آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,388 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,994,583 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,706,381 |
درآمدی بر بهره‌برداری دانش فقه از علوم عقلی و نقلی در شناخت موضوعات عرفی منصوص | ||
| فقه | ||
| دوره 30، شماره 4 (فصل زمستان- پیاپی 116)، دی 1402، صفحه 183-211 اصل مقاله (1.21 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2024.63970.2510 | ||
| نویسنده | ||
| حجت الله بیات | ||
| استادیار، گروه روان‌شناسی و ارتباطات، دانشکده علوم و معارف اسلامی، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، | ||
| تاریخ دریافت: 24 اردیبهشت 1401، تاریخ بازنگری: 02 دی 1402، تاریخ پذیرش: 16 بهمن 1402 | ||
| چکیده | ||
| بحث امکان تعامل و بهره‌برداری علوم از یکدیگر از مباحث فلسفه علم به شمار می‌رود و دانش فقه نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ بنابراین فقه نیز نیازمند بهره‌برداری از دیگر علوم در عرصه‌های مختلف به‌ویژه در شناخت موضوعات احکام فقهی است که دامنه‌ای بس گسترده دارد. اما این مقاله تنها به ساز و کار بهره‌برداری فقه از علوم عقلی و نقلی آن هم در شناخت موضوعات عرفی منصوص می‌پردازد و با توجه به مراحل لازم در شناخت موضوعات احکام فقهی، در هر یک از این مراحل به علوم و چگونگی بهره‌برداری از آنها پرداخته است؛ نتیجه اینکه دانش فقه می‌تواند در مرحله تشخیص نوعیت موضوعات، به لحاظ منصوص‌بودن یا نبودن از دانش اصول، به لحاظ تصرفات شارع از دانش‌هایی همچون تفسیر و حدیث، در مرحله تشخیص عنوانیت موضوعات از دانش‌های تفسیر، حدیث و تاریخ و در مرحله تشخیص مفهوم و ماهیت موضوعات از دانش‌های عقلی مانند منطق و دانش‌های نقلی مانند تفسیر، حدیث و حتی دانش‌هایی مانند آمار و فنآوری‌های نوین بهره‌برداری کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| موضوعات عرفی؛ نوعیت موضوعات؛ موضوع‌شناسی؛ فلسفه فقه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Introduction to the Use of Intellectual and Narrative Sciences in Jurisprudence in Knowing Prescribed Customary Subjects | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hojatollah Bayat | ||
| Assistant Professor, Department of Psychology and Communication, Faculty of Islamic Sciences and Education, University of Quran and Hadith, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The possibility of sciences interacting and exploiting each other is one of the topics of the philosophy of science, and jurisprudence is no exception to this rule. Therefore, jurisprudence also requires the use of other sciences in different fields, especially in knowing the subjects of jurisprudential rulings, which has a wide scope. However, this article only deals with the mechanism of jurisprudence's use of intellectual and narrative sciences in knowing customary subjects and according to the necessary stages in knowing the subjects of jurisprudence, in each of these stages, it has dealt with the sciences and how to use them. The result suggests that jurisprudence can be used in the stage of identifying the type of the subjects, in terms of whether or not it is prescribed by Usul, in terms of the Shariah using some sciences such as tafsir and hadith, in the stage of distinguishing the subjects from tafsir, hadith and history, and in the stage of distinguishing the concept and nature of subjects from intellectual sciences such as logic and narrative sciences such as tafsir, hadith as well as sciences such as statistics and new technologies. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Customary topics, Types of topics, Subjectology, Philosophy of jurisprudence | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم 1. احسایى، ابن ابى‌جمهور. (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الاحادیث الدینیة (ج1). قم: دار سیدالشهداء للنشر. 