آبیار, زهرا, کرمی پور, الله کرم, کیانپور, مسعود. (1402). فهم دانشجویان علوم پزشکی اصفهان از مقوله حجاب (بر اساس کنش متقابل نمادین). اسلام و مطالعات اجتماعی, 7(1), 110-81. doi: 10.22081/scs.2023.63522.1139
زهرا آبیار; الله کرم کرمی پور; مسعود کیانپور. "فهم دانشجویان علوم پزشکی اصفهان از مقوله حجاب (بر اساس کنش متقابل نمادین)". اسلام و مطالعات اجتماعی, 7, 1, 1402, 110-81. doi: 10.22081/scs.2023.63522.1139
آبیار, زهرا, کرمی پور, الله کرم, کیانپور, مسعود. (1402). 'فهم دانشجویان علوم پزشکی اصفهان از مقوله حجاب (بر اساس کنش متقابل نمادین)', اسلام و مطالعات اجتماعی, 7(1), pp. 110-81. doi: 10.22081/scs.2023.63522.1139
آبیار, زهرا, کرمی پور, الله کرم, کیانپور, مسعود. فهم دانشجویان علوم پزشکی اصفهان از مقوله حجاب (بر اساس کنش متقابل نمادین). اسلام و مطالعات اجتماعی, 1402; 7(1): 110-81. doi: 10.22081/scs.2023.63522.1139
1استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، ایران
2استادیار، مدیر گروه دانشکده ادیان، ایران
3استادیار، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
تاریخ دریافت: 13 اسفند 1400،
تاریخ بازنگری: 08 مهر 1401،
تاریخ پذیرش: 22 مرداد 1402
چکیده
بررسی پدیدۀ حجاب، به‌عنوان نوعی کنش متقابل نمادین، بیانگر این امر است که فرد کنشگر برای پوشش و حجاب خود معنایی ذهنی و ارزشی نمادین، قائل است؛ به‌نحوی که کنش او در ارتباط با دیگران و تحت تأثیر انتظارات دیگران در عرصه اجتماعی شکل می‌گیرد. نظر به اهمیت این مسئله، جهت دست‌یابی به فهم دختران جوان ایرانی از مقوله حجاب و پوشش، تلاش شد تا با استفاده از شیوۀ پدیدارشناسی و انجام مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاریافته، با 13 نفر از این افراد، چگونگی این فهم و همچنین نحوۀ برساخته‌نمودن آن را در چارچوب مفهومی کنش متقابل نمادین در میان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تبیین شود. با روش تجزیه و تحلیل هفت مرحله‌ای کولایزی، 600 کد توصیفی به دست آمد که تمامی این کدها در قالب یک توصیف بسیار مفصل از پدیدۀ پوشش و حجاب، تحت 35 زیرکدهای تفسیری گردآوری شد. پس از تلفیق آنها، 12 کد تفسیری و در نهایت 5 کد تبیینی به‌عنوان فهم هنجارمند سیاسی- دینی، ساختارشکنانه، سازوارگونه، نئولیبرالیستی و هویّت‌محور کالایی شده از مقوله حجاب و پوشش به دست آمد.
1Assistant Professor, Islamic Azad University, Najafabad branch, Iran
2Assistant Professor, Director of the Faculty of Religions, Iran
3Assistant Professor, Isfahan University, Isfahan, Iran
چکیده [English]
The comprehension approach not only emphasizes on observing public hijab and effaf in the society, but, considering world’s transitions regarding women’s issue, it also maintains hijab from the targeting policies regarding the challenges from the rival perspectives and insists on religious reasoning about hijab in public. In addition, to obtain the perception and experience of young women about hijab and modesty, the present study applied a quality phenomenology and conducted semi-structures interviews with 13 young women form Isfahan University of Medical Science. The semi-structures interviews described how young women percept and experience hijab and how they realize it in the symbolic mutual action framework. Colaizzi method was applied and 600 descriptive codes were obtained. All of the obtained codes were in the frame of a detailed description of hijab and they were under 35 interpretative codes. After the integration, 12 interpretative codes were obtained and finally 5 descriptive codes as understanding and experiencing normal political-religious life, deconstructionism, consistent, neoliberalism, and commodified identity-oriented were obtained regarding hijab and modesty.
