تعداد نشریات | 50 |
تعداد شمارهها | 2,359 |
تعداد مقالات | 34,041 |
تعداد مشاهده مقاله | 12,651,909 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,516,447 |
انتخابهای سخت | ||
سلام بچه ها | ||
دوره 35، مرداد- مسلسل-413-1403، مرداد 1403، صفحه 38-42 | ||
نوع مقاله: علمی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hk.2024.76296 | ||
تاریخ دریافت: 20 شهریور 1403، تاریخ پذیرش: 20 شهریور 1403 | ||
اصل مقاله | ||
انتخابهای سخت گردآوری: یحیی حسینی درگیری مداوم شاید بیراه نباشد اگر بگوییم زندگی انسانها چیزی جز انتخاب نیست. از لحظهای که بیدار میشویم و از رختخواب بیرون میآییم، تا لحظهای که در پایان شب به رختخواب میرویم، مغز ما حدود هفتاد مرتبه درگیر فرایند تصمیمگیری و انتخاب میشود. گاه تعداد زیاد تصمیمگیریها به خستگی مغز منجر میشود و ناخواسته دچار سهلانگاری در انتخابها و تصمیمگیریهای خود میشویم. البته نیازی نیست نگران باشیم، چراکه در اکثر مواقع تصمیمگیریهای ما چندان سرنوشتساز نیستند، اما گاهی اوقات میتوانند مسیر یک زندگی را تغییر دهند. انتخاب شغل، رشته و یا رئیسجمهور از مواردی هستند که اشتباه در آنها پیامدهای ناگواری دارد. هر چقدر افراد بیشتری از این تصمیمگیریها متأثر شوند، اهمیت تصمیمگیری بیشتر و به همین میزان انتخاب دشوارتر میگردد، بهخصوص وقتی پای زندگی انسانها در میان باشد.
همه برای یکی فرض کنید:
شما اگر جای وزیر باشید، کدامیک را انتخاب میکنید؟ نجات افراد بیشتر؟ بدیهی است که با خرید آنتیبیوتیک میتوانید جان افراد بیشتری را نجات دهید، اما چرا باید حفظ جان پنج نفر، نسبت به حفظ جان یک نفر اولویت داشته باشد؟ بیایید مسئله را کمی پیچیدهتر کنیم، فرض کنید:
در این صورت چه میکنید؟ آیا باز هم بهراحتی میتوان انتخاب قبل را تکرار کرد؟
واگن فراری مثال مشابه و معروف دیگر، مسئلهی تراموا است. فرض کنید:
شما اگر جای آن شخص باشید، کدام گزینه را انتخاب میکنید؟ یا به عبارت سادهتر، کار درست چیست؟
یکی برای همه شاید نظرتان این باشد که منافع جمعی نسبت به منافع فردی اهمیت بیشتری دارند. بسیاری از افراد معتقدند که میبایست اهرم را کشید و یک نفر را قربانی پنج نفر کرد. در آن صورت به این مسئله چگونه پاسخ میدهید:
اگر شما جای پزشک باشید، آیا از نجات جان بیماری که گرمازده شده برای نجات جان پنج بیمار دیگر صرفنظر میکنید؟ خیر؟ این دو مسئله چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
قایق نجات در مسئلهی قطار و ریل آزمایشی جالب هم در سال 2017 صورت گرفت:
در واقع مسئله وقتی پیچیدهتر میشود که پای احساسات نیز به میان بیاید، برای این مسئله مثال دیگری را بررسی کنیم:
و باز از شما سؤال میکنیم که شما اگر جای آنها باشید، سراغ کودک خودتان میروید یا به فکر نجات پنج کودک میافتید؟
چاه مرگبار چرا گاهی انتخابکردن تا بدین حد دشوار است؟ وقتی صحبت از انتخابکردن به میان میآید، همه ما به دنبال انتخاب گزینهی درست هستیم. پس شاید پیچیدگیِ انتخاب، ناشی از پیچیدگیِ تشخیص درست از نادرست باشد. چگونه میتوان کار درست را از نادرست تشخیص داد؟ آیا عواقب یک کار تأثیری در درستی یا نادرستی آن کار دارند؟ مثلاً فرض کنید:
شما چطور؟ احتمالاً این بار کمی به شک افتادهاید. ممکن است برخی از شما این بار او را از وجود چاه مطلع نکنید. در نظر بگیرید که اکثر موقعیتها در زندگی روزمره به این وضوح و شفافیت نیستند و تصمیمگیری از این هم سختتر است. اگر تاریکی شب مانع دید درست شخص بشود و فرد شیءِ دیگری جز چاقو در دست داشته باشد چه؟ اگر شخص دچار اشتباه شده باشد و فرد قصد کشتن کسی را نداشته باشد چه؟ چگونه میتوان بدون آگاهی نسبت به همهی جزئیات یک کار و عواقب آن، دست به انتخاب درستی زد؟
مسئلهی انتخاب برخی معتقدند خوبی و یا بدی هر عمل بستگی به عواقب و پیامدهای آن عمل دارد. انتخاب درست، عملی است که درنهایت دارای «بهترین پیامد» باشد. در مقابل برخی دیگر معتقدند، چیزی که بد است همیشه بد است، حتی اگر نتیجه و پیامد آن بهظاهر خوب باشد، و چیزی که خوب است همیشه خوب است؛ حتی اگر نتیجه و پیامد آن بهظاهر بد باشد. به نظر شما حق با کدام گروه است؟ همه مواردی که گفته شد دستبهدست هم داده و انتخاب عقلانی را تبدیل به کاری دشوار و پیچیده میکنند. شاید این پاسخی باشد برای این پرسش که چرا ما در انتخابهای بزرگ زندگی بیش از آنکه عقلانی عمل کنیم، بر احساسات خود تکیه میکنیم. و درنهایت آنجا که احساسات نیز نتوانند راهنمایی مشخصی برای ما داشته باشند، به سراغ شانس میرویم!
خرد جمعی اما چاره چیست؟ چگونه میتوان بر دشواریهای تصمیمگیری و انتخاب درست غلبه کرد؟ دشواریهایی که از ترس آنها به دامان اهمالکاری و پشتگوشاندازی پناه میبریم، همه چیز را به زمان واگذار میکنیم و صبر میکنیم تا زمان گزینهای را برایمان انتخاب کند. پاسخهای متعددی برای این پرسش وجود دارد که هیچیک به اندازه کافی سرراست و کامل نیستند، اما در شمارهی بعد بر روی یک مورد از این پاسخها یعنی «خرد جمعی» تمرکز خواهیم کرد... | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 6 |