آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,353 |
| تعداد مقالات | 33,945 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,585,340 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,481,815 |
گونه‌شناسی و بررسی کمّی کاربست مفهوم «جاهلیت» در بیانات معصومان(ع) | ||
| فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام | ||
| مقاله 1، دوره 25، شماره 1 - شماره پیاپی 97، فروردین 1403، صفحه 7-41 اصل مقاله (1.46 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2023.56038.1975 | ||
| نویسنده | ||
| محمدعلی توحیدی نیا* | ||
| دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام | ||
| تاریخ دریافت: 24 آبان 1398، تاریخ بازنگری: 08 فروردین 1399، تاریخ پذیرش: 25 فروردین 1399 | ||
| چکیده | ||
| واژه «جاهلیت»، مهم‌ترین و بارزترین اصطلاحی است که در یادکرد ساختار اجتماعی و ویژگی‌های رفتاری، اخلاقی و اعتقادی مردم منطقه حجاز در سالیان پیش از ظهور اسلام، به‌کار رفته است. مرور منابع حدیثی شیعه، نشان می‌دهد که معصومان:نیز در بیانات خود از این واژه در موضوعات متعدد و در مصادیق گوناگون استفاده کرده‌اند. در مقاله پیش رو، ابتدا به گونه‌شناسی و سپس به بررسی کمّی و تطبیقی اخبار دسته‌بندی‌شده، اشاره شده و رهاورد آن در جهت دستیابی به چارچوب اجمالی اندیشه معصومان:درباره عصر جاهلیت و بازخوانی مصادیق و چگونگی یادکرد از دوره جاهلیت، مورد استفاده قرارگرفته است. نتایج تحقیق، نشان‌دهنده همسو بودن دیدگاه معصومان:با یکدیگر درباره عصر جاهلیت است؛ بااین‌تفاوت که این اصطلاح، از سوی هریک از معصومان:متناسب با اهداف متفاوت به‌کار رفته است و کم‌شمار یا پُرشمار بودن کاربرد آن در دوره‌های مختلف و نیز درنگ در تنوع موضوعات و مصادیق آن، می‌تواند زوایای تازه‌ای درباره نگاه معصومان:نسبت به مفهوم جاهلیت را آشکار نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روایات معصومان:؛ جاهلیت؛ عصر جاهلیت؛ حجاز | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Typology and Quantitative Study of the Application of the Concept of “Jahiliah” (Ignorance) in the Statements of the Innocents (PBUH) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad ali Tohidinia | ||
| دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام | ||
| چکیده [English] | ||
| The term “Jahiliah” (Ignorance) is the most important and obvious term used to describe the social structure and behavioral, moral and religious characteristics of the people of the Hijaz region during the years before the advent of Islam. A review of Shia hadith sources declares that the infallibles (pbuh) have also used this term in their statements on many issues and in various instances. In the following article, firstly, the typology and then the quantitative and comparative analysis of the classified news are mentioned, and its results are used in order to achieve the general framework of the thought of the innocents (PBUT) about the age of “Jahiliah” (Ignorance), rereading the instances and how of remembering the period of “Jahiliah” (Ignorance). The results of the research show that the views of the Innocents (PBUT) about the Age of “Jahiliah” (Ignorance) are aligned with each other; the difference is that this term was used by each of the innocents in accordance with different purposes, and the fact that it was used in a few or many cases in different periods, as well as the delay in the variety of topics and examples, can provide new insights about the perspective of the innocents (PBUT) towards the concept of ignorance. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| traditions of the innocents (PBUT), “Jahiliah” (Ignorance), age of “Jahiliah” (Ignorance), Hijaz | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه، تحقیق شیخ محمد عبده، قم، دارالذخائر، 1412.
ابن‌ابی‌شیبه، 1409ق، المصنف، تحقیق: سعید اللحام، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
ابن‌سلام، 1384، غریب الحدیث، تحقیق: محمد عبدالمعید خان، بیروت، دار الکتاب العربی.
