آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,426 |
| تعداد مقالات | 34,760 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,458,147 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,909,606 |
کاوشی تاریخی در شمار نیروهای عمربن‌سعد در روز عاشورا بر اساس منابع تا قرن پنجم | ||
| تاریخ اسلام | ||
| مقاله 1، دوره 25، شماره 3، مهر 1403، صفحه 7-41 اصل مقاله (1.51 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2023.66321.2323 | ||
| نویسنده | ||
| حسین قاضی خانی* | ||
| استادیار گروه تاریخ تشیع، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 28 فروردین 1402، تاریخ بازنگری: 16 خرداد 1402، تاریخ پذیرش: 27 خرداد 1402 | ||
| چکیده | ||
| دسترسی به آمار در تحلیل رویدادهای تاریخی، به‌ویژه آن دسته از رویدادهایی که جزئیات آن بر ما پوشیده است، نقشی مهم و اثرگذار دارد. در رویداد کربلا، آگاهی از تعداد نیروهای عمربن‌سعد در روز عاشورا، ازآنجاکه این نیروها از کوفه فراهم آمـده بودند، در تحـلیل چگـونگی مواجهه کوفیان با امام حسین اثرگذار است. برای آگاهی از آمار نیروهای تحت فرمان عمربن‌سعد در روز عاشورا، با استقرا در منابع تاریخی تا قرن پنجم هجری، داده‌ها بر اساس سیر زمانی نگارش منابع گردآوری شد و سپس، ضمن ترسیم تطور آنها در سنجـش با یکدیگر، بررسـی و تحـلیل گـردیدند؛ تا بتوان به یک دیدگـاه برآمـده از تاریخ دسـت یافت. برای اعتبارسنجی این دیدگاه، به تحلیل حادثه در بستر تاریخی نیز توجه شده است. یافـته‌ها نشـان از آن دارد که اگرچه کهـن‌نگاشـته‌های تاریخـی به آمـار نیروهـای عمربن‌سعد در روز عاشـورا نپرداخته‌اند، ولی گزارش بلاذری از نیروهای اعزامی، سازگاری بیشتری با دیگر منابع دارد و از سوی دیگر، نیمی یا بیش از نیمی از نیروهای اعزامی از کوفه، حاضر به رویارویی با امام نبودند و در راه می‌گریخته‌اند. ازاین‌رو، بین آمار نیروهای اعزامی از کوفه و افراد حاضر در صحنه کربلا نیز تفاوت وجود دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ کمّی؛ عاشورا؛ کربلا؛ کوفه؛ سپاه عمربن‌سعد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Historical Research on the Number of Omar ibn Sa’d’s Forces on the Day of Ashura based on Sources (Up to the Fifth Century) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| حسین قاضی خانی | ||
| Assistant Professor of History of Shiism, Islamic Culture and