آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,993,403 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,705,572 |
بررسی جایگاه حقوق شهروندی در مانیسم و مزدکیسم | ||
| فلسفه حقوق | ||
| مقاله 3، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، فروردین 1402، صفحه 51-72 اصل مقاله (5.05 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/phlq.2024.67976.1045 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدجواد جاوید1؛ عطیه سادات صفوی سهی* 2 | ||
| 1استاد، گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری، گروه حقوق عمومی، پردیس البرز، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 03 دی 1402، تاریخ بازنگری: 10 دی 1402، تاریخ پذیرش: 13 بهمن 1402 | ||
| چکیده | ||
| مانیسم و مزدکیسم دو مکتب معروف فلسفی در ایران باستان هستند که ظاهراً دارای برخی تعالیم مشابه بوده و هر دو مخالف با حکومت وقت معرفی شده‌اند. شناسایی مکاتب فلسفی از جهات گوناگون حائز اهمیت است که یکی از این جهات، بررسی حقوق شهروندی می‌باشد که امکان فهم بیشتر تعالیم آنها را با توجه به مقتضیات امروز جامعه، برای ما فراهم می‌کند. هدف این پژوهش علاوه‌بر شناسایی ابعاد مختلف دو مکتب فوق، سنجش آموزه‌های آنها از حیث حقوق شهروندی می‌باشد. بر این اساس، سؤال اصلی در پژوهش پیش‌رو، این است که تا چه میزان حقوق شهروندی در مکاتب مانیسم و مزدکیسم، مورد شناسایی قرار گرفته است؟ برای یافتن پاسخ سؤال فوق، بیش از هر چیز تفحص در کتب تاریخی و بررسی آموزه‌ها و تعالیم مکاتب فوق لازم است. بدین منظور در گام نخست برای شناسایی مبانی فلسفی آنها، یافتن پاسخ هر دو مکتب برای پنج سؤال مهم فلسفی یعنی هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، معرفت‌شناسی، روش‌شناسی و جامعه‌شناسی لازم است؛ زیرا منجربه شناسایی دقیق و تطبیق آموزه‌های این دو مکتب با یکدیگر می‌گردد. گام دوم این پژوهش سنجش تعالیم این مکاتب درخصوص حقوق شهروندی است که این فرآیند نیز مبتنی بر پاسخ‌های فلسفی مکاتب مانیسم و مزدکیسم در خصوص انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی می‌باشد. مهم‌ترین رهیافت پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، این است که اگرچه در تعالیم مکتب مانیسم، رنگ زاهدانه و دنیاگریزانه غلبه دارد و همین مطلب در ظاهر منجربه نفی برخی از حقوق اولیه انسان‌ها شده است، اما در آموزه‌های این آیین، به وضوح نشانه‌هایی از توجه به حقوق شهروندی مانند برابری زن و مرد وجود دارد. همچنین لازم به ذکر است که نفی این حقوق، صرفاً مربوط به گروه خاصی از مردم بوده که با اراده خویش چنین سبک زندگی‌ای را پذیرفته بودند. مزدکیسم هم علاوه‌بر زهدگرایی، با هدف ایجاد عدالت و مساوات بین مردم، آموزه‌هایی نظیر اشتراک اموال و زنان را مطرح می‌کند که گرچه هدف آن نیل به همان شعار برابری در حقوق شهروندی بوده، اما همین تعالیم منجربه نفی برخی از حقوق دیگر نظیر حق مالکیت و حق داشتن خانواده شده است. به عنوان نتیجه نهائی باید گفت با در نظر گرفتن زمینه‌های اجتماعی در عصر مانی و مزدک، در این دو آیین، احترام به حقوق اولیه بشر مشاهده می‌شود، اما تعالیم اشتراک اموال و زنان در مکتب مزدک، مخالف حقوق شهروندی قلمداد می‌گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مانی؛ مانیسم؛ مزدک؛ مزدکیسم؛ حقوق شهروندی؛ زنان؛ مردان؛ فلسفه حقوق | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Survey on Examining the Status of Citizenship Rights in Manism and Mazdakism | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Moamadjavad Javid1؛ Atie sadat Safavi sohi2 | ||
| 1Professor, Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| 2P.hD., Student, Department of Public Law, Alborz Campus, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Manism and Mazdakism are two famous philosophical schools of thoughts in ancient Iran, which apparently have some similar teachings, and both of them were introduced against the states of their era. It is important to identify philosophical schools from various aspects, one of these aspects is the examination of citizenship rights, which provides us with the possibility of more understanding their teachings according to the requirements of today's society. In addition to identifying the various dimensions of the both aforementioned schools, the purpose of the research is to evaluate the teachings in terms of citizenship rights. Based on what mentioned, the main question of the research is to what extent citizenship rights have been identified in the schools of Manism and Mazdakism? To respond more precisely, it is necessary to examine the historical traces, books and study the teachings related to the above schools. First, to identify their philosophical foundations for this aim, it is necessary to find the answers in both schools through five important philosophical categories, ontology, anthropology, epistemology, methodology, and sociology, respectively, because it leads to an accurate identification and compliance of the both schools of thoughts teachings. Second, is to evaluate the teachings of these schools regarding citizenship rights, based on the philosophical responses of Manism and Mazdakism schools relating to anthropology and sociology. The most prominent approach of the current research carried out with a descriptive-analytical method, is although in the teachings of the Manism school, the ascetic and worldly prevails having led to the denial of some of the basic rights of human beings, but in religous teachings, there are clearly signs to regard civil rights such as equality between men and women. It should be highly mentioned that the denial of these rights was only related to a certain group of people who voluntarily accepted such a lifestyle. In addition to asceticism, with the aim of emerging justice and equality between people, Mazdakism proposes teachings such as the sharing of property and women. As a final result, it should be explicity mentioned that by considering the social contexts in the era of Mani and Mazdak, respect for fundamental rights of human can be seen in these two rituals, but the teachings of sharing property and women's right in the Mazdak school are considered against the rights of citizens. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mani, Manism, Mazdak, Mazdakism, Citizenship rights, Women, Men, Philosophy of law | ||
| مراجع | ||
|
افلاطون (1374). جمهور. ترجمه فؤاد روحانی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ هفتم.
