آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,989,746 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,703,462 |
ارزیابی آرا اصولی فیض کاشانی در کتاب معتصم‌الشیعه | ||
| نقد و نظر | ||
| مقاله 7، دوره 28، شماره 112، اسفند 1402، صفحه 169-194 اصل مقاله (1.8 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2023.67512.2070 | ||
| نویسندگان | ||
| علی غضنفری1؛ خدیجه احمدی بیغش* 2 | ||
| 1دانشیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم قرآنی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم تهران، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران، تهران، ایران (نویسنده مسئول). | ||
| تاریخ دریافت: 16 مهر 1402، تاریخ بازنگری: 11 آذر 1402، تاریخ پذیرش: 29 آذر 1402 | ||
| چکیده | ||
| نگرش اخباری و اصولی دو روش فهم دین از متون اصلی در میان اندیشمندان شیعی است که بیش از چهار قرن از نزاع‌های فکری و یا ایجاد و شکل‌گیری مکاتب گوناگون میان طرفداران آنها را پشت سر گذاشته است. پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش است که آرا اصولی فیض کاشانی در کتاب معتصم‌الشیعه چگونه بازتاب یافته است. بررسی توصیفی - تحلیلی این مسئله حاکی از آن است که فیض کاشانی، از علمای شیعی قرن یازدهم، با وجود دیدگاه‌های اخباری، و استناد و اتکا وی به روایات، اما نگرش به دور از هرگونه افراط و تفریط او از عقل و نقل را در کاربست عملی‌اش در کتاب معتصم‌الشیعه به مثابۀ کتاب فقهی فیض را شاهدیم. تأثیرپذیری از مسلک اساتید اخباری، برداشت سوء از برخی فتاوای مبهم فقهی ایشان در گذشته، تناسب‌نداشتن برخی دیدگاه‌های وی با برهان‌های موجود نزد خویش، و ... سبب شد فیض را که اغلب دارای آرا اعتدالی در نظریاتش است، به اخباری‌گری متهم کنند و دامنۀ اختلاف آرای میان اصولیان و اخباریان شیعی را بیش از پیش گستردش دهد؛ حال آنکه تمایل‌نداشتن ایشان در همراهی با نظر مشهور از اخباریان مبرهن است و پایبندی وی به نگرش اصولیان در مواضع فراوانی، مانند اجماع، حجیت ظاهر قرآن، حجیت عقل، رجوع به آرا و نظریات اصولیان، عدم جمود در اخبار، و ... به میزانی است که انکار آن ممکن نخواهد بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ملامحسن فیض کاشانی؛ معتصم‌الشیعه؛ استدال‌های اصولی اخباری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Evaluation of Fayḍ Kāshānī’s Usulist Views in the book Muʿtaṣam al-Shīʿa | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Qazanfari1؛ Khadijeh Ahmadi Bighash2 | ||
| 1Associate professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Quranic Sciences, University of Qur'anic Studies and Sciences, Tehran, Iran. | ||
| 2. Assistant professor, Department of the Quran and Hadith, Faculty of Humanities, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran (corresponding author). | ||
| چکیده [English] | ||
| The Akhbarist and Usulist perspectives represent two distinct approaches to understanding religion based on original texts, as upheld by Shiite scholars. Over four centuries, intellectual disagreements between these perspectives have led to the emergence of various schools of thought among their advocates. This research examines how Fayḍ Kāshānī’s Usulist views are manifested in his book Muʿtaṣam al-Shīʿa (The Resort of the Shia). Through a descriptive-analytic analysis, it becomes apparent that Fayḍ Kāshānī, a Shiite scholar in the eleventh century AH, despite his apparently Akhbarist inclinations and heavy reliance on transmitted hadiths, maintains a moderate stance on the role of reason and transmitted evidence in practical applications within Muʿtaṣam al-Shīʿa, one of his major works on Islamic jurisprudence (fiqh). Attribution of Akhbarism to him is primarily due to his influence from Akhbarist teachers, misinterpretation of some ambiguous jurisprudential verdicts or fatwas, and inconsistencies between certain views and his own arguments. However, it is evident that he predominantly adheres to a moderate perspective in this debate. This misattribution has fueled increasingly expanded disputes between Shiite Usulists and Akhbarists, despite his evident alignment with Usulist perspectives on various topics, such as consensus, the validity of apparent meanings of the Quran, the role of reason, reference to Usulist scholars' theories, flexibility in interpreting transmitted hadiths, and more. These factors strongly indicate his commitment to Usulism. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Mullā Muḥsin Fayḍ Kāshānī, Muʿtaṣam al-Shīʿa, Usulist-Akhbarist arguments | ||
| مراجع | ||
|
استرآبادی، محمدامین. (1426ق)، الفوائدالمدنیه و الشواهد المکیه.چاپ چهارم. قم: جامعه مدرسین قم.
