آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,462 |
| تعداد مقالات | 35,184 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,996,135 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,253,327 |
واکاوی فقهی مستندات ماده 412 قانون مجازات (قصاص شکستگی دندان) | ||
| فقه | ||
| دوره 30، شماره 115، مهر 1402، صفحه 189-213 اصل مقاله (864.97 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2023.64841.2553 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی نارستانی* | ||
| استادیار گروه حقوق، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 16 شهریور 1401، تاریخ بازنگری: 24 دی 1401، تاریخ پذیرش: 02 آبان 1402 | ||
| چکیده | ||
| مطابق با عمومات و اطلاقات آیات و روایات معتبر، دندان نیز همانند دیگر اعضای بدن انسان قابل قصاص است؛ اما در خصوص حکم به قصاص در شکستگی دندان مناقشه‌ای میان فقیهان امامیه واقع شده است. فقیهان در این موضوع سه گروه شده‌اند. برخی به جواز قصاص در شکستگی دندان و برخی دیگر به عدم جواز معتقدند و برخی سکوت کرده‌اند. قانون‌گذار جمهوری اسلامی ایران در سال 1392 در ماده ۴۱۲ قانون مجازات، نظریه جواز قصاص را پذیرفته است. ادله قائلان به جواز در اثبات مدعای خود، استناد به آیات قرآن (بقره، 194) و پاره‌ای از روایات است. نوشتار حاضر پس از بررسی ادله ارائه‌شده به این نتیجه رسیده است که استناد قائلان به جواز به اطلاق آیه و روایات وارده در این باب تمام است؛ و چه تخصصاً و چه تخصیصاً بر دندان استخوان صدق نمی‌کند تا مشمول اصل عدم قصاص در استخوان گردد. اگرچه اجرای قصاص بر نبود دیگر موانع منوط است؛ بنابراین نوشتار حاضر با بررسی ادله عمومات و اطلاقات موجود در مسئله، دیدگاه فقهی مورد پذیرش در قانون مجازات اسلامی را اثبات می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قصاص دندان؛ جواز قصاص؛ قصاص استخوان؛ شکستگی دندان؛ عدم قصاص | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Jurisprudential Analysis of the Documents of Article 412 of the Iranian Penal Code (Qisas for Broken Teeth) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Narestani | ||
| Assistant Professor, Faculty of Law, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| According to general principles and references to valid verses and narrations, tooth, like other human body parts, is subject to retribution. However, there is a dispute among scholars of the Imami sect regarding the ruling on retribution for tooth fracture. They can be divided into three groups: some believe in the permissibility of retribution for tooth fracture, some believe it is not permissible, and some remain silent on the issue. In 2013, the legislator of the Islamic Republic of Iran accepted the theory of permissibility of retribution in Article 412 of the Penal Code. The proponents of permissibility rely on evidence from Quranic verses (Al-Baqarah, 194) and some narrations. After examining the presented evidence, this paper concludes that the reliance of proponents on the permissibility of retribution is comprehensive, whether it is specifically or generally related to the tooth, as it does not meet the conditions for exemption from retribution under the principle of non-retribution for bones. Although the implementation of retribution is subject to the absence of other obstacles, this paper, by examining the general principles and references in the issue, proves the accepted viewpoint in Islamic Penal Law regarding retribution. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tooth retribution, permissibility of retribution, bone retribution, tooth fracture, non-retribution | ||
| مراجع | ||
|
1. ابن بابویه قمّى (صدوق)، محمّد بن على. (1413ق). من لایحضره الفقیه (ج4، چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به مدرسین حوزه علمیه قم. 2. امامی، مسعود. (1397). شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی (مصوب 92، قصاص عضو). قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه الاسلامی. 3. بهجت گیلانى فومنى، محمدتقى. (1426ق). جامع المسائل (بهجت) (ج5، چاپ دوم). قم: دفتر معظم‌له. 4. تبریزى، جواد بن على. (1426ق). تنقیح مبانی الأحکام - کتاب القصاص (یک جلدی، چاپ دوم). قم: دارالصدیقة الشهیدة(علیهماالسلام). 5. جوهرى، اسماعیل بن حماد. (1410ق). الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة (ج2، چاپ اول). بیروت: دارالعلم للملایین. 6. حائرى طباطبایى، سید‌على بن محمد. (1409ق). الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع - حدیقة المؤمنین (ج3، چاپ اول). قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى(ره). 7. حائرى، سید‌على بن محمد طباطبایى. (1418ق). ریاض المسائل (ط - الحدیثة) (ج16، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 8. حرّ عاملى، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة (ج29، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 9. حسینى روحانى قمّى، سیدصادق. (1412ق). فقه الصادق×(للروحانی) (ج26، چاپ اول). قم: دارالکتاب - مدرسه امام صادق(علیه السلام). 