آمار

تعداد نشریات48
تعداد شماره‌ها2,293
تعداد مقالات33,216
تعداد مشاهده مقاله11,847,523
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,030,027
هاشمیان, فاطمه السادات, گرامی, غلامحسین. (1402). تبیین مبانی انسان‌‌شناختی نظریه المعرفه علامه طباطبایی(ره). اسلام و مطالعات اجتماعی, 11(شماره3(پیاپی43)), 6-35. doi: 10.22081/jiss.2024.67836.2045
فاطمه السادات هاشمیان; غلامحسین گرامی. "تبیین مبانی انسان‌‌شناختی نظریه المعرفه علامه طباطبایی(ره)". اسلام و مطالعات اجتماعی, 11, شماره3(پیاپی43), 1402, 6-35. doi: 10.22081/jiss.2024.67836.2045
هاشمیان, فاطمه السادات, گرامی, غلامحسین. (1402). 'تبیین مبانی انسان‌‌شناختی نظریه المعرفه علامه طباطبایی(ره)', اسلام و مطالعات اجتماعی, 11(شماره3(پیاپی43)), pp. 6-35. doi: 10.22081/jiss.2024.67836.2045
هاشمیان, فاطمه السادات, گرامی, غلامحسین. تبیین مبانی انسان‌‌شناختی نظریه المعرفه علامه طباطبایی(ره). اسلام و مطالعات اجتماعی, 1402; 11(شماره3(پیاپی43)): 6-35. doi: 10.22081/jiss.2024.67836.2045

تبیین مبانی انسان‌‌شناختی نظریه المعرفه علامه طباطبایی(ره)

اسلام و مطالعات اجتماعی
مقاله 2، دوره 11، شماره3(پیاپی43)، دی 1402، صفحه 6-35    اصل مقاله (885.23 K)
نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2024.67836.2045
نویسندگان
فاطمه السادات هاشمیان* 1؛ غلامحسین گرامی2
1استادیار، گروه آموزشی الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران (نویسنده مسئول).
2دانشیار، دانشگاه معارف اسلامی. قم، ایران
تاریخ دریافت: 24 آبان 1402،  تاریخ بازنگری: 22 آذر 1402،  تاریخ پذیرش: 20 دی 1402 
چکیده
ارائه نظریه در حیطه معرفت بر ساحت‌های ارتباطی انسان و نیز چگونگی این روابط و همچنین شناخت نظام علّی و معلولی حاکم بر این مناسبات مبتنی است. تبیین کاربست مبانی صحیح انسان‌شناختی در ارکان معرفت، سبب ارائه نظریه معرفت در تمام ابعاد مورد نیاز زندگی انسان می‌گردد. نظام معرفتی با ویژگی ذکرشده، برگرفته از کتاب، سنت و عقل است و یک نظام معرفتی الهی به شمار می‌آید. تحقق این نظام نقش قابل توجهی در پیشبرد تمدن اسلامی داشته و زمینه را در راستای عملیاتی‌نمودن اهداف والای امنیت، معنویت و عدالت اجتماعی ایجاد کرده و پیشرفت همه‌جانبه را فراهم می‌کند. هدف از تحقیق حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، تبیین مبانی انسان‌‌شناختی نظام معرفتی علامه طباطبایی ره می‌باشد. مبانی انسان‌شناختی ذکرشده با نگاه تشکیکی به مراتب وجودی انسان و بیان نظریه فطرت و عقلانیت اسلامی به مباحث معرفتی ورود می‌کند و با ارائه نظریه رئالیسم معرفتی و منابع و ابزار جامع برای کسب معرفت، منابع چهارگانه حس، عقل، وحی و شهود را به‌عنوان ابزار کسب معرفت معرفی نموده و جایگاه برتر وحی نسبت به ادراک حسی را ارائه می‌دهد. نظریه ‌المعرفه علامه در نهایت با پذیرش نظریه صدق و مطابقت‌گرایی معرفت‌شناختی و نیز تأیید دیدگاه مبناگرایانه، نظریه معرفت را در تمام ابعاد مورد نیاز زندگی انسان تدوین می‌کند.
کلیدواژه‌ها
مبانی انسان‌شناختی؛ نظریه المعرفه؛ علامه طباطبایی ره
موضوعات
بازخوانی و نقد نظریات حوزه علوم اجتماعی؛
عنوان مقاله [English]
An Explanation of the Anthropological Principles of Allameh Tabatabaei's Al-Ma'arifa Theory
نویسندگان [English]
Fateme Hashemian1؛ Golamhosein Gerami2
1Assistant Professor, Department of Theology and Islamic Studies, Farhangian University, Tehran, Iran (corresponding author).
2. Associate Professor, University of Islamic Studies. Qom, Iran
چکیده [English]
The provision of the theory in the field of knowledge (Ma’arifat) is based on human communication areas and the nature of these relationships, as well as the identification of the cause-and-effect system that governs these relationships. Explaining the applicatiozxzn of the correct anthropological principles in the pillars of knowledge will lead to the presentation of the theory of knowledge in all dimensions needed by human life. The knowledge system with the mentioned feature is derived from the book, tradition and reason and is considered a divine knowledge system. The realization of this system plays a significant role in the advancement of Islamic civilization and provides the context for the implementation of the high goals of security,  spirituality and social justice and provides all-round progress. The purpose of the present study, which was carried out in a descriptive-analytical method, is to explain the anthropological principles of Allameh Tabatabaei's knowledge system. The mentioned anthropological principles enter the epistemological issues with a skeptical look at the levels of human existence and the expression of the theory of Islamic nature and rationality and by presenting the theory of knowledge realism and comprehensive resources and tools for acquiring knowledge, it introduces the four sources of sense, reason, revelation and intuition as tools for acquiring knowledge and presents the superior position of revelation compared to sensory perception. Finally, by accepting the theory of truth and epistemological compatibilism, as well as confirming the fundamentalist point of view, Allameh's theory of knowledge formulates the theory of knowledge in all dimensions needed in human life.
کلیدواژه‌ها [English]
Anthropological principles, theory of knowledge, Allameh Tabatabaei
مراجع
* قرآن کریم.

