آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,387 |
| تعداد مقالات | 34,316 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,990,385 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,703,904 |
آسیب‌شناسی راهپیمایی جمعی اربعین | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 1، دوره 12، شماره1(پیاپی45)، تیر 1403، صفحه 7-37 اصل مقاله (732.93 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2024.69103.2085 | ||
| نویسنده | ||
| شمس اله مریجی* | ||
| استاد، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه باقرالعلوم ع، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 29 اردیبهشت 1403، تاریخ بازنگری: 29 خرداد 1403، تاریخ پذیرش: 31 تیر 1403 | ||
| چکیده | ||
| راهپیمایی جمعی اربعین به‌عنوان هنجار اجتماعیِ زیارت اربعین که خود عنصر شناختی و لایه زیرین فرهنگ ناب شیعه است، کارکردهای اجتماعی و تمدنی فراوانی دارد که نه‌تنها برای جامعه شیعی، بلکه برای جامعه انسانی امری مبارک و ضروری است؛ اما این حقیقت را نیز نباید از نظر دور داشت که اساساً وقایع بزرگ و تأثیرگذار در جامعه انسانی به همان اندازه که بزرگ و با اهمیت هستند، به همان اندازه در معرض آسیب بوده و ممکن است با موانعی روبرو شده و تأثیرگذاری آن را تهدید کنند؛ زیرا زیاده‌خواهان در مقابل پدیده‌هایی که مانع رسیدن آنان به منافع فردی و گروهی باشند، ایستادگی کرده و تلاش می‌کنند تا در صورت امکان مانع آشکارشدن آن پدیده شوند و به کارامدی آن آسیب وارد کنند. پیاده‌روی جمعی اربعین به‌عنوان یک پدیده عظیم فرهنگی-اجتماعی، از این امر مستثنی نیست. این تحقیق، می‌کوشد با تکیه بر مشاهدات نگارنده و دیگر محققان از جامعه اربعینی، این پدیده را با رویکرد آسیب‌شناختی، بررسی کند و نتیجه را در اختیار عالمان و سیاست‌گذاران امور فرهنگی قرار دهد. البته ممکن است در این میان برخی از آسیب‌های بیان‌شده، جنبه هشدار داشته و به نوعی آینده‌پژوهی شده تا زائرین و سیاست‌گذاران فرهنگی را نسبت به آن حساس کرده و هر کدام بر اساس وظیفه خود از این موهبت حسینی ارزش‌مند محافظت کنند. البته در مواردی هم با توجه به رخدادها و رفتارهایی که در جامعه اربعینی و محدوده آن رخ می‌‌‌دهد، برای رسیدن به هدف مذکور با روش مشاهده مشارکتی، بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده، مشاهده شد که این پدیده بزرگ آیینی با آسیب‌هایی همچون: سطحی‌نگری مناسک‌گرایانه، تفرقه و تشتت فرهنگی، محدودیت و عدم استمرار و... مواجه شده یا در آینده ممکن است با آن مواجه شود. کلیدواژه‌ها | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آسیب‌شناسی؛ راهپیمایی اربعین؛ سطحی‌نگری؛ تفرقه فرهنگی؛ محدویت زمانی | ||
| موضوعات | ||
| تمرکز محتوایی بر مباحث فرهنگی و اجتماعی معطوف به حوزه دین؛ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Pathology of the Arbaeen Pilgrimage | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Shamsollah Mariji | ||
| Islamic Propagation Office of the Seminary of Qom (Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The collective Arbaeen pilgrimage, as a social norm of the Arbaeen visit, which is itself a cognitive element and the underlying layer of pure Shia culture, has numerous social and civilizational functions that are beneficial and essential not only for the Shia community but also for the human society. However, it should not be overlooked that fundamentally significant and impactful events in human society are equally susceptible to harm and may face obstacles that threaten their influence; this is because those with excessive demands stand against phenomena that hinder their individual and group interests and attempt to obstruct and damage their effectiveness if possible. The collective Arbaeen pilgrimage, as a significant cultural-social phenomenon, is no exception. This research aims to examine this phenomenon with a pathological approach, relying on the observations of the author and other researchers from the Arbaeen community, and present the findings to cultural scholars and policymakers. Some of the mentioned damages may serve as warnings and future studies to sensitize pilgrims and cultural policymakers to protect this valuable Hussaini blessing according to their responsibilities. Additionally, based on events and behaviors observed within the Arbaeen community and its vicinity, using the participatory observation method and gathered data, it was found that this great ritual phenomenon faces or may face in the future, challenges such as superficial ritualism, cultural discord and fragmentation, time limitations, and lack of continuity. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Pathology, Arbaeen pilgrimage, superficiality, cultural discord, time limitations | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
اسلامی، علی. (1397). خطر جدی حضور فرقه‌های انحرافی در پیاده‌روی اربعین. خبرگزاری بین‌المللی قرآن کریم.
