آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,446 |
| تعداد مقالات | 34,905 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,860,063 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,185,033 |
تحلیل مردم‌‌شناسانه پیادهروی اربعین با استفاده از نظریه آیین‌‌های گذار | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 2، دوره 12، شماره2(پیاپی45)، تیر 1403، صفحه 38-66 اصل مقاله (711.5 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2024.67437.2034 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا ماهر* | ||
| استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 05 مهر 1402، تاریخ بازنگری: 17 مهر 1402، تاریخ پذیرش: 09 تیر 1403 | ||
| چکیده | ||
| آیین‌‌ها، مجموعه‌ای از کنشها هستند که در یک جامعه به اشکال و اهداف خاصی انجام میشوند و مدعی تأثیر نیروهای مافوق طبیعی بر انسان‌‌ها هستند. آیین‌‌ها به دو دسته جمعی (در سطح جامعه) و فردی (در سطح زندگی شخصی) تقسیم میشوند. پیادهروی اربعین از دسته اول است؛ هدف اصلی نوشتار حاضر آن است که، نشان دهد آیا می‌توان پیادهروی اربعین را به مثابه یک آیین گذار و به‌عنوان نوعی مقاومت در برابر قدرت زندگی روزمره تعریف کرد؟ در این پژوهش ابتدا از روش توصیفی -تحلیلی استفاده شده و داده‌‌ها با استفاده از مطالعات اسنادی و با ابزار فیش‌‌برداری گردآوری گردیده و سپس از شیوه مشاهده مشارکتی بهره گرفته شده است. آنگونه که نتایج بررسی نشان می‌دهد، پیادهروی اربعین با دیدگاه تکامل‌یافته‌تر ترنر درباره مفهوم آستانگی هم‌خوانی دارد و اجزای این مناسک منطبق بر مراحل آیین گذار است. همانگونه که انتظار میرفت، این پیادهروی پس از تجزیه به اجزای آیینیاش با بهرهگیری از نظریه آیین گذار ترنر، با مراحل گذار (گسست، آستانگی، پیوست) قابل تطبیق است. تمامی مصداق‌‌های آستانگی ازجمله: پویایی، همگنی، برابری و نبود مقام، نبود مالکیت و دارایی، سکوت، تواضع و فروتنی و ارجاع به قدرت‌های رازآمیز در جماعت‌واره زائرین مشاهده می‌شود؛ همچنین، مصداق‌‌های جماعتوارگی و آستانگی و نیز شکلهای انتقال امر مقدس هم در این زیارت یافت شدند. از منظر این پژوهش، زیارت اربعین، نمایش فوق‌العاده‌ای از برهم‌خوردن سلسله‌مراتب و محدودیت‌ها و عادات زندگی روزمره و کنشی برای آزادی از قید و بندها و جبرهای ساختاری و رسیدن به قله انسانی انسانیت و آزادگی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیادهروی اربعین؛ آیین گذار؛ آستانگی؛ جماعت‌واره؛ تعلیق و رهایی | ||
| موضوعات | ||
| تمرکز محتوایی بر مباحث فرهنگی و اجتماعی معطوف به حوزه دین؛ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Anthropological Analysis of the Arbaeen Pilgrimage Using the Theory of Rites of Passage | ||
| نویسندگان [English] | ||
| zahra maher | ||
| Assistant Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan | ||
| چکیده [English] | ||
| Rites are a set of actions performed within a society for specific forms and purposes, claiming the influence of supernatural forces on people. Rites are divided into collective (at the societal level) and individual (at the personal level) categories. The Arbaeen pilgrimage belongs to the first category. The main aim of this paper is to demonstrate whether the Arbaeen pilgrimage can be defined as a rite of passage and as a form of resistance against the power of everyday life. This research initially uses a descriptive-analytical method, with data collected through document studies and note-taking tools, followed by participatory observation. As the results indicate, the Arbaeen pilgrimage aligns with Turner's evolved concept of liminality, with the components of this rite corresponding to the stages of the rite of passage. As expected, when analyzed into its rite’s components using Turner's rite of passage theory, this pilgrimage can be matched with the transition stages (separation, liminality, and incorporation). All elements of liminality, such as dynamism, homogeneity, equality and absence of rank, lack of ownership and property, silence, humility and modesty, and reference to mysterious powers, are observed in the communitas of pilgrims. Additionally, instances of communitas and liminality, as well as forms of transmitting the sacred, were also found in this pilgrimage. From the perspective of this research, the Arbaeen pilgrimage is an extraordinary display of disrupting the hierarchies and limitations and routines of everyday life, and an act of liberation from structural constraints and determinisms, reaching the pinnacle of human humanity and freedom. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Arbaeen pilgrimage, rite of passage, liminality, communitas, suspension and liberation | ||
| مراجع | ||
|
امیرقاسمی، مینو؛ حاجیلو، فتانه. (1390). نشانه‌شناسی مناسک گذر: تولد، ازدواج، مرگ. تبریز: انتشارات ستوده.
