آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,215
تعداد مشاهده مقاله11,848,847
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,034,357
ضیایی فر, سعید. (1402). تدوین یا کشف نظام و پیامدهای آن در اجتهاد. اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(2), 7-34. doi: 10.22034/jrj.2022.58473.2119
سعید ضیایی فر. "تدوین یا کشف نظام و پیامدهای آن در اجتهاد". اسلام و مطالعات اجتماعی, 9, 2, 1402, 7-34. doi: 10.22034/jrj.2022.58473.2119
ضیایی فر, سعید. (1402). 'تدوین یا کشف نظام و پیامدهای آن در اجتهاد', اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(2), pp. 7-34. doi: 10.22034/jrj.2022.58473.2119
ضیایی فر, سعید. تدوین یا کشف نظام و پیامدهای آن در اجتهاد. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1402; 9(2): 7-34. doi: 10.22034/jrj.2022.58473.2119

تدوین یا کشف نظام و پیامدهای آن در اجتهاد

جستارهای فقهی و اصولی
مقاله 1، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 31، شهریور 1402، صفحه 7-34    اصل مقاله (647.21 K)
نوع مقاله: پژوهشی (داوری عادی)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2022.58473.2119
نویسنده
سعید ضیایی فر*
دانشیار گروه فلسفه فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ قم ، ایران
تاریخ دریافت: 26 مرداد 1399،  تاریخ بازنگری: 01 تیر 1401،  تاریخ پذیرش: 01 تیر 1401 
چکیده
برخی بر این باورند که باید نظام‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و ... را مانند حکم شرعی استنباط کرد و در مقابل برخی استنباط نظام را خارج از قلمروی فقه و امری موهم دانسته‌اند. در این مقاله، ابتدا میان چند امر تفکیک شده است: یک: میان بررسی توصیفی و بررسی توصیه‌ای؛ دو: میان استنباط همۀ اجزای ثابت نظام و تعیین ابعاد متغیر آن با توجه به شرایط گوناگون؛ سه: میان استنباط نظام و تدوین نظام. آنگاه گفته‌شده که از منظر توصیفی، فقه رایج عهده‌دار استنباط نظام نبوده و نیست و از منظر توصیه‌ای تاکنون دلیل معتبری ارائه نشده است که فقه باید به استنباط نظام بپردازد؛ چون نظام ابعاد متغیری هم دارد. از منظر توصیه‌ای می‌توان گفت: فقه باید ابعاد ثابت نظام را استنباط کند و پس‌ازآن باید متناسب با ویژگی‌های مختلف هر جامعه‌ای نظام تدوین شود نه اینکه نظام ثابتی برای همه جامعه‌ها در همه زمان‌ها با ویژگی‌های مختلف استنباط شود. در آخر نیز برخی از تفاوت‌ها و پیامدهای فقهی میان نظام‌سازی و استنباط نظام تبیین شده است.
کلیدواژه‌ها
فقه؛ تدوین نظام؛ استنباط نظام؛ ابعاد ثابت و متغیر و پیامدها
عنوان مقاله [English]
Codification or Discovery of the Ruling System and its Jurisprudential Consequences
نویسندگان [English]
Saeid Ziyaei Far
Associate Professor Of Islamic Sciences & Culture Academy Of Qom; (Corresponding Author);
چکیده [English]
Codification or Discovery of the Ruling System and its Jurisprudential Consequences
Some scholars believe that different political, economic, etc. systems should be inferred like a Sharʻī (legal) ruling, on the other hand, some consider the inference of the system to be out of the realm of Sharʻ and a vague matter. At the beginning of this study, a distinction is made between several things: firstly, between a descriptive review and a recommended review; secondly, between the inference of all the fixed components of the system in a specific structure and the inference of only the fixed dimensions of the system and the determination of its variable dimensions according to various conditions; thirdly, between Inferring the system and codification the system. Then it is said that from a descriptive point of view, common jurisprudence was not and is not in charge of inferring the system, and from a recommendation point of view, no valid reason has been presented so far that jurisprudence should basically addresses the inference of the system. Because the system has variable dimensions. From a recommendation point of view, it can be said that jurisprudence must infer the fixed dimensions of the system, and after that a system should be codified based on the different characteristics of each society, not to infer a fixed system for all societies and for all times with different characteristics. In conclusion of this study, some differences and jurisprudential consequences between systematization and inference of system have been explained.
کلیدواژه‌ها [English]
Jurisprudence, Codification of the System, Inferring the System, Fixed and Variable Dimensions and Consequences
اصل مقاله

به فایل کلی مقالات مراجعه نمایید

مراجع
  1. آخوند خراسانی، محمد کاظم. (1412). کفایه الاصول. بیروت: موسسه آل البیت.