آشتیانی، سیدجلال‌الدین. (1393). منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران. چاپ سوم. تهران: تبلیغات اسلامی.
آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن‌بن‌علی. (1387). الذریعة الی تصانیف الشیعة. چاپ سوم. تهران: اسلامیه.
بهبهانی، وحید. (1378). شرح مفاتیح الشرایع. چاپ اول. قم: مؤسسة علامه وحید بهبهانی.
بهشتی، ابراهیم. (1392). اخباری‌گری؛ تاریخ و عقاید. چاپ چهارم. قم: دارالحدیث.
حر عاملی، محمدبن‌حسن. (1398). وسائل‌الشیعه الی‌تحصیل‌مسائل‌الشریعه. چاپ دهم. تهران: مکتبة الاسلامیة.
خوانساری، سید محمدباقر. (1356). روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات. چاپ اول. قم: اسلامیه.
رحیمی، مرتضی. (1392). اعتدال فیض کاشانی در اخباری‌گری (فیض پژوهی؛ مجموعه مقالاتی در معرفی آرا، احوال و آثار ملامحسن فیض کاشانی). چاپ اول. تهران: خانه کتاب.
سپهر (لسان‌الملک)، محمدتقی. (1351). ناسخ التواری. چاپ اول. قم: مؤسسة مطبوعاتی دینی. شایان‌فر، شهناز. (1392). فیض پژوهی؛ مجموعه مقالاتی در معرفی آرا، احوال و آثار ملامحسن فیض کاشانی. چاپ اول. تهران: خانه کتاب.
شبر، سیدعبدالله. (1404ق). الأصول الأصلیة و القواعد الشرعیة. چاپ اول. قم: مفید.
صدر، محمدباقر. (1406ق). دروس فی علم الاصول. چاپ اول. بیروت: دارالکتاب.
عارف‌نیا، طیبه. (1402ق). سیر تطور آراء و آثار اصولی علامه فیض کاشانی از تفکر اصولی تا اخباری. مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره(30)، صص 233-262.
https://doi.org/10.22075/feqh.2022.22914.2811
عاملی، سید نورالدین‌علی. (1424ق). الفوائد المدنیة و الشواهد المکیه. چاپ پنجم. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (1332)، معتصم الشیعه فی احکام الشریعه. چاپ سوم. تهران: مدرسة عالی شهید مطهری.
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (1370). الوافی. چاپ اول. اصفهان: کتابخانة امیرالمؤمنین (علیه السّلام).
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (۱۳۷۱). مجموعه‌رسائل. چاپ اول. اصفهان: مرکزتحقیقات امیرالمؤمنین (علیه السّلام).
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (1380). نقد الاصول الفقهیه. چاپ اول. مشهد: دانشگاه فردوسی.
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (1387). قرة العیون فی اهم الفنون (محقق محمد امامی کاشانی). چاپ اول. تهران: مدرسه عالی شهید مطهری.
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (1401ق «الف»). الشهاب الثاقب فی وجوب صلاة الجمعة العینی. چاپ دوم. بیروت: مؤسسة اعلمی للمطبوعات.
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (1401ق «ب»). رساله الإنصاف. چاپ اول. تهران: دلیل ما.
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (1401ق «ج»). مفایتح الشرائع. چاپ اول. قم: کتابخانة عمومی آیت‌الله مرعشی.
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (1418ق). علم الیقین فی أصول الدین (مصحح محسن بیدارفر). چاپ اول. قم: بیدار.
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (1423ق). الحقایق فی محاسن الاخلاق. قم: دارالکتاب الاسلامی.
فیض کاشانی، محمدبن‌مرتضی. (بی‌تا). سفینة النجاة. چاپ سوم. قم: انتشارات کتاب سفینة النجاة.
قمی مشهدی، میرزا محمد بن رضا(1367). کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کلینی، محمدبن‌یعقوب. (1388). الکافی. چاپ دوم. قم: دارالکتب الاسلامیه.
گرجی، ابوالقاسم. (1421ق). تاریخ فقه و فقها. چاپ هجدهم. تهران: سمت.
مطهری، مرتضی. (1370). اسلام و مقتضیات زمان. چاپ نهم. تهران: صدرا.
موسوی بجنوردی. محمد. (1371). مقالات اصولی. چاپ دوم. تهران: سپهر.
نجفی، محمدحسن. (بی‌تا). جواهر الکلام فی شرح شرائع‌الإسلام. چاپ هفتم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
هاشمی شاهرودی، سید محمود. (1382). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت(علیه السّلام). چاپ اول. قم: انتشارات مؤسسة دایره‌المعارف فقه اسلامی.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 149 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 265 |
||