روی زیبا دو برابر می‌شود، اگر...

روی زیبا دو برابر می‌شود، اگر...

#‎فرناز‌_‌شهیدثالث

وقتی صحبت از گردشگری می‌شود و پای رسانه وسط می‌آید، به احتمال زیاد همه یاد برنامه‌های تلویزیونی می‌افتیم. چیز عجیبی هم نیست. چه در ایران و چه در کشورهای دیگر، برنامه‌های تلویزیونی شبکه‌های مختلف در معرفی مناطق گردشگری نقش مهمی داشته‌اند.

مثلاً #‎دیوید‌_‌اتنبرو یک برنامه‌ساز موفق انگلیسی بود که با مستندهای محیط‌زیست خود، از بالای آسمان تا عمق اقیانوس‌ها و دل جنگل‌ها را به ما نشان داد. یا در ایران، #‎محمدعلی‌_‌اینانلو بود که گوشه و کنار کشور را در مستندهایش به تصویر کشید و بسیاری از ما، دور و نزدیک کشور خودمان را با برنامه‌های تلویزیونی او شناختیم.

اما ارتباط رسانه و گردشگری به همین مستندها و برنامه‌های تصویری محدود نمی‌شود. در رادیو هم برنامه‌های جذابی بوده‌اند که سفری جادویی برای شنوندگان خود ساخته‌اند. آدم‌های زیادی تا امروز چشم‌های خود را بسته‌اند و به گوشه‌هایی از ایران سفر کرده‌اند که شاید تا امروز پای کمتر کسی به آن رسیده باشد.

در کنار برنامه‌های صوتی و تصویری، خبرنگاران حوزه گردشگری هم برای مجله‌های تخصصی گزارش‌های جذاب می‌نویسند و مناطق دیدنی و هیجان‌انگیزی را معرفی می‌کنند. بخشی از اطلاعات امروز ما درباره آداب و رسوم اقوام مختلف و جاذبه‌های طبیعی به خاطر تلاش این خبرنگاران است؛ چه در ایران و چه در کشورهای دیگر جهان.

شاید بشود #‎نشنال‌_‌جئوگرافیک را مشهورترین مجله در این زمینه معرفی کرد؛ مجله‌ای که با قاب مستطیل زردرنگش شناخته می‌شود. این مجله از سال 1267 یعنی 136 سال پیش، یعنی زمانی که شاید هنوز پدرِ پدربزرگ ما هم به دنیا نیامده بوده، هر ماه به زبان انگلیسی منتشر شده و اطلاعات بسیار خوبی در زمینه جغرافیای طبیعی و باستان‌شناسی و فرهنگ کشورهای مختلف به ما داده است. عکس‌های این مجله بسیار جذاب و دیدنی هستند. در شماره‌های مختلف این مجله مطالب زیادی درباره تاریخ و فرهنگ و نقاط دیدنی ایران منتشر شده است.

در کشور خودمان هم چند دهه است که مجله‌های خواندنی و دیدنی جذابی برای علاقه‌مندان ایران‌شناسی و ایران‌گردی منتشر می‌شود. مجله‌هایی مانند #‎سفر، #‎سرزمین‌_‌من، و حتی ماهنامه #‎نشنال‌_‌جغرافی که به زبان فارسی و مخصوص علاقه‌مندان ایران است.

به این ترتیب، در این سال‌هایی که از راه‌افتادن رسانه‌های مختلف شنیداری و تصویری و مکتوب گذشته، کارهای زیادی انجام شده و بخش مهمی از علاقه و اشتیاق مردم به سفر یا آشنایی ما با کشور خودمان و کشورهای دیگر دنیا، تحت‌تأثیر همین رسانه‌ها بوده است.

اما این روزها که هر کدام از ما می‌توانیم در فضای مجازی، شهر و روستا و آداب و رسوم خودمان را آن طور که دوست داریم معرفی کنیم، رابطه‌ی رسانه و گردشگری هم تغییر کرده است؛ هر کسی برای خودش یک خبرنگار حوزه گردشگری حساب می‌شود و می‌توانیم عکس، فیلم و متن شخصی خودمان را برای جهان بفرستیم. تغییرات سریع وسایل ارتباطی و شکل ارتباطات، امکانات بیشتری برای تبلیغ و ترویج گردشگری در اختیار ما خواهد گذاشت. ممکن است به کمک رسانه‌های جمعی و شخصی بتوانیم شهر یا روستای خودمان را آن‌قدر خوب نشان دهیم که گردشگران به سمت ما هجوم بیاوردند. مثلاً یک جزیره کوچک را در نظر بگیرید که در سال بیشتر از چهارده میلیون نفر برای دیدن آن بیایند، اتفاقی که همین حالا برای #‎جزیره‌_‌مایورکا در اسپانیا افتاده است.

نکته مهم این است که متأسفانه تعداد زیادی از گردشگران، فقط اسم و آدرس نقاط دیدنی را یاد گرفته‌اند و چیزی از آداب گردشگری بلد نیستند. مثلاً نمی‌دانند با مردم محلی چطور باید رفتار کرد، یا زباله‌ها را چه کار کرد و مثلاً از طبیعت چیزی جز عکس برنداشت. به همین دلیل، کم‌کم رفت‌وآمد گردشگران برای مردم محلی مزاحمت ایجاد می‌کند. اتفاقی که در نقاط زیبای کشور خودمان یا در جزیره مایورکا افتاده و ساکنان این مناطق را عصبانی کرده است. به همین دلیل مردم مایورکا و چند شهر دیگر اسپانیا – مثل بارسلون – به آمدن گردشگران اعتراض دارند، و آقای اینانلو هم اواخر عمر معترض بودند و گفتند که دیگر جایی را به مردم معرفی نمی‌کنند، چون هر بهشتی را که کشف کردند و به مردم معرفی کردند، گردشگران تبدیلش کردند به جهنم!

شاید بهتر باشد قبل از این‌که کار به اعتراض و درگیری برسد، از امکانات رسانه‌ها برای یادگرفتن #‎گردشگری‌_‌مسئولانه استفاده کنیم. بعد هم می‌توانیم در کنار معرفی مناطقی که دوست داریم، شیوه گردشگری مسئولانه را آموزش بدهیم تا هم خودمان در آسایش باشیم و هم محیط‌زیستمان در امنیت بماند. مثل کاری که مسئولان مجله نشنال جئوگرافیک به عنوان هدف خود انتخاب کرده‌اند: #‎علاقه‌مندکردن‌_‌مردم‌_‌به‌_‌توجه‌_‌و‌_‌مراقبت‌_‌از-سیاره‌ی‌مان‌_‌زمین.