2. اراکی، محسن. (1382). نقش تحولات اجتماعی در نظریات فقهی. رواق اندیشه، ش20، صص 7-16. 3. اردبیلى، احمد بن محمد. (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان (ج8، چاپ اول). قم: انتشارات وابسته به جامعه مدرسین. 4. اشتهاردى، على‌پناه. (1417ق). مدارک العروة (ج1، چاپ اول). تهران: دارالأسوة للطباعة والنشر. 5. اصفهانى، سید ابوالحسن. (1422ق). وسیلة الوصول الى حقائق الأصول (ج1، چاپ اول). قم: مؤسسة النشر الاسلامى. 6. اعرافی، علیرضا. (1393). درس خارج اجتهاد و تقلید، جلسه 18، برگرفته از: سایت اشراق. 7. بلاغی، محمدجواد. (بی‌تا). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن (ج1، چاپ اول). قم: وجدانی. 8. بیات، حجت الله. (1398). بازخوانی ویژگی‌ها و فرایند شناخت موضوعات احکام فقهی. فصلنامه فقه، شماره 99، صص 145-172. 9. بیات، حجت الله. (1399). روش شناخت فقهی موضوعات عرفی. جستارهای فقهی و اصولی، ش19، صص 35-69. 10. جزرى، ابن‌اثیر، مبارک بن محمد. (بی‌تا). النهایة فی غریب الحدیث و الاثر (ج2، چاپ اول). قم: مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان. 11. جمعی از محققین. (1428ق). جهاد در آینه قرآن (ج1، چاپ اول). قم: زمزم هدایت. 12. حرّ عاملى، محمد بن حسن. (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة (ج4 و11 و12 و 18 و 19 و 24، چاپ اول). قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام). 13. خمینی سید‌روح الله. (1418ق). تنقیح الأصول (ج1، چاپ اول). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). 14. رکعی، محمد و شعبان، نصرتی. (1396). میدان‌های معنایی در کاربست قرآنی (چاپ اول). قم: دارالحدیث. 15. سبحانی، جعفر. (1385). مبانی سکولاریسم. مجله تخصصی کلام اسلامی، 15(59)، صص 7-17. 16. سیوطی جلال‌الدین. (1395). الاتقان فی علوم القرآن (ج1 و 2، مترجم: سید‌مهدی حائری، چاپ یازدهم). تهران: امیرکبیر. 17. حسینى شیرازى، سید‌محمد. (1426ق). الفقه، السلم والسلام (چاپ اول). بیروت: دار العلوم للتحقیق والطباعة والنشر والتوزیع. 18. عاملی‌کرکی، محقق ثانی. (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد (ج12، چاپ دوم). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 19. عاملى، (شهید اول)، محمد بن مکى. (1419ق). ذکرى الشیعة فی أحکام الشریعة (ج2، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). 20. علی‌دوست، ابوالقاسم. (1384). فقه و عرف (چاپ چهارم). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و تربیت اسلامی. 21. علی‌دوست، ابوالقاسم. (14/11/1396). سومین سمینار نقش ادبیات عربی در فرایند استنباط. برگرفته از: سایت شبکه اجتهاد. 22. کلینی، محمد بن یعقوب. (1429ق). الکافی (ج5، چاپ چهارم). قم: دارالحدیث. 23. مبلغی، احمد. (1379). نقش زمان در تحول سیره‌ها و واژگان از نگاه شهید صدر. مجله فقه اهل‌بیت، ش24، صص 77-104. 24. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى. (1403ق). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار: (ج14 و 57 و 61 ، چاپ دوم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 25. مختاری، رضا؛ صادقی، محسن. (1387). غناء موسیقی (ج3). قم: بوستان کتاب. 26. مظفر، محمدرضا. (1370). اصول فقه (چاپ چهارم). قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. 27. معصومى‌شاهرودی، علی‌اصغر. (1424ق). دراسات الأصول فی أصول الفقه (چاپ اول). قم: مؤسسه بوستان کتاب. 28. منتظری نجف‌آبادی، حسینعلی. (1409ق). دراسات فی ولایة الفقیه و فقه دولة الاسلامیه (ج1، چاپ دوم). قم: نشر تفکر. 29. نجفى، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (ج14، چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 30. شب‌زنده‌دار، مهدی. (25/08/1399). آیندۀ حوزه در به‌کارگیری فناوری‌های نوین. برگرفته از: https://www.neshasteasatid.com/node/5366 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 122 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 143 |
||