تله نقص و شرم

با والدین

با والدین

تله نقص و شرم

طیبه رضوانی

به دنبال مباحث شماره‌های گذشته در این شماره می‌خواهیم به تله نقص و شرم بپردازیم.

پیام اصلی طرحواره نقص و شرم این است:

«من به اندازه‌ی کافی خوب نیستم. هر کسی واقعیت مرا بشناسد نمی‌تواند مرا دوست داشته باشد؛ چون من ذاتاً آدم پرنقصی هستم.»

حتماً شما هم در بین اطرافیان‌تان، افرادی را دیده‌اید که علی‌رغم ظاهر زیبای‌شان همیشه حس می‌کنند که خوش‌قیافه نیستند و یا موفقیت‌های خودشان را کم می‌بینند. پیروزی‌های‌شان را به حساب شانس می‌گذارند و سهم خودشان را در موفقیت‌های‌شان بسیار ناچیز می‌دانند.

این افراد فکر می‌کنند همیشه چیزی در مورد آن‌ها درست از آب در نمی‌آید.

نسبت به ضعف­های‌شان بیش از حد حساسند؛ و اگر کسی از آن‌ها تعریف کند با کم شمردن خود، تلاش می‌کنند تا به او ثابت کنند که قابل تعریف و تمجید نیستند.

دائم خود را با بقیه مقایسه می‌کنند و وقتی حس می‌کنند کسی از آن‌ها بالاتر است، حس حسادت، رقابت و عدم امنیت دارند.

به علت این­که حس می‌کنند ناقص هستند. معمولاً در هر جایگاهی که باشند، احساس رضایت نمی‌کنند.

خودشان را قبول ندارند و دستاوردهای‌شان را نقص در نظر می‌گیرند.

در سبک تسلیم، فرد به صدای طرحواره‌اش گوش می‌دهد و خود را همیشه ناقص و شرمنده می‌بیند.

در سبک اجتناب، فرد از محیط‌ یا افرادی که نقص و شرم او را فعال می­کنند، دوری می‌کند.

اگر سبک مقابله‌ای آن‌ها، سبک جبران باشد، خیلی زود می‌رنجند و قبل از این­که کسی آن‌ها را تحقیر کند، شروع به تحقیر و سرکوب دیگران می‌کنند تا رنج حقارت خود را تسکین دهند.

شرایط محیطی خانواده که در سال‌های ابتدای کودکی می‌تواند باعث ایجاد این طرحواره شود:

☑️وقتی پدر و مادری فرزند خود را مدام با بچه‌های دیگر مقایسه می‌کند.

☑️وقتی والدین برای خطاهای طبیعی، کودک را بیش از حد سرزنش یا تنبیه می‌کنند.

☑️برچسب زدن به کودک مثل این­که: تو خنگی، دست و پاچلفتی هستی، بی‌مصرفی، احمقی.