  2. آملى، میرزا محمد تقى. (1380). مصباح الهدى فی شرح العروة الوثقى. تهران: نشر مؤلف.
  3. ابن نجیم مصری، عبد الله. (1418). البحر الرائق. بیروت: دار الکتب العلمیة.
  4. اصفهانى، محمد حسین. (1429).‏ نهایة الدرایة فی شرح الکفایة. بیروت: موسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث‏.
  5. اصفهانى، محمد تقی. (بی‌تا). هدایه المسترشدین. قم: موسسه النشر الاسلامی.
  6. امام خمینی، سید روح الله. (1378). صحیفه امام. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  7. بهسودی، محمد سرور. (1408). مصباح الاصول (تقریرات درس آیت الله خوئى). قم: داوری.
  8. بهوتی، منصور. (1418). کشاف القناع. بیروت: دار الکتب العلمیة.
  9. تهرانى نجفی، هادى. (1320). محجة العلماء. تهران‏:، بی نا.
  10. جوادی آملی، عبد الله. (1385). ولایت فقیه ولایت فقاهت و عدالت. قم: مرکز نشر اسراء.
  11. جواهرى، محمد تقى. (1428). ‏غایة المأمول‏ (تقریرات درس آیت الله خوئى). قم: مجمع الفکر الاسلامی‏.
  12. جوهرى، اسماعیل. (1376). تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت: دار العلم للملایین.
  13. چرچمن، چارلز وست. (1369). نظریه سیستمها. ترجمه رشید اصلانی، تهران: مرکز آموزشی مدیریت دولتی.
  14. حائری، سید کاظم(1375). اندیشه سیاسی اسلام. مجله حکومت اسلامی، سال اول(1)، صص 8- 49. .
  15. حصفکی، علاء الدین. (1415). الدر المختار. بیروت: دار الفکر.
  16. حکیم، سید محسن. (1416). مستمسک العروة الوثقى. قم: مؤسسة دار التفسیر.
  17. حکیم، عبدالصاحب.‏ (1413). منتقى الأصول‏ (تقریرات درس آیت الله سید محمد حسینی روحانى). قم‏: دفتر آیت الله روحانى.
  18. محقق حلّى، جعفر. (1413). الرسائل التسع. قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
  19. خلخالى، سید محمد مهدى. (1425). الحاکمیة فی الإسلام. قم: مجمع اندیشه اسلامى.
  20. خمینی، سید مصطفی. (1418‏). تحریرات فی الأصول. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
  21. خمینی، سید مصطفی. (1376). تحریر العروة الوثقی. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) ‏.
  22. خیری، حسن. (1393). مبانی نظام اجتماعی اسلام. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  23. دوران، دانیل. (1370). نظریه سیستمها. مترجم محمد یمنی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  24. رضوی، سیدمحمدحسین و اسکندرى، مصطفى. (1426). اسس النظام السیاسی عند الإمامیه (تقریرات درس آیت الله سند بحرانى). قم: مکتبة فدک.
  25. سبحانی، جعفر. (1416). نظام النکاح فی الشریعه الغراء. قم: موسسه الامام الصادق (ع).
  26. شبر، سید عبد الله. (1404). الاصول الاصلیه و القواعد الشرعیة. قم: کتاب فروشی مفید.‏
  27. شمس الدین، محمد مهدی. (1415). نظام الحکم و الاداره فی الاسلام. بیروت: الموسسه الدولیه.
  28. شهید ثانی، زین الدین. (1374). تمهید القواعد. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  29. شهید صدر، سید محمد باقر. (1417). اقتصادنا. قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
  30. صنقور، محمد (، 1428 ) المعجم الأصولى . قم: منشورات الطیار .
  31. ضیائی فر، سعید. (1392). فلسفه علم فقه. تهران: سمت.‏
  32. ضیائی فر، سعید. (1397). جایگاه مبانی کلامی در اجتهاد. قم: بوستان کتاب.
  33. ضیائی فر، سعید. (1402) مکتب های اصولی موجود و مطلوب ، قم : پژوهشگاه حوزه و دانشگاه .
  34. طوسی، محمد. (1365). تهذیب الاحکام. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  35. عالم، عبد الرحمن. (1380). بنیان‌های علم سیاست. تهران: نشر نی.
  36. علامه طباطبائی، سید محمد حسین. (1348). اسلام و احتیاجات واقعی هر عصر. تهران: کانون انتشارات محمدی.