ابن‌شعبه حرانی، 1404ق، تحف العقول، تصحیح و تعلیق: علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
ابن‌شهرآشوب، محمد‌بن‌علی، مناقب، تصحیح: هاشم رسولی و محمدحسین آشتیانی، قم، انتشارات علامه.
ابن‌عدی جرجانی، 1409ق، الکامل، قرائة وتدقیق: یحیی مختار غزاوی، بیروت، دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.
ابن‌منظور، محمد‌بن‌مکرم، 1426ق، لسان العرب، به کوشش: یوسف البقاعی، ابراهیم شمس‌الدین و نضال علی، بیروت، الأعلمی.
ابوالقاسم بخشیان، مهر 1379، «نقش قوم‌گرایی در انحراف خلافت»، مجله کوثر، شماره 43.
اربلی، علی‌بن‌ابی‌الفتح، 1405ق، کشف الغمة فی معرفة الائمة:، بیروت، دار الاضواء.
اشعری قمی، احمد‌بن‌محمد، 1408ق، النوادر، تحقیق: مدرسة الامام المهدی=، قم، مدرسة الامام المهدی=.
امانی، محمدعلی، 1392، سنن جاهلی عرب و روش برخورد قرآن کریم، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق7.
ایزوتسو، توشیهیکو، 1378، مفاهیم اخلاقی_ دینی در قرآن، ترجمه: فریدون بدره‌ای، تهران، نشر و پژوهش فرزان.
برقی، احمد‌بن‌محمد، 1330ش، المحاسن، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
برزگر، ابراهیم، زمستان 1388، «هویت قبیلگی به‌مثابه واقعیت در نهج‌البلاغه»، مجله مطالعات ملی، شماره 40.
جواد علی، 1976م، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت، دار العلم الملایین، بغداد، مکتبة النهضة.
حرّ عاملی، محمد‌بن‌حسن، 1414ق، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل‌البیت:لإحیاء التراث.
راوندی، قطب‌الدین، 1409ق، الخرائج والجرائح، تحقیق: مؤسسة الامام المهدی=، باشراف: سید محمدباقر موحد ابطحی، قم، مؤسسة الامام المهدی=.
ربانی گلپایگانی، علی، پاییز 1391، «تحلیل و بررسی مرگ جاهلی و معرفت به امام زمان=»، فصلنامه انتظار موعود، سال دوازدهم، شماره 38.
ریتزر، جورج، 1374، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی.
سلیمانی، جواد، زمستان 1387، «چگونگی و چرایی بازگشت به جاهلیت در جامعه پس از پیامبر9»، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره 50.
سید رضی، مجازات النبویة، تحقیق و شرح: طه محمد الزیتی، قم، منشورات مکتبة بصیرتی.
سید‌بن‌طاووس، 1415ق، إقبال الأعمال، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، مکتب الاعلام الاسلامی.
شاذان قمی، 1363، الفضائل، قم، منشورات الشریف الرضی.
شوقی ضیف، العصر الجاهلی، قاهره، دار المعارف.
صدوق، 1403ق، الخصال، تصحیح و تعلیق: علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
صدوق ، 1417، امالی، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیة فی مؤسسة البعثة، قم، مرکز الطباعة والنشر فی مؤسسة البعثة.
صدوق ، 1368، ثواب الأعمال، قم، منشورات الشریف الرضی.
صدوق ، 1385، علل الشرائع، نجف، منشورات المکتبة الحیدریة ومطبعتها.
صدوق ، 1404ق، عیون اخبار الرضا7، تصحیح و تعلیق و تقدیم: شیخ حسین اعلمی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
صدوق ، 1405ق، کمال‌الدین وتمام النعمة، تصحیح و تعلیق: علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
صدوق ، 1379، معانی الأخبار، تصحیح و تعلیق: علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
صدوق ، من لایحضره الفقیه، تصحیح و تعلیق: علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
صادقی، رقیه، بهار 1382، «اسرار و معارف حج: حج جاهلی ـ حج محمدی9»، میقات حج، شماره 43.
