2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، میبد، ایران
تاریخ دریافت: 06 اسفند 1401،
تاریخ بازنگری: 30 خرداد 1402،
تاریخ پذیرش: 04 تیر 1402
چکیده
چهارمین آیه از سوره بلد که مفسران در تفسیر و مترجمان در برگردان فارسی آن دیدگاههای مختلفی را مطرح نمودهاند، آیهای چندمعناست. منظور از چندمعنایی در آیه، نه بهمعنای ابهام معنایی است که بدون قصدِ گوینده در کلام رخ میدهد، بلکه حاکی از قدرت و حکمت خداوند در گزینش واژهها و ترکیبهایی است که همزمان بیانگر چند معنا بوده و همه معانی، مقصود او نیز باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تفسیری و ترجمهای چهارمین آیه از سوره بلد، ویژگی چندمعنایی در آن را مفروض دانسته است. لازمه فهم و برگردان مطلوب آیه، شناخت واژگان کاربسته، روابط همنشینی در آیه و سپس فضای سوره است. نوشتار پیش رو که با روش توصیفی- تحلیلی انجام یافته، به این نتیجه میرسد که میتوان دو معنا را از آیه بهعنوان مراد پروردگار دریافت که انعکاس آن در برگردان فارسی آیه، به سبب عدم امکان معادلسازی یکبهیک (یک واژه به ازای یک واژه)، کاربست موازی واژگان خواهد بود.
The Polysemy of the Verse ﴾Certainly We created man in travail﴿ and its Persian Translation
نویسندگان [English]
Layla Alikhani1؛ Ahmad Zare' Zardini2
1Ph.D. Graduate, Qur'an and Hadith Sciences
2Associate Professor, Department of Qur'an and Hadith Sciences, University of Meybod, Meybod, Iran
چکیده [English]
The fourth verse of Sūrat al-Balad, about which various viewpoints have been brought up by commentators in its interpretation and by translators in its Persian translation, is a polysemic verse. The meaning of polysemy in the verse is not the same as ambiguity of meaning that occurs without the intention of the speaker; rather, it indicates the power and wisdom of God in choosing words and combinations that express multiple meanings at the same time and all meanings have also been intended by Him. With the aim of examining the interpretation and translation of the fourth verse of Sūrat al-Balad, the present research has premised the polysemic feature in it. Understanding and a desirable translation of the verse necessitates knowing the applied words, the juxtaposition relationship in the verse as well as the ambience of the sūrah. The present article, which is carried out with a descriptive-analytical method, comes to the conclusion that two meanings can be understood from the verse as it is intended by the Lord, which is reflected in the Persian translation of the verse, will be a parallel application of words due to the impossibility of one-to-one (one word for one word) making equivalents.
کلیدواژهها [English]
Sūrat al-Balad, ﴾Certainly We created man in travail﴿, Qur'an translation, polysemy
مراجع
قرآن کریم
آدینهوند، محمدرضا (1377)، کلمة الله العلیا، چاپ اول، تهران: نشر اسوه.
آلوسی، محمود بن عبدالله (۱۴۱۵)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، تحقیق علی عبدالباری عطیة، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
آیتی، عبدالمحمد (1374)، ترجمه قرآن، چاپ چهارم، تهران: نشر سروش.
ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (۱۴۲۲)، زاد المسیر فی علم التفسیر، تحقیق عبدالرزاق مهدی، چاپ اول، بیروت: دارالکتاب العربی.
ابن عاشور، محمد طاهر (1420)، التحریر و التنویر، چاپ اول، بیروت: موسسة التاریخ العربی.
ابن عطیه، عبدالحق بن غالب (۱۴۲۲)، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبدالسلام عبدالشافی محمد، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن فارس، احمد (1404)، معجم مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، چاپ اول، بیجا: مکتبة الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414)، لسان العرب، تحقیق جمال الدین میردامادی، چاپ سوم، بیروت: دارالفکر.
ابوالسعود، محمد بن محمد (۱۹۸۳)، تفسیر ابی السعود (ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم)، چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1408)، روض الجنان و روح الجنان، تصحیح محمد مهدی ناصح و همکاران، چاپ اول، مشهد: آستان قدس رضوی.
ابوحیان، محمد بن یوسف (1420)، البحر المحیط، تحقیق جمیل صدقی محمد، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
اسعدی، محمد (1394)، سایهها و لایههای معنایی، چاپ سوم، قم: بوستان کتاب.
اسماعیلیزاده، عباس (1393)، «معنای «نجد» و «نجدین» و مراد آیهی (و هدیناه النجدین)»، آموزههای قرآنی، سال یازدهم، ش19، ص131- 154.
الهیقمشهای، مهدی (1380)، ترجمه قرآن، چاپ دوم، قم: فاطمةالزهراء.
امیدعلی، احمد، و فاطمه خلیلی (1396)، «بررسی واژگان چندمعنا و اهمیت آن در ترجمه بر اساس بافت»، مطالعات ادبی متون اسلامی، سال دوم، ش4، پیاپی8، ص39-60.
انصاریان، حسین (1383)، ترجمه قرآن، چاپ اول، قم: اسوه.
بلاغی، عبدالحجۀ (1386)، حجۀ التفاسیر و بلاغ الإکسیر، چاپ اول، قم: نشر حکمت.