph.D Student, Department of jurisprudence and fundamentals of Islamic law, Chalous Branch, Islamic Azad University, Chalous, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Faculty of Theology, Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Chalous Branch, Islamic Azad University, Chalous, Iran. | ||
| 3Assistant Professor, Faculty of Theology, Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Tehran Branch, University of Islamic Religions, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| According to Shiite jurisprudential texts, the endowment (waqf) must be used for the purpose and intention of the endower, except in situations such as the destruction of the endowment object or the expiration of the endowment's formalities where the implementation of the endower's intention is not possible. In such cases, some jurists issue a fatwa allowing the use of the endowment where it is closest to the endower's purpose, while others oppose the use of the endowment for any other purpose. This paper, using a descriptive-analytical method, is divided into two parts: the first part examines the absolute expression of the endower's intention and whether expanding the circle of the endower's intention conflicts with the original intention or not. Using valid linguistic evidence, it can be proven that expanding the circle of the endower's intention does not conflict with the original intention. The second part deals with situations where the endower's purpose is fulfilled, but we want to add additional uses to the endowment. Different opinions of jurists are presented in this part, which requires further investigation, but ultimately, it is revealed by examining the words of the jurists that there is no conflict. By applying permission and disavowal, custom, and the rule of permission in an object, permission to extend the uses of the endowment is concluded. Careful examination of previous research shows that the subject of these studies is usually about the sale or conversion of the endowment, but in this article, the permission to extend the uses of the endowment is examined. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Endowment uses, specific endowment, extension of endowment, endower's intention | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم 1. ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (ج7، چاپ سوم). بیروت: دار صادر. 2. احمد بن فارس. (1404ق). معجم مقاییس اللغه (ج6). قم: مکتب الاعلام الاسلامی. 3. آخوند خراسانی، محمدکاظم. (1409ق). کفایة الاصول. قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 4. اسلامی، رضا. (1393). پژوهش‌های اصولی. قم: پایگاه مجلات تخصصی نور. 5. امام خمینى، سید روح اللّه. (1385). تحریر الوسیلة (ج3). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی(ره). 6. امامی، حسن. (1386). حقوق مدنی (ج2). تهران: مؤسسه اسلامیه. 7. انصاری، مرتضی. (1410ق). المکاسب (ج10). قم: مؤسسه مطبوعاتی دار الکتاب. 8. انصاری، مرتضی. (1375). مکاسب (ج3). تبریز: مطبعة الاطلاعات. 9. جعفرى لنگرودى، محمدجعفر. (1388). دائرة المعارف حقوق مدنى و تجارت. تهران: گنج دانش. 10. حائری، سید علی. (1418ق). ریاض المسائل (ج2). قم: نشر آل البیت. 11. حکیم، سید محمد‌تقی. (1418ق). الاصول العامه (ج1). قم: مجمع العالمی‌لاهل البیت(علیهم السلام). 12. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى. (1388ق). تذکره الفقهاء (ج1). قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 13. حلی، شمس الدین. (1424ق). معالم الدین فی فقه آل یاسین (ج1). قم: مؤسسه امام صادق(علیهم السلام). 14. حلی، مقداد بن عبدلله. (1404ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع (ج2). قم: نشر کتابخانه آیت الله مرعشی(ره). 15. خامنه‌ای، سیدعلی. (30/08/1400). فتاوای مقام معظم رهبری درباره تولیت در وقف، استفتاء شماره 224. برگرفته از سایت راسخون: https://b2n.ir/k56445 16. سبحانی، جعفر. (1385). مصادر الفقه الاسلامی‌و منابعه (ج1). قم: مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق(علیه السلام). 17. سبحانی، جعفر. (1395). الموجز فی اصول الفقه. قم: مؤسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام صادق(علیه السلام). 18. سبحانی، جعفر. (15/06/1395). درس خارج وقف. قم: سایت مدرسه فقاهت، https://b2n.ir/a93323. 19. سبحانی، جعفر. (25/08/1395). درس خارج وقف. قم: سایت مدرسه فقاهت، https://b2n.ir/g46921. 20. سبحانی، جعفر. (26/10/1395). درس خارج وقف. قم: سایت مدرسه فقاهت، https://b2n.ir/h95466. 21. سنهوری، عبدالرزاق احمد. (1956م). الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید (ج1). مصر: دارالنشر للجامعات المصریه. 22. صدر، محمد باقر. (1363). بحوث فی علم الاصول (ج3). قم: المجمع العلمی‌للشهید صدر. 23. طریحی، فخر الدین. (1375). مجمع البحرین. تهران: مکتبة المرتضویة. 24. طوسی، محمد بن حسن. (1387). المبسوط (ج1). قم: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریه. 25. کاشانی، محمد محسن. (1112ق). مفاتیح الشرائع (ج3). قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی. 26. محقق حلی، جعفر بن حسن. (1408ق). شرائع الاسلام (ج2). قم: مؤسسه اسماعیلیان. 27. مظفر، محمد‌رضا. (۱۴۲۳ق). اصول الفقه (ج1). قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم، مؤسسه النشرالاسلامی. 28. نائینی، محمد‌حسین. (1419ق). اجود التقریرات (ج1). قم: مؤسسه صاحب الامر(عج). 29. نجفی، محمدحسن بن باقر. (۱۹۸۱م). جواهرالکلام فی شرح شرائع‌الاسلام (ج28). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 30. یزدی، سید محمدکاظم. (1414ق). تکملة العروه الوثقی (ج1). قم: کتاب‌فروشی داوری. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 239 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 376 |
||