  37. علامه طباطبائی، سید محمد حسین. (1388). بررسی های اسلامی. قم: بوستان کتاب.
  38. عمید زنجانى، عباسعلى(1375). اندیشه سیاسی اسلام. مجله حکومت اسلامی، 1(1)، صص 8- 49.
  39. عمید زنجانى، عباسعلى. (1421). فقه سیاسى. تهران: انتشارات امیر کبیر.
  40. غروی تبریزی، علی. (1418). التنقیح فی شرح العروه الوثقی (تقریرات درس خارج آیت الله خویى). قم: انتشارات لطفى.
  41. فاضل لنکرانی، محمد جواد (1397) فقه نظامات توهم یا واقعیت؟ روزنامه اطلاعات، یکشنبه آذر 1397، سال نود و سوم، شماره 27171. ص6
  42. فخر المحققین، محمد. (1363). ایضاح الفوائد. تهران: بنیان کوشان پور.
  43. فرحى، سید على‏. (1386). تحریر الأصول‏ (تقریرات درس آیت الله میرزا هاشم‏ آملى). قم‏: مکتبة الداوری.
  44. فیرحی، داود. (1382). نظام سیاسی و دولت در اسلام. تهران: انتشارات سمت.
  45. قدسی، احمد. (1428). أنوار الأصول (تقریرات درس آیت الله مکارم شیرازى). قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب علیه السلام.
  46. قزوینى، سید عباس. (1380). زبدة المقال فی خمس الرسول و الآل (تقریرات درس آیت الله بروجردى). قم: علمیه.
  47. قمى، تقى. (1371). آراؤنا فی أصول الفقه‏. قم: محلاتی.
  48. کاشف الغطاء، محمد حسین. (1419). حاشیه العروه الوثقی. قم: موسسه النشر الاسلامی.
  49. کلینی، محمد. (1388). الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  50. کاشف الغطاء، على. (1381). النور الساطع فی الفقه النافع. نجف اشرف: مطبعة الآداب.
  51. کاظمى خراسانى، محمد على.‏ (1376). فوائد الاُصول‏ (نائینى). قم: موسسه النشر الاسلامی.
  52. مشکینى اردبیلى، ابوالحسن‏. (1413). کفایة الاُصول (با حواشى مشکینى). قم‏: لقمان.‏
  53. مطهری، مرتضی. (1374). اسلام و مقتضیات زمان. تهران: انتشارات صدرا.
  54. معرفت، محمد هادی. (1374). کنگره نقش زمان و مکان در اجتهاد (مصاحبه با آیت الله معرفت). تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  55. معرفت، محمد هادی (1390) مصاحبه با آیت الله معرفت، چاپ شده در: موضوع شناسی در فقه، به کوشش علیرضا فرحناک، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  56. مغنیه، محمدجواد (1424ق ). التفسیر الکاشف . قم : دار الکتاب الإسلامی .
  57. منتظری، حسینعلی. (1408). دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه. قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
  58. منتظرى، حسینعلى. (1409). مبانى فقهى حکومت اسلامى. مترجم محمود صلواتى و ابو الفضل شکورى، قم: مؤسسه کیهان.
  59. منتظرى، حسینعلى. (1417). نظام الحکم فی الإسلام‌. قم: نشر سرایى‌.
  60. منتظرى، حسینعلى. (1429). حکومت دینى و حقوق انسان. قم: ارغوان دانش.
  61. مومن، محمد. (1419‏). تسدید الأصول. قم: موسسه النشر الاسلامی‏.
  62. میرباقری و همکاران، مهدی(1395). فقه نظامات. راهبرد فرهنگ، 36(10)،صص 61- 86 .
  63. میر معزی، سید حسین. (1391) نظام اقتصادی اسلام. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  64. نکونام، جعفر. (1379). روش تحقیق کتابخانه‌ای. قم: اشراق.
  65. نهاوندى، علی. (1320). تشریح الأصول‏. تهران‏: میرزا محمدعلی تاجر طهرانی.
  66. واسطی، عبد الحمید. ( 1388). نگرش سیستمی به دین، مشهد: مؤسسه مطالعات راهبردی علوم ومعارف اسلام .
  67. وحید بهبهانى، محمد باقر. (1419). الرسائل الفقهیه. قم: مؤسسه علامه وحید بهبهانى.
  68. هادوی، مهدی. (1378). مکتب و نظام اقتصادی اسلام. قم: موسسه فرهنگی خانه خرد.
  69. همدانى، رضا. (1416). مصباح الفقیه. قم: مؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 152
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 111