حسینی, سید حسین. (1402). تقدّم نقد روشمند بر تولید نظریۀ علمی در قلمرو علوم انسانی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 8(16), 39-62. doi: 10.22081/nir.2024.59565.1270
سید حسین حسینی. "تقدّم نقد روشمند بر تولید نظریۀ علمی در قلمرو علوم انسانی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 8, 16, 1402, 39-62. doi: 10.22081/nir.2024.59565.1270
حسینی, سید حسین. (1402). 'تقدّم نقد روشمند بر تولید نظریۀ علمی در قلمرو علوم انسانی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 8(16), pp. 39-62. doi: 10.22081/nir.2024.59565.1270
حسینی, سید حسین. تقدّم نقد روشمند بر تولید نظریۀ علمی در قلمرو علوم انسانی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1402; 8(16): 39-62. doi: 10.22081/nir.2024.59565.1270
تاریخ دریافت: 21 آذر 1399،
تاریخ بازنگری: 09 مرداد 1401،
تاریخ پذیرش: 28 اسفند 1402
چکیده
اقتضای مطالعات فلسفی، نقدورزی مفهومی است که به معنای پژوهش منتقدانه یا مواجهۀ انتقادی با مفاهیم مبنایی و اصیل در قلمرو علوم انسانی خواهد بود. نگارندۀ مقاله پس از تبیین ابعادی از نقش‌آفرینی علوم انسانی در جامعه؛ مانند مفهوم‌سازی، حل و تحلیل چالش‌های اجتماعی، بومی‌سازی، ارتقاء قدرت و تولید دانش نو، به این مسئله می‌پردازد که نسبت نقد با علوم انسانی چیست و آیا می‌توان از تقدم نقد نظریههای علمی در قلمرو علوم انسانی بر تولید نظریۀ سخن گفت؟ نویسنده در ادامه، پس از طرح دو دیدگاه «نقدمحوری» و «نظریه محوری»، به نسبت‌سنجی مفاهیم چهارگانۀ علوم انسانی، تولید علم، نظریه، و نقد، می‌پردازد و بر دیدگاه اول تأکید می‌کند. مهم‌ترین یافتۀ پژوهش آن است که نقد در حوزۀ مطالعات علوم انسانی را می‌توان از سه منظر متفاوت سنجید و در هر سه منظر، از تقدم نقد بر تولید نظریههای علمی در قلمرو علوم انسانی یاد کرد. این سه منظر عبارتند از نقد به‌مثابۀ قِسم پژوهش، نقد به‌مثابۀ قَسیم پژوهش و نقد به‌مثابۀ مَقسم پژوهش که البته در فرض سوم، تحلیل مسئله، وابسته به تحلیل فلسفۀ نقد بوده و در زاویۀ مطالعات فلسفۀ علم خواهد بود. نویسنده در این مقاله با استفاده از «روش تحلیل مفهومی»، چارچوب بحث خود را تنظیم نموده است.
Precedence of a Methodical Critique over the Production of Scientific Theory in the Field of Humanities
نویسندگان [English]
sayyed hossein hosseini
institute for humanities and cultural studies
چکیده [English]
The expedience of philosophical studies is conceptual criticism, which means critical research or critical encounter with basic and original concepts in the field of humanities. After expounding the dimensions of the functionality of humanities in society, such as: conceptualization, solving and analyzing social challenges, localization, promotion of power and the production of new knowledge, the author of the article deals with the question as to "What is the relationship between criticism and humanities?" and "Whether it is possible to talk about the precedence of the critique of the scientific theories in the realm of humanities on the production of theory?" The author, after presenting the two perspectives of "critique-centeredness" and "theory-centeredness", goes on to deal with the proportionality of the four concepts of humanities, production of science, theory, and criticism, and emphasizes the first perspective. The most important finding of the research is that criticism in the field of humanities studies can be measured from three different perspectives, and in all three perspectives, the precedence of criticism over the production of scientific theories in the realm of humanities can be mentioned. These three perspectives include criticism as a type (qism) of research, criticism as typical (qasīm) of research, and criticism as a portion (maqsam) of research, which of course in the third assumption, problem analysis, is dependent upon the analysis of the philosophy of criticism and will be in the realm of philosophy of science studies. In this article, the author has organized the framework of his discussion by using the "conceptual analysis method".
فوکو، میشل (1397)، نقد چیست؟ و پرورش خود، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
فروند، ژولین (1372)، نظریههای مربوط به علوم انسانی، ترجمۀ علی محمد کاردان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
فن، ک. ت (1386)، مفهوم فلسفه نزد ویتگنشتاین، ترجمۀ کامران قرهگزلی، تهران: نشر مرکز.
قراملکی، احد فرامرز (1390)، ارمغان نقد، تهران: انتشارات خانه کتاب.
قراملکی، احد فرامرز (1383)، اصول و فنون پژوهش در گسترۀ دین پژوهی، قم: انتشارات مرکز مدیریت حوزۀ علمیۀ قم.
ماونس، هاورد (1379)، درآمدی به رسالۀ ویتگنشتاین، ترجمۀ سهراب علوی نیا، تهران: انتشارات طرح نو.
مکریل، رودلف و فارین، اینگو (1396)، دیلتای و یورک، ترجمۀ سید مسعود حسینی، تهران: انتشارات ققنوس.
مک گین، ماری (1389)، ویتگنشتاین و پژوهش‌های فلسفی، ترجمۀ ایرج قانونی، تهران: نشر علم.
ویتگنشتاین، لودویگ (1387)، فرهنگ و ارزش، گردآورنده جی.اچ. فن رایت، ترجمۀ امید مهرگان، تهران: گام نو.
وبر، ماکس (1392)، روش‌شناسی علوم اجتماعی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نشر مرکز.
ویلیامز، گرت (1396)، عقل به روایت کانت، ترجمۀ داود میرزایی، تهران: انتشارات ققنوس.
هرش، ژان (1395)، شگفتیهای فلسفی؛ سیری در تاریخ فلسفه، ترجمۀ عباس باقری، تهران: نشر نی.
Foucault, Michel (1977), “what is critique?” , in: the politics of truth, edited by sylvere lotringer & lyza hochroth, New York: Columbia university.
Carroll, Noel, (2009), On Criticism, London and New York: Routledge.
Carroll, Noel, (1999), Philosophy of Art: A Contemporary Introduction, London and New York: Routledge.
Barthes, Roland, (1987), CRITICISM AND TRUTH, Translated and Edited by Katrine Pilcher Keuneman, Continuum, New York: Athlone Press.
Asad, Talal, Brown, Wendy, Butler, Judith, Mahmood, Saba, (2009), Is Critique Secular?: Blasphemy, Injury, and Free Speech, Berkeley: The Townsend Center For the Humanities University of California.
