آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,385 |
| تعداد مقالات | 34,309 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,957,597 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,687,479 |
نقد منابع روایت عاشورا در کتاب المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک | ||
| تاریخ اسلام | ||
| دوره 24، شماره 4-دی 1402 - مسلسل 96، دی 1402، صفحه 7-35 اصل مقاله (974.15 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2022.61740.2198 | ||
| نویسنده | ||
| حامد صافی* | ||
| استادیار گروه دروس عمومی و علوم پایه دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 07 شهریور 1400، تاریخ بازنگری: 28 آبان 1400، تاریخ پذیرش: 15 آذر 1400 | ||
| چکیده | ||
| حادثۀ عاشورای سال 61ﮬ.ق در بیشتر کتاب‌های تاریخی انعکاس یافته‌است. این حادثه آن چنان مورد توجّه مورّخان و گزارشگران قرار گرفت که کتاب‌های مستقلی به نام مقتل، به روایت این رویداد اختصاص یافت. علاوه بر این، مورّخان در کتب تاریخی، بخشی را به روایت رویداد عاشورا اختصاص دادند؛ از جمله کتاب المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم اثر ابن جوزی یکی از متونی است که در کنار گزارش دیگر رویدادهای تاریخی، به روایت روز عاشورا پرداخته‌است. پژوهشگران بر این باورند که ابن جوزی این روایت را از تاریخ طبری برگرفته‌است. در پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیلی با روش نقد منابع، به این پرسش اساسی پاسخ داده‌شد که خاستگاه روایت عاشورا در المنتظم را باید در کدام متون پیگیری کرد. برای این هدف، روایت ابن جوزی با روایت الارشاد و تاریخ طبری که از میان متون پیش از المنتظم، بیشترین همسانی را با المنتظم دارند، در حدّ پیرفت تجزیه شد. پس از آن، پیرفت‌های مشترک در حدّ گزاره تجزیه و سپس مقایسه و بررسی شد. بر اساس نتایج پژوهش، همسانی‌های روایت ابن جوزی با دو روایت دیگر به دو شکل محتوایی و واژگانی قابل پیگیری است. ناهمسانی‌ها به حذف، تلخیص و جابه‌جایی گزاره‌ها تقسیم شد. علاوه بر این، منبع اصلی ابن جوزی تاریخ طبری و الارشاد نبوده و به دلیل همسانی‌های متعدّد، اشتراک خاستگاهی سه روایت محتمل است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واقعه عاشورا؛ نقد منابع؛ ابن جوزی؛ المنتظم؛ تاریخ طبری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Criticism of Ashura Narrative Sources in Al-Muntazem Fi Tarikh al-Muluk wa- al- Umam Book Based on the Comparison with History of al-Tabari and Al- Ershad by Sheikh e- Mofid | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hamed Safi | ||
| Assistant professor in Department of Basic Sciences and General Courses, Khorramshahr University of Marine Sciences and Thechnology, Khorramshahr, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The tragic event of Ashura in the year 61 A. H has been reflected in most of the historical books related to the Islamic period. The independent books under the title of "Maqtal" are also dedicated to the narration of this event. The book Al-Muntazem fi Tarikh al-Muluk wa al- Umam by Ibn e- Jozi is one of the texts that deals with the narration of Ashura tragic event along with the report of other historical events. Some researchers believe that Ibn e- Jozi took this narration from History of al-Tabari. In the present research, with the aim of evaluating this claim and done through the descriptive and analytical method, Ibn e- Jozi''s narration is compared with al-Irshad''s narration and history of al-Tabari, which are the most similar to al-Muntazam among the texts before al-Muntazam, and their common achievements are analyzed in terms of propositions. Based on the results of research, similarities between Ibn e- Jozi''s narration and two other narrations can be traced in two ways of content and vocabulary. In terms of content, the content of Ibn e- Jozi''s narrative, while being similar in content to History of al-Tabari and Al-Ershad by Sheikh e-Mofid, has been transformed in three ways: deletion, summarization, and displacement of propositions. In terms of vocabulary, Ibn e- Jozi has directly quoted the narration of Ashura from al-Ershad and Tabari. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Writing on Ashura, Criticism of Sources, Ibn e- Jozi, al-Muntazam, History of al- Tabari, al-Irshad | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌جوزی، ابی‌فرج عبدالرحمن، 1412ق، المنتظم فی تاریخ الملوک والأمم، الجزء الخامس، بیروت، دار الکتب العلمیة.
احمدی، بابک، 1370، ساختار و تأویل متن، چاپ سوم، تهران، مرکز.
اسکولز، رابرت، 1379، عناصر داستان، ترجمه: فرزانه طاهری، چاپ اوّل، تهران، مرکز.
پراپ، ولادیمیر، 1368، ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، ترجمه: فریدون بدره‌ای، چاپ اوّل، تهران، توس.