  1. ابن سینا، حسین بن عبدالله. (1403ق). اشارات با شرح خواجه نصیرالدین طوسی (ج2، چاپ اول). قم: الکتاب.
  2. احمدی میانجی، علی. (1361). یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی (چاپ اول). قم: شفق.
  3. افلاطون. (1384). مجموعه آثار افلاطون (مترجمان: حسن لطفی و رضا کاویانی، ج3، چاپ سوم). تهران. خوارزمی.
  4. بهمنیار بن مرزبان، ابوالحسن. (1375). التحصیل (چاپ دوم). تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
  5. ترنس استیس، والتر. (1397). تاریخ انتقادی فلسفه یونان (مترجم: یوسف شاقول، چاپ دوم). تهران: آگاه.
  6. تورن، آلن. (1383). نقد مدرنیته (مترجم: مرتضی مردیها، چاپ سوم). تهران. گام نو.
  7. جوادی آملی، عبدالله. (1378). شریعت در آینه معرفت (چاپ دوم). قم: انتشارات اسراء.
  8. جوادی آملی، عبدالله. (1379). معرفت‌شناسی قرآن کریم. قم: انتشارات اسراء.
  9. جوادی، محسن. (1374). نظریه‌‌های صدق. نشریه حوزه و دانشگاه، 1(4)، صص 38-51 .
  10. حسین‌زاده، محمد. (1387). درآمدی بر معرفت‌شناسی و مبانی معرفت دینی (چاپ اول). قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی ره.
  11. خسروپناه، عبدالحسین. (1395). فلسفه شناخت (محقق و تدوین: حسن پناهی آزاد، چاپ اول). قم: موسسه حکمت نوین اسلامی.
  12. خسروپناه، عبدالحسین؛ پناهی‌آزاد، حسن. (1388). نظام معرفت‌شناسی صدرایی (چاپ اول). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  13. خسروپناه، عبدالحسین؛ پناهی‌آزاد، حسن. (1389). هستی‌شناسی معرفت (چاپ اول). تهران: امیرکبیر.
  14. خسروپناه، عبدالحسین؛ عاشوری، مهدی. (1393). درآمدی بر معرفت‌شناسی نوصدرایی (2): رئالیسم معرفتی. تهران: موسسه حکمت و فلسفه ایران.
  15. دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه. تهران: چاپخانه دانشگاه تهران.
  16. ربانی گلپایگانی، علی. (1388). نقد مبانی سکولاریسم (چاپ دوم). تهران: کانون اندیشه جوان.
  17. ریزی، اسماعیل بن محمد. (1396). فلسفه اشراق. تهران: انتشارات افشار.
  18. سهروردی، شهاب الدین. (1373). مجموعه مصنفات شیخ اشراق (ج2). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  19. شیرازی، صدرالدین محمد. (1375). مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتالهین، رساله اجوبه المسایل الکاشانیه (مترجم: حامد ناجی اصفهانی). تهران: حکمت.
  20. شیرازی، صدرالدین محمد. (1410ق). الاسفارالاربعه (ج3). بیروت: دار احیاء تراث العربی.
  21. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1360). نهایة الحکمه (چاپ دوازدهم). قم: جامعه
    مدرسین.
  22. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1369). انسان از آغاز تا انجام (مترجم و تعلیقه: صادق لاریجانی). تهران: الزهرا.
  23. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1372). المیزان فی تفسیر القرآن (ج1، 3، 4، 11 و12). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  24. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1375). ترجمه تفسیر المیزان (مترجم: محمدباقر موسوی، ج13، چاپ پنجم). قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى.
  25. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1387الف). ترجمه و شرح نهایة الحکمه (مترجم: علی شیروانی، ج2و3، چاپ دوم). قم: بوستان کتاب.
  26. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1387ب). رساله برهان (مجموعه رسائل علامه طباطبایی) (ج2). قم: بوستان کتاب.
  27. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1387ج). شیعه (به کوشش: سیدهادى خسروشاهى، چاپ دوم). قم: بوستان کتاب.
  28. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1388الف). اصول فلسفه و روش رئالیسم (ج2، 3، چاپ سیزدهم). تهران: انتشارات صدرا.
  29. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1388ب). شیعه در اسلام (به کوشش: سید هادى خسروشاهى، چاپ پنجم). قم: بوستان کتاب.
  30. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1388ج). فروغ حکمت (ج1، چاپ اول). قم: بوستان کتاب.
  31. فروند، ژولین. (1383). جامعه‌شناسی ماکس وبر (مترجم: عبدالحسین نیک‌گهر). تهران: توتیا.
  32. فعالی، محمدتقی. (1377). درآمدی بر معرفت‌شناسی دینی و معاصر (چاپ اول). قم: معارف.
  33. کاپلستون، فردریک چارلز. (1393). تاریخ فلسفه غرب (مترجم: جلال الدین مجتبوی). تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
  34. مصباح یزدی، محمدتقی. (1379). آموزش فلسفه (ج1و2). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  35. مصطفوی، حسن. (1385). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (ج8). تهران: مرکز نشر آثار علامه.
 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 56
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 49