الحر العاملی، محمد بن الحسن. (بی‌تا). وسایل الشیعه (ج11). بی‌جا: منشورات مکتبه الاسلامیه. الشیخ الکلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی (ج2، المصححان: على‌اکبر غفاری و محمد آخوندی). تهران: دارالکتب الإسلامیة.
تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد. (1410ق). غررالحکم و درر الکلم (محقق و مصحح: سیدمهدى رجائى). قم: دارالکتاب الإسلامی.
تنکابنی، محمد بن سلیمان. (1413ق). قصص العلما (مترجم: شیخ مالک وهبی). بیروت: دارالمحجة البیضا، دارالرسول الاکرم|.
جهانگیر، اکرم؛ مفتون، فرزانه. روان‌شناسی زیارت و نقش آن در کاهش آسیب‌های اجتماعی؛ سایت گزارش، ش 260، صص 21-23.
حَرّانی، ابن شُعبه. (1376). تحف العقول (سخنان چهارده معصوم؛ مترجم: محمدصادق حسن‌زاده). قم: انصاریان.
خامنهای، سیدعلی. (11/08/1396). احکام زیارت اربعین. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنهای.
https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=38084.
خامنهای، سیدعلی. (05/05/1401). بیانات: در دیدار با ائمه جمعه سراسر کشور. برگرفته از: پایگاه اطلاع‌‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌‌الله خامنهای.
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=50689.
خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا»؛ 18 آبان 1396.
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران. (13/08/1395). پاسخ مراجع عظام تقلید به 2 پرسش درباره زیارت اربعین/تاکید بر رعایت قوانین و مقررات. برگرفته از سایت: www.irna.ir/xjhvqB
خبرگزاری مهر. (13/6/1401). ضرورت شناخت فرهنگ مردم عراق در سفر اربعین.
خوارزمی، محمد بن احمد. (1423ق). مقتل الحسین× (ج1). قم: انوار الهدی.
ری‌شهری، محمد. (1416ق). میزان‌الحکمة. قم: دار الحدیث.
عبد العظیم بن عبد القوی المنذری، أبو محمد. (1417ق). الترغیب و الترهیب من الحدیث الشریف (ج4، محقق: ابراهیم شمس‌الدین). بیروت: دارالکتب العلمیة.
علامه مجلسی، محمدباقر. (1386). بحارالانوار. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
عیاشى، محمد بن مسعود. (1380ق). تفسیر العیاشی (ج2، محقق و مصحح: سیدهاشم رسولى محلاتى). تهران: المطبعة العلمیة.
کوئن، بروس. (1372). مبانی جامعه‌شناسی (مترجمان و اقتباس: توسلی و فاضلی). تهران: انتشارات سمت.
مختاری، رضا. (1386). سیمای فرزانگان (ج3). قم: موسسه بوستان کتاب.
مریجی، شمس‌الله. (1387). فرهنگ و نوآوری. مجله معرفت، ش 126، صص 35-50 .
مریجی، شمس‌الله. (1401). تبیین جامعه‌شناختی زیارت اربعین و کارکردهای اجتماعی آن. مجله اسلام مطالعات اجتماعی، ش 38، صص 7-32.
مکارم شیرازی، ناصر. (1385). اخلاق اسلامى در نهج‌البلاغه (ج2، تنظیم: اکبر خادم‌الذاکرین). قم: نسل جوان.
نجاتی، محمدسعید. (1396). آسیب‌شناسی میدانی مراسم پیاده‌روی اربعین حسینی از زاویه فرهنگ زیارت در اسلام. فصلنامه فرهنگ زیارت، 8(31)، صص 167-184. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 172 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 96 |
||