آمار
| تعداد نشریات | 50 |
| تعداد شماره‌ها | 2,359 |
| تعداد مقالات | 34,041 |
| تعداد مشاهده مقاله | 12,651,778 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,516,304 |
مراتب اعتبار و صدق معرفت‌های اعتباری | ||
| فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمت | ||
| دوره 15، مهر1402 مسلسل 57، مهر 1402، صفحه 58-81 اصل مقاله (624.69 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/pwq.2024.66051.1120 | ||
| نویسنده | ||
| مجتبی مصباح* | ||
| دانشیار و عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 07 اسفند 1401، تاریخ بازنگری: 13 تیر 1402، تاریخ پذیرش: 03 خرداد 1403 | ||
| چکیده | ||
| «اعتبار» در فلسفه کاربردهای مختلفی دارد و امر اعتباری در مقابل امر حقیقی یا امر اصیل در موارد گوناگون به کار می‌رود. به همین جهت باید هنگام استفاده از این واژه، مقصود از آن روشن باشد تا احکام امور اعتباری به معانی مختلف با یکدیگر خلط نگردند. این نوشتار با الهام از نکته‌ای که مرحوم علامه مصباح2 متذکر آن شدند، در پی آن است نشان دهد «اعتبار» در همه کاربردهای متنوع خود، معنای مشترکی در مقابل حقیقت دارد و آنچه معانی مختلف اعتبار نامیده می‌شوند، گونه‌های مختلفی از اعتبارند که می‌توان میان آنها مراتبی در نظر گرفت. توجه به معنای مشترک و مراتب مختلف اعتبار می‌تواند نسبت اعتبارات مختلف را با یکدیگر و وابستگی برخی به برخی دیگر را نشان دهد. علاوه بر آن، ملاک اعتبار در هر مرتبه، نشان‌دهنده مرتبه‌ای از حقیقت متناسب با ظرف آن مرتبه از اعتبار نیز هست؛ به طوری که آنچه نسبت به مرتبه یا مراتبی اعتباری است، در ظرف خاصی دارای حقیقت و متناسب با آن، قابل سنجش خواهد بود. در این مقاله با روش تحلیل مفهومی از طریق مراجعه به کاربردهای مختلف «اعتبار»، مراتب اعتبار تفکیک شده و ضمن اشاره به فواید این رتبه‌بندی، نتیجه آن در ملاک صدق و کذب معرفت‌های گوناگون از جهت مرتبه اعتباری که در هر یک وجود دارد، بررسی شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اعتبار؛ اعتباری؛ مراتب اعتبار؛ حقیقت؛ صدق | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Degrees of Convention, I`tibar and the Truth of Conventional, I`tibari, knowledge | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mojtaba Mesbah | ||
| Associate professor, Imam Khomeini Education and Research Institute | ||
| چکیده [English] | ||
| "Convention", i`tibar, has various uses in philosophy, and the word is used in different cases in contrast to the real thing or the original thing. For this reason, when using this word, its meaning should be clear so that the rulings of conventional matters are not confused with each other with different meanings. This article is inspired by the point mentioned by the late Allamah Misbah, may God bless him and grant him peace, and seeks to show that "convention" in all its various uses has a common meaning in contrast to truth, and what are called different meanings of convention, have different types. They are reliable and can be ranked among them. Paying attention to the common meaning and different degrees of convention can show the ratio of different conventions to each other and the dependence of some on others. In addition to that, the criterion of convention in each level indicates a level of truth corresponding to the content of that level; so that what is conventional in relation to the rank or degree, will be measurable in a certain situation with truth and proportional to it. In this article, with the method of conceptual analysis by referring to the different uses of "convention", the levels of convention are separated and while pointing out the benefits of this rating, its result in the criterion of truth and falsity of various knowledges in terms of the level of convention that exists in each one is examined. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Convention, Conventional, Degree of Convention, Truth, Truthfulness | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۷۵)، الإشارات و التنبیهات، با شرح محقق طوسی و فخر رازی، قم: نشر البلاغة.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۷۶)، الإلهیات من کتاب الشفاء، با تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۵ ق)، الشفاء: الطبیعیات، با مقدمه ابراهیم مدکور، قم: کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (بی‌تا)، المبدأ والمعاد، بی‌جا، بی‌نا.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۷۹)، النجاة، با تحقیق محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌ملکا، هبة‌الله بن علی (۱۳۷۳)، المعتبر فی الحکمة، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
بهمنیار بن مرزبان (۱۳۷۵)، التحصیل، با تصحیح مرتضی مطهری، تهران: دانشگاه تهران.
سبزواری، هادی (۱۳۶۹)، شرح المنظومه، با تعلیقات حسن حسن‌زاده آملی، تهران: نشر ناب.
صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم (۱۳۶۸)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، قم: مکتبة المصطفوی.
طباطبایی، سید محمدحسین (۱۳۸۷)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، چاپ ۲، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمدحسین (۱۳۸۸)، مجموعه رسائل، چاپ ۲، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمدحسین (۱۳۶۳)، نهایة الحکمة، با تعلیقه محمدتقی مصباح یزدی، قم: انتشارات الزهراء.
الفراهیدی،الخلیل‌بن‌احمد (بی‌تا)، العین،بیروت: دار و مکتبة الهلال.
فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی (۱۳۷۵)، اصول المعارف، با مقدمه جلال‌الدین آشتیانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۹۲)، آموزش فلسفه، ج۱، قم: مؤسسه امام خمینی (ره).
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۹۰)، آموزش فلسفه، ج۲، تهران: چاپ و نشر بین‌الملل.
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۹۱)، جامعه و تاریخ از نگاه قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۰)، فلسفه اخلاق، تحقیق و نگارش احمدحسین شریفی، تهران: چاپ و نشر بین‌الملل.
مطهری، مرتضی (۱۳۸۰)، مجموعه آثار، ج۶، تهران: صدرا.
فتحی، عبدالله و علی عباسی (۱۳۹۸)، تبیین فلسفی ضرورت و چرایی صدور اعتبار، معرفت فلسفی، شماره ۶۳، بهار. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 17 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 15 |
||