تاریخ دریافت: 22 خرداد 1401،
تاریخ بازنگری: 03 دی 1401،
تاریخ پذیرش: 22 مرداد 1402
چکیده
نابرابری اجتماعی از جمله پدیده‌های جهان‌شمولی است که شناخت آن سهل و ممتنع می‌نمایاند. تأملات نظری جامعه‌شناختی متباین در این باب، گواه صدق بر این مدعاست. نظریه‌های انتقادی، بنیاد آن را ظالمانه می‌داند؛ در حالی که نظریه‌های وفاق اساس آن را بر محور فرایندهای طبیعی تحلیل می‌کند. عدم ارائه صورت‌بندی روشن از فرایندهای تکوین نابرابری اجتماعی، یکی از کاستی‌های این مسأله است که پرسش اصلی این مقاله را شکل می‌دهد. نظریه‌پردازی در باب نابرابری و ارائه سازوکار تعدیل و کنترلی رتبه‌بندی اجتماعی در صورتی با واقع‌نمایی قرین خواهد بود که مسأله یادشده به روشنی بیان شود. بر اساس یافته‌های این پژوهش در یک صورت‌بندی کلان، دو مسیر اجتماعی در تکوین قشربندی اجتماعی، شناسایی می‌شود که عبارت‌اند از: 1. ماهیت موقعیت‌های اجتماعی؛ 2. نحوۀ تحرک اجتماعی. در مقالۀ پیش رو به بررسی این دو مسیر پرداخته شده است.
Ociological analysis of structural factors of
social inequality
نویسندگان [English]
Sadegh Golestani
Assistant Professor of Sociology, Department of Imam Khomeini Institute
چکیده [English]
Social inequality is one of the universal social phenomena that is easy yet difficult to recognize. Various sociological theoretical reflections in this regard prove the truth of this claim; the critical theories consider its foundation oppressive; While the consensus theories analyze its basis on the axis of natural processes. The origin of part of this issue can be found in not providing a clear formulation of its formation processes, which forms the main issue of this article. Along with the individual and psychological factors that are effective in the formation of inequality and social stratification, some structural factors also play a prominent role in this process, and the lack of theoretical explanations in this regard is documented to this issue. This research, which is organized by the method of logical analysis and the use of fundamental methodology, aims to specifically examine the social process affecting inequality and answer the question of what are the structural factors in the development of social inequality? The findings of this research in a macro formulation can be identified in two macro structural factors of the development of social stratification. These two factors are; Social positions and the level of social mobility and the role of culture in this process, which will be examined in this article.
کلیدواژه‌ها [English]
sotoial status, inequality, sotial mobility
مراجع
قرآن کریم.
آرتور، کریستین سن، (1374ش)، وضع ملت و دولت در دوره شاهنشاهی ساسانیان، ترجمه: و تحریر مجتبی مینوی، تهران: پژوهشگان علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ببی ارل، (1386ش)، در آمدی بر جامعهشناسی، علمی انتقادی، ترجمه: محمد حسین پناهی، تهران: دانشگاه علامه.
برن، آگ و نیم کوف، (1390ش)، زمینه جامعهشناسی، ترجمه: آریان‌پور، تهران:نشر گستره.
بیرو، آلن، (1380ش)، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: باقر ساروخانی.
ترنر، جاناتان اچ، (1378ش)، مفاهیم و کاربردهای جامعهشناسی، ترجمه: محمد فولادی و محمدعزیز بختیاری، قم: انتشارات مؤسسه امام‌خمینیe.
چلبی، مسعود، (1375ش)، جامعهشناسی نظم، تهران: نشر نی.
دسوقی، محمد، (1376ش)، سیر تاریخی و ارزیابی اندیشه شرق‌شناسی، ترجمه: محمود رضا افتخارزاده، تهران: نشر هزاران.
ربانی، رسول و ابراهیم انصاری، (1385ش)، جامعهشناسی قشرها و نابراری‌های اجتماعی، تهران: سمت.
رفیع‌پور، فرامرز، (1378ش)، آناتومی جامعه: مقدمه‌ای بر جامعهشناسی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
شارون، جوئل، (1379ش)، ده پرسش از دیدگاه جامعهشناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
شایان‌مهر، علیرضا، (1385ش)، دایرةالمعارف تطبیبقی علوم اجتماعی، ج 2 و 5، تهران: کیهان.
کریستین سن، آرتور، (1372ش)، ایران در زمان ساسانی، ترجمه: رشید قاسمی، تهران: دنیای کتاب.
کوزر، لوئیس و روزنبرگ، (1387ش)، نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، ترجمه: فرهنگ ارشاد، تهران: نشرنی.
گرب، ادوارد ج، (1373ش)، نابرابری اجتماعی: دیدگاههای نظریه‌‌پردازان کلاسیک و معاصر مترجمان محمد، سیاهپوش و احمدرضا غروی زاد، تهران: معاصر.
گلد، دانیل، (1378ش)، هندوئیسم سازمان‌یافته، ترجمه: فرهنگ رجایی، تهران: هرمس.
گولد، جولیوس، و ویلیام ل. کولب، (1376ش)، فرهنگ علوم اجتماعی، ویراستار محمد جواد زاهدی مازندرانی مازیار.
گیدنز، آنتونی، (1381ش)، جامعهشناسی، ترجمه: منوچهر، صبوری، چ هفتم، تهران: نشر نی.
لیتل، دانیل، (1381ش)، تبیین در علوم اجتماعی، ترجمه: عبدالکریم سروش، تهران: صراط.
وبر، ماکس، (1374ش)، اقتصاد و جامعه، مترجمین، عباس منوچهری، تهران: انتشارات مولی.
ویتمن، سیمُن، (1382ش)، اصول اعتقادات هندویی، ترجمه: علی موحدیان عطار، قم: مرکز مطالعات تحقیقات ادیان و مذاهب.
هوارد شرمن و جیمز هیوز، استیوارت، (1369ش. آگاهی و جامعه، ترجمه: عزتاللّه فولادوند، تهران: سازمان انتشارات انقلاب اسلامی.