امام خمینی، روح الله، (1279-1368ش)، صحیفه نور، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
آزاد ارمکی، تقی، (1376ش)، نظریه‌های جامعهشناسی، تهران: سروش.
ایمان، محمدتقی، (1390ش)، مبانی پارادایمی روش‌های کیفی و کمی تحقیق در علوم انسانی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
اهرابیان صدر، میثم، (1387ش)، «مطالعه‌ای در مناسبات حجاب در ایران دوران معاصر»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
الیاسی سرزلی، فاضل، (1391ش)، «تحلیل معانی و دلالت‌های پوششی نزد زنان طبقه متوسط: مطالعه زنان 15-30 ساله شهر کرمانشاه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه کردستان.
پاشا امیری، مسعود، (1395ش)، «پژوهشی کیفی در باب دلالت‌های معنایی حجاب در میان دختران جوان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه هرمزگان.
ترکاشوند، امیر حسین، (1389ش)، حجاب شرعی در عصر پیامبر، تهران: چاپ نشده.
حق‌شناس، جعفر، (1387ش)، نظام اسلامی و مسئله حجاب (مجموعه مقالات و گفتگوها)، قم: مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
رابینگتن، ارل، واینبرگ، مارتین، (1390ش)، رویکردهای نظری هفت‌گانه در بررسی مسائل اجتماعی، ترجمه رحمت الله صدیق سروستانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ریتزر، جرج، (1379ش)، نظریه‌های جامعهشناسی در دوران معاصر، ترجمه‌ی محسن ثلاثی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات علمی.
روشن ضمیر، الی لستر، (1385ش)، «بازنمایی ایران و حجاب زنان ایرانی در رسانه‌های آمریکا»، ترجمه سبحان رضایی، رسانه، سال هفدهم، شماره چهار، صص 123-150.
رهگذر، فائزه، (1393ش)، «مطالعه تغییرات مد در پوشش (رسمی) بانوان در بستر تحولات اجتماعی پس از انقلاب تاکنون»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علم و هنر.
ستوده، هدایت‌الله، کمالی، ایرج، (1384ش)، جامعهشناسی با تأکید بر دیدگاه‌های کارکردگرایی، تضاد و کنش متقابل اجتماعی، تهران: ندای آریانا.
شجاعی زند، علیرضا، (1397ش)، «عرفی شدن دین، فرد، جامعه»، نقد و نظر، شماره 21 و 22، زمستان و بهار، صص 188-231.
16. کوئن، بروس، (1386ش)، درآمدی به جامعهشناسی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ ششم، تهران: نشر توتیا.
گیدنز، آنتونی، (1378ش)، تجدّد و تشخّص؛ جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان، چاپ اول، تهران: نشر نی.
عرب، نصیبه، (1391ش)، «الگوهای تفسیری قواعد فرهنگی: مطالعه شیوه‌های معنابخشی به پوشش»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا.
لوکاچ، جورج، تاریخ و آگاهی طبقاتی، (1378ش)، ترجمه محمد جعفر پوینده، چاپ دوم، تهران: تجربه.
لوپز، خوزه، جان اسکات، (1385ش)، ساخت نظریه اجتماعی، ترجمه حسین قاضیان، تهران: نشر نی.
محمدپور، احمد، (1392ش)، روش تحقیق کیفی ضد روش، جلد 1، چاپ دوم، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
محمدپور، احمد، (1390ش)، روش تحقیق کیفی ضد روش، جلد 2، چاپ دوم، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
مک لین، ایان، (1387ش)، فرهنگ علوم سیاسی آلکفورد، ترجمه دکتر حمید احمدی، چاپ دوم، تهران: بنیاد حقوق میزان.
نادری، سارا، تبار‌‌‌‌‌‌شناسی گفتمان‌های موجود در زمینه حجاب در ایران معاصر، مجموعه مقالات تحولات سبک زندگی در ایران.