صفری فروشانی، نعمت‌الله و قاضی‌خانی، حسین، زمستان 1392، «رسول خدا9و مدیریت جانشینی»، مجله مطالعات تاریخ اسلام، سال پنجم، شماره 19.
طبرسی، فضل‌بن‌حسن، 1377، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران، دار المعرفة.
طبرسی، احمد‌بن‌علی، 1386، الاحتجاج، تعلیق و ملاحظات: سید محمدباقر خرسان، نجف، دار النعمان للطباعة والنشر.
طوسی، 1363ش، الإستبصار، تحقیق و تعلیق: سید حسن الموسوی الخرسان، بعنایة تامة: شیخ محمد الآخوندی فی التصحیح، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
طوسی 1414ق، الأمالی، تحقیق: مؤسسة الدراسات الاسلامیة فی مؤسسة البعثة، قم، دار الثقافة للطباعة والنشر والتوزیع.
طوسی ، 1409ق، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق و تصحیح: احمد حبیب قصیر العاملی، مکتب الاعلام الاسلامی.
طوسی ، 1365، تهذیب الأحکام، تحقیق و تعلیق: سید حسن الموسوی الخرسان، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
عیاشی، محمد‌بن‌مسعود، تفسیر العیاشی، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة.
علی‌بن‌الامام جعفر الصادق7، 1409ق، مسائل علی‌بن‌جعفر، تحقیق: مؤسسة آل‌البیت:لإحیاء التراث بقم المشرفة، مشهد، المؤتمر العالمی للامام الرضا7.
عادلی مقدم، محمدعلی، تابستان 1388، «انحرافات مناسک حج در عصر جاهلیت»، میقات حج، سال هفدهم، شماره 68.
فائز، قاسم، 1390، سیمای عرب جاهلی از زبان قرآن و روایات، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
فیلیپ حتی، 1366، تاریخ عرب، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، انتشارات آگاه.
قاضی نعمان مغربی، 1383، دعائم الاسلام، تحقیق: آصف‌بن‌علی‌اصغر فیضی، قاهره، دار المعارف.
قاضی نعمان مغربی ، شرح الأخبار، تحقیق: سید محمد حسینی جلالی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
قایدان، اصغر، فروردین و اردیبهشت 1376، «ساختار نظام قبایل از عصر جاهلی تا رحلت پیامبر9»، مجله کیهان فرهنگی، شماره 132.
قاسم‌پور، محسن و شناسوند، پروین، «روش‌شناسی مواجهه امام علی7با فرهنگ اخلاقی جاهلیت در نهج‌البلاغه»، پژوهش‌های نهج‌البلاغه، سال شانزدهم، شماره 53.
قمی، علی‌بن‌ابراهیم، 1387، تفسیر القمی، تصحیح و تعلیق و تقدیم: سید طیب الموسوی الجزائری، قم، منشورات المکتبة الهدی، مؤسسة دار الکتاب للطباعة والنشر.
کلینی، 1367ش، کافی، تصحیح و تعلیق: علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
مفید، 1414ق، الاختصاص، تحقیق: علی‌اکبر غفاری و سید محمود زرندی، بیروت، دار المفید للطباعة والنشر والتوزیع.
میرحسینی، سیده صفیه و فلاح، ابراهیم، 1394، شیوه‌های مبارزه پیامبر9با فرهنگ جاهلی، قم، مؤسسه بوستان کتاب.
منتظری مقدم، حامد، 1384، «گونه‌های ازدواج در عصر جاهلی»، دوفصلنامه تاریخ در آینه پژوهش، شماره 8.
نوری، یحیی، 1357، اسلام و عقاید و آرای بشری یا جاهلیت و اسلام، تهران، مجمع مطالعات و تحقیقات اسلامی.
نعمانی، ابن‌ابی‌زینب، 1422ق، الغیبة، تحقیق: فارس حسون کریم، قم، منشورات انوار الهدی.
یدالله‌پور، محمدهادی و یدالله‌پور، نسیبه، 1392، واکاوی جاهلیت از منظر نهج‌البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 119 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 85 |
||