بهبهانی، امید (1389). ملاک، چهره و نقش زن در آیین مانی. زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، 2(2).
بیات، عزیزاله (1373). کلیات جغرافیای طبیعی و تاریخی ایران. تهران: سپهر، چاپ دوم.
تقی‌زاده، سید حسن (1335). مانی و دین او. تهران: چاپخانه مجلس.
جاوید، محمدجواد (1397). مکاتب فلسفی حقوق. تهران: انتشارات خرسندی.
حقیقت (رفیع)، عبدالرفیع (1385). جنبش‌های مذهبی در ایران. تهران: انتشارات کومش، چاپ دوم، ج1.
روباتام، شیلا (1394). زنان در تکاپوی فمینیسم و کنش اجتماعی. ترجمه حشمت‌اله صباغی. تهران: انتشارات شیرازه، چاپ چهارم.
رید، ایولین؛ واترز، ماری آلیس (1384). فمینیسم و جنبش مارکسیستی. ترجمه مسعود صابری. تهران: طلایه پرسو.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1364). تاریخ مردم ایران: کشمکش با قدرت‌ها. تهران: انتشارات امیرکبیر.
قدیانی، عباس (1374). تاریخ ادیان و مذاهب در ایران. تهران: انیس.
کرباسیان، ملیحه؛ کریمی‌زنجانی‌اصل، محمد (1384). کشاکش‌های مانوی- مزدکی ایران در عهد ساسانی. تهران: انتشارات اختران.
کریستن‌سن، آرتور (1368). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: دنیای کتاب.
کلیم کایت، هانس یواخیم (1384). هنر مانوی. ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور. تهران: نشر اسطوره، ج2.
مر، گستون (1383). افلاطون. ترجمه فاطمه خونساری. تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
مطهری، مرتضی (1362). خدمات متقابل اسلام و ایران. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
مولرآکین، سوزان (1383). زن از دیدگاه فلسفه سیاسی غرب. ترجمه نادر نوری‌زاده. تهران: قصیده سرا؛ انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
مهرین (شوشتری)، عباس (1354). فلسفه و آیین ایران باستان. تهران: انتشارات گنجینه.
Amini Dehaghi, A.A. (2014). The response of Iranian religious temper in the political realm. Nat Sci., 12(1), p.114-121.
Gaube, H. (1982). Mazdak: Historical Reality or Invention? in: studia Iranica, Tome 11, p. 111-122. Luttixger, P. (1921). The Persian Bolshevik of the sixth century, whose teachings had a farreaching influence upon the economic, political and religious life of Western Asia. The Open Court. URL= https://opensiuc.lib.siu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3564&context=ocj Saboorifar, F. (2017). Mazdakism and its historical principals. URL= https://www.academia.edu/43817928/Special_Issue_N_1_ISSN_1692_343X_Medell%C3%ADn_Colombia_MAZDAKISM_AND_ITS_HISTORICAL_PRINCIPALS Shaki, M. (2012). Citizenship ii. In: the Sasanian Period. Encyclopædia Iranica, Vol. V/6, p. 632-634. Available at: http://www.iranicaonline.org/articles/citizenship-sasanian (accessed on 30 December 2012) Sundermann, W. (2016). Mani. In: Encyclopædia Iranica. Available at: http://www.iranicaonline.org/articles/mani-founder-manicheism (accessed on 20 September 2016) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 371 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 235 |
||