10. حلّى، حسن بن على بن داود. (1383ق). رجال ابن داود (در یک جلد)، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 11. حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى. (1381ق). رجال العلامة - خلاصة الأقوال (در یک جلد، چاپ دوم). نجف: منشورات المطبعة الحیدریة. 12. خمینى، سید‌روح اللّٰه موسوى. (1425ق). تحریر الوسیلة (مترجم: علی اسلامی، ج4). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 13. سبزوارى، سید‌عبد الأعلى. (1413ق). مهذّب الأحکام (للسبزواری) (ج29، چاپ چهارم). قم: مؤسسه المنار. 14. شاهرودى، سیدمحمود و جمعى از پژوهشگران. (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام) (ج3، چاپ اول). قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام). 15. شبیرى زنجانى، سیدموسى. (1419ق). کتاب نکاح (زنجانى) (ج1و3و7، چاپ اول). قم: مؤسسه پژوهشى راى‌پرداز). 16. شریف کاشانى، ملاحبیب‌الله. (1404ق). تسهیل المسالک إلى المدارک (چاپ اول). قم: المطبعة العلمیة. 17. صیمرى، مفلح بن حسن (حسین). (1420ق). غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام (ج4، چاپ اول). بیروت: دارالهادی. 18. طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن. (1427ق). رجال الشیخ الطوسی - الأبواب، (در یک جلد، چاپ سوم) قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 19. طوسى، ابوجعفر، محمد بن حسن. (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى (یک جلدی، چاپ دوم). بیروت: دار الکتاب العربی. 20. طوسى، ابوجعفر، محمد بن حسن. (1407ق). تهذیب الأحکام (ج10، چاپ چهارم). تهران: دارالکتب الإسلامیة. 21. عاملى (شهید ثانى)، زین الدین بن على. (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام (ج15، چاپ اول). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. 22. عاملى، بهاء‌الدین، محمد بن حسین و ساوجى، نظام بن حسین. (بی‌تا). جامع عباسى و تکمیل آن (محشّٰى، ط - قدیم) (دو جلدی، چاپ اول). تهران: مؤسسة منشورات الفراهانی. 23. عاملى، سید جواد بن محمد حسینى. (بی‌تا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة (ط - القدیمة) (ج11، چاپ اول). بیروت: دارإحیاء التراث العربی. 24. فاضل موحدى لنکرانى، محمد. (1421ق). تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة – القصاص (چاپ اول). قم: مرکز فقهى ائمه اطهار(علیهم السلام). 25. فیاض کابلى، محمد‌اسحاق. (1426ق). رساله توضیح المسائل (فیاض) (یک جلدی، چاپ اول). قم: انتشارات مجلسی. 26. فیض کاشانى، محمد‌محسن ابن شاه مرتضى. (1406ق). الوافی (26 جلدی، چاپ اول). اصفهان: کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی(علیه السلام). 27. فیض کاشانى، محمد‌محسن ابن شاه مرتضى. (1425ق). الشافی فی العقائد و الأخلاق و الأحکام (ج2، چاپ اول). تهران: دار نشر اللوح المحفوظ. 28. کلینى، ابوجعفر محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ط - الإسلامیة) (ج7، چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الإسلامیة. 29. مجلسى (اول)، محمدتقى. (1406ق). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (ج10، چاپ دوم). قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور. 30. مجلسى (دوم)، محمدباقر. (1404ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول (ج24، چاپ دوم). تهران: دار الکتب الإسلامیة. 31. مجلسى (دوم)، محمدباقر. (1406ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار (ج16، چاپ اول). قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى(ره). 32. مجلسى (دوم)، محمدباقر. (بی‌تا). حدود و قصاص و دیات مجلسى (چاپ اول). تهران: مؤسسه نشر آثار اسلامی. 33. مدنى کاشانى، حاج‌آقا رضا. (1410ق). کتاب القصاص للفقهاء والخواص (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 34. مفید، محمّد بن محمد بن نعمان عکبرى بغدادی. (1413ق). المقنعة (للشیخ المفید) (چاپ اول). قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید(ره). 35. موسوى خویى، سیدابوالقاسم. (1422ق). مبانی تکملة المنهاج ج42موسوعة (2 جلدی، چاپ اول). قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی(ره). 36. مؤمن قمّى، محمد. (1415ق). کلمات سدیدة فی مسائل جدیدة (یک جلدی، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 37. نجاشى، ابو الحسن، احمد بن على. (1407 ق). رجال النجاشی - فهرست أسماء مصنفی الشیعة (در یک جلد). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. 38. نجفى، محمدحسن (صاحب الجواهر). (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (43 جلدی، چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 39. هاشمى، سیدمحمود. (1377). حکم بى‌حس‌کردن اعضاء هنگام اجراى کیفرهاى جسمانى. مجله فقه اهل‌بیت(علیهم السلام)، شماره 15، صص 3-24. 40. http://tohid.ir/fa/index/book?bookID=343&page=15#593 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 174 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 6,577 |
||