رنجبر، محسن، 1386، «سیری در مقتل‌نویسی و تاریخ‌نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر»، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره 15.
رنجبر، محسن، 1397، «تحلیل و نقد شیوه و رویکرد تاریخ‌نگاری سبط ابن‌جوزی در گزارش واقعه عاشورا بر اساس کتاب تذکرة الخواص». پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال هجدهم، شماره دهم.
دیچز، دیوید، 1388، شیوه‌های نقد ادبی، چاپ ششم، تهران، انتشارات علمی.
حسینی، سید عبدالله، 1388، معرفی و نقد منابع عاشورا، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
جعفریان، رسول، 1380، «درباره منابع تاریخ عاشورا»، آینه پژوهش، 12 (71ـ72): 41 ـ 52.
جعفریان، رسول، 1399، تأملی در نهضت عاشورا، چاپ دوم، تهران، نشر علم.
ضیف، شوقی، 1376، پژوهش ادبی، چاپ اوّل، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
گرین، ویلفرد و ویلینگهام، جان و مورگان، لی و لیبر، ارل، 1391، مبانی نقد ادبی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات نیلوفر.
طبری، ابوجعفرمحمدبن‌جریر، 1375، تاریخ الأمم والملوک، بیروت، دار الکتب العلمیة.
علاماتی، صادق، 1390، «تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری ابن‌جوزی در المنتظم»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته تاریخ، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه خوارزمی.
محمد‌بن‌النعمان، ابی‌عبدالله محمد، 1416ق، الإرشاد فی معرفة حجج اللّه علی العباد، الجزء الثانی، بیروت، مؤسسة آل البیت لأحیاء التراث.
ملاکاظمی، علی، 1390، گونه‌های نقد و روش‌های حلّ تعارض در اخبار عاشورا (تا قرن هفتم هجری قمری)، چاپ اوّل، تهران، دانشگاه امام صادق۷.
نامورمطلق، بهمن، 1390، درآمدی بر بینامتنیت، چاپ اوّل، تهران، انتشارات سخن.
ReferencesAhmadi, Babak, 1370, structure and interpretation of the text, third edition, Tehran, Markaz publications. Deitches, David, 2018, Methods of Literary Criticism, 6th edition, Tehran, Elmi Publications. Greene, Wilfred and Willingham, John and Morgan, Lee and Leiber, Earl, 2013, Basics of Literary Criticism, fifth edition, Tehran, Nilufar Publications. Hosseini, Seyed Abdollah, 2018, introduction and criticism of Ashura sources, Qom, Research Institute of Islamic Sciences and Culture. Ibn e- Jowzi, Abu Faraj Abdol-Rahman, 1412 A. H, al-Montazem fi Tarikh al-Moluk va Al- Omam, part 5, Beirut, Dar al-Ketab al-Alamiyah. Jafarian, Rasul, 1380, "Regarding the sources of Ashura history", Research Mirror, 12 (72-71): 52-41. Jafarian, Rasul, 2018, Reflections on Ashura Movement, 2nd edition, Tehran, Nashr e- Alam. Lagami, Sadegh, 2013, " historiography of Ibn e- Jowzi in al-Montazem", Master thesis in the field of history, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khwarazmi University. Mohammad ibn al-No''''''''man, Abi Abdollah Mohammad, 1416 A. H, Al-Ershad fi Marefat al- Hajjollah Ali al-Abad, second part, Beirut, Al-al-Bayt institute, Ehya al- Torath. Mollakazemi, Ali, 2013, types of criticism and conflict resolution methods in Ashura news (up to the 7th century AH), first edition, Tehran, Imam Sadeq University (AS). Namvartalaq, Bahman, 1390, an introduction to intertextuality, first edition, Tehran, Sokhan publications. Propp, Veladimir, 1368, Morphology of Fairy Tales, translated by Fereidoon Badre''''ei, first edition, Tehran, Tous. Ranjbar, Mohsen, 1386, "Reviewing the obituaries and historiography of Ashura from the beginning to the present", Islamic History in the Mirror of Research, No. 15. Ranjbar, Mohsen, 1397, "Analysis and criticism of the historiographical method and approach of the tribe of Ibn e- Jowzi in the report of Ashura event based on the book of Tadzirah al-Khawas", Critical Research Journal of Humanities Texts and Programs, 18th year, 10th issue. Scholes, Robert, 1379, Story Elements, translated by: Farzaneh Taheri, first edition, Tehran, Markaz publications. Tabari, Abu Ja''''far Mohammad bin e- Jarir, 1375, Tarikh al-Anham al-Moluk, Beirut, Dar al-Ketab al-Alamiyah. Zaif, Shoghi, 1376, Literary research, first edition, Tehran, Elmi Farhangi publications.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 103 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 151 |
||