القمی، ابی‌القاسم جعفر بن محمد بن قولویه. (1395). کامل الزیارات (مترجم: موسسه فرهنگی انتشاراتی استوار). تهران: استوار.
پویافر، محمدرضا. (1399). خیر ایرانی - خیرِ عراقی؛ مقایسه الگوی فعالیت‌های خیر دینی ایرانیان و عراقیان در آیین پیادهروی اربعین، راهبرد فرهنگ، 13(52)، صص 39 - 73.
ترنر، ویکتور. (1381). اسطوره و نماد (مترجم: علیرضا حسن‌زاده). کتاب ماه هنر، ش 51-52، صص70-77.
ترنر، ویکتور. (1400). رویکردی فرایندی به فرهنگ: نظریۀ انسان‌شناختی (مترجمان: گروهی از مترجمان به ویراستاری جبار رحمانی، چاپ اول). تهران: انتشارات تیسا.
حسام مظاهری، محسن. (1397). پیادهروی اربعین: تأملات جامعه‌شناختی (مجموعه مقالات، چاپ اول). تهران: انتشارات آرما.
سالک، سمانه؛ طالب‌پور، فریده و مختاریان، بهار. (1398). تحلیل سفره‌‌های نذری زنانه براساس نظریه آیین‌‌های گذار. زن در فرهنگ و هنر، 11(3)، صص 369-390.
شفیعی، سمیه سادات. (1393). سیری در رویکردهای نظری متأخر به مقاومت. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 64، صص 139-185.
صارمی، ریحانه. (1397). زیارت در نگاه تشیع عراقی و تشیع ایرانی، نقل شده در وب سایت جامعه‌شناسی تشیع به آدرس:
https://socio-shia.com/index.php/sociology-of-shia-fields/shia-ziarat/315-ziarat-iraq-iran
عبداللهیان، حمید؛ طباطبائی، سیدمحمد. (1400). مطالعه روابط قدرت و مقاومت در جهان معاصر، تفسیر مردم‌نگارانه تجربه راهپیمایی اربعین 1394. پژوهش‌‌های انسان‌شناسی، 11(22)، صص 33-67.
فکوهی، ناصر. (1381). تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی (چاپ اول). تهران: نشر نی.
گیویان، عبدالله؛ امین، محسن. (1396). محبت و هویت در آیینه نمایش جهانی اربعین مطالعه ماهیت، کارکردها و ساختار پیادهروی اربعین از منظر ارتباطات آیینی. دین و ارتباطات، 24(52)، صص 167-194 .
محمدی، حیدر. (1399). شناسایی و دسته‌بندی انگیزه‌های شرکت‌کنندگان در پیادهروی اربعین. مجموعه مقالات سومین کنفرانس بین‌المللی مطالعات مدیریت، حسابداری و حقوق، 3(14)، صص 150-163.
مک نیل، پاتریک. (1376). روش‌‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: انتشارات اگه.
De Certeau Michel. (1998). The Practice of Everyday Life, In John Storey (Ed.) Cultural Theory and Popular Culture: A Reader London: Prentice Hall. Turner, Victor (1964). Betwixt and between: the liminal period in rites de passage, In Symposium on New Approaches to the Study of Religion: Proceedings of the Annual Spring Meeting of the American Ethnological Society (ed.) 3. Helm. pp. 4-20. Seattle: American Ethnological Society distributed by The University of Washington Press. Turner, Victor (1966). The Ritual Process: Structure and Anti-Structure. Chicago Aldine Publishing Company; London: Routledge & Kegan Paul. Turner, Victor (1967). The Forest of Symbols: Aspects of Ndembu Ritual. Ithaca: Cornell University Press. Turner, Victor (1985). On the edge of the bush, anthropology as experience. The university of Arizona Press. Van Gennep, A. (1975). The Rites of Passage. Chicago, University of Chicago. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 236 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 123 |
||