خادمی کوشا, محمد علی, ملا میرزایی, محمد حسین, نجم, اکبر. (1403). اصالت ماهیت عرفی در موضوعات احکام فقهی، روشی برای استنباط مسائل مستحدثه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 10(1), 1-1. doi: 10.22034/jrj.2023.65571.2591
محمد علی خادمی کوشا; محمد حسین ملا میرزایی; اکبر نجم. "اصالت ماهیت عرفی در موضوعات احکام فقهی، روشی برای استنباط مسائل مستحدثه". اسلام و مطالعات اجتماعی, 10, 1, 1403, 1-1. doi: 10.22034/jrj.2023.65571.2591
خادمی کوشا, محمد علی, ملا میرزایی, محمد حسین, نجم, اکبر. (1403). 'اصالت ماهیت عرفی در موضوعات احکام فقهی، روشی برای استنباط مسائل مستحدثه', اسلام و مطالعات اجتماعی, 10(1), pp. 1-1. doi: 10.22034/jrj.2023.65571.2591
خادمی کوشا, محمد علی, ملا میرزایی, محمد حسین, نجم, اکبر. اصالت ماهیت عرفی در موضوعات احکام فقهی، روشی برای استنباط مسائل مستحدثه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1403; 10(1): 1-1. doi: 10.22034/jrj.2023.65571.2591
اصالت ماهیت عرفی در موضوعات احکام فقهی، روشی برای استنباط مسائل مستحدثه
1استادیار و مدیر گروه «دانش‌های وابسته به فقه» پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم؛ قم- ایران. (نویسنده مسئول)
2دانش آموخته حوزه علمیه قم
3طلبه و مدرس سطوح عالی حوزه علمیه قم
تاریخ دریافت: 05 دی 1401،
تاریخ بازنگری: 19 اسفند 1401،
تاریخ پذیرش: 23 اسفند 1402
چکیده
امروزه گاهی مصداقی برای عنوان موضوع حکم شرعی پیدا می‌شود که فاقد ماهیت عرفی آن است مثل درهم و دینار قدیمی در عصر کنونی. گاهی نیز برعکس می‌شود مثل سکه هایی که ماهیت عرفی درهم و دینار را دارند اما مصداق عنوان آنها نیستند. برای استنباط فقهی در این گونه موارد آیا طبق قاعده تبعیت احکام از عناوین، صدق عناوین موضوعات، ملاک حکم است یا ماهیت عرفی آنها؟ پاسخ به این سوال می‌تواند راهی نو در استنباط حکم فقهی در مسائل مستحدثه باز نماید. این مقاله با تبیین لزوم توجه به ماهیت عرفی قبل از معنای لغوی بیان می‌کند که در استنباط احکام شرعی از ادله لفظی، اصل اولی توجه به ماهیت عرفی موضوعات است که باید در یافتن آن با استفاده از قرائن عرفی، فحص شود و بعد از یاس از شناخت ماهیت عرفی، به معنای لغوی الفاظ توجه شود. اصل ماهیت عرفی که به عنوان نوآوری اصلی مقاله است اولا از تمسک به معنای لغوی قبل از فحص از ماهیت عرفی جلوگیری می‌کند ثانیا تعیین کننده اراده ماهیت عرفی در موارد شک در اراده معنای لغوی و ماهیت عرفی است ثالثا ضابطه ای در کاربرد قاعده تبعیت احکام از عناوین است. ثمره مهم اصل ماهیت عرفی در استنباط حکم مسائل مستحدثه آشکار می‌شود در مواردی که موضوع آنها فاقد صدق عنوانی اما واجد ماهیت عرفی موضوعات احکام است. به طور مثال اگر ماهیت عرفی درهم و دینار در احکام شرعی قابل اراده باشد پول‌های امروزی که از نگاه عرفی ماهیت درهم و دینار را دارند مشمول احکام درهم و دینار خواهند بود. در مقابل، موضوعاتی که امروزه صدق عنوانی را دارند ولی ماهیت عرفی سابق را ندارند مثل درهم و دینار قدیمی در عصر کنونی، نمی‌توانند حکم سابق را داشته باشند.
Principality of Conventional Nature in Matters of Legal Rulings: A Method of Inferring the Newly Emerged Issues
نویسندگان [English]
Mohammad Ali Khademi Kosha1؛ Mohammed Hussain Mullah Mirzaei2؛ Akbar Najjm3
1Islamic Sciences and Culture Academy
2A graduate of Qom seminary
3Howzeh
چکیده [English]
Nowadays, there is, sometimes, an example of the title of the matter of the religious ruling (ḥukm al-sharʻī), which lacks its customary nature, such as the old dirham and dinar in the current era. Other times, it is the other way around, such as coins that have the customary nature of dirhams and dinars but are not examples of their titles. For jurisprudential inferences in such cases, according to the principle of following rulings from the titles, is the validity (ṣidq) of the matter’s titles the criterion of the ruling or their customary nature? The answer to this question can open a new way of inferringjurisprudential rulings on newly-emergedissues. By explaining the need to pay attention to the customary nature before the literal meaning, this study states that in inferring religious rulings from verbal evidence, the basic principle is to pay attention to the customary nature of the matters, which should be examined in order to find it by using conventional evidence and after despairing of knowing the conventional nature, attention should be paid to the literal meaning of the words. The principle of customary nature, which is the main innovation of the study, firstly, prevents holding on fast to the literal meaning before examining the customary nature. Secondly, it determines the will of customary nature in cases of doubt about the will of the literal meaning and customary nature. Thirdly, it is a rule in applying the principle of ‘following the rulings to the titles.’ The important result of the principle of customary nature is revealed in inferring the verdict of newly emergedissues. In cases where their subject matter lacks title validity (ṣidq al-ʻunwānī) but has the customary nature of rulings’ matters. For example, if the customary nature of dirhams and dinars can be determined in religious rulings, today’s money, which has the nature of dirhams and dinars from a customary point of view, will be subject to the rulings of dirhams and dinars. On the other hand, matters that today have the title validity but do not have the former customary nature, such as the old dirham and dinar in the current era, cannot have the former ruling.
کلیدواژه‌ها [English]
Rulings’ Matter, Customary Nature, Newly Emerged Issues, The Principle of Following, Title Validity
اصل مقاله
در دست اقدام است ...
مراجع
ابن منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرم. (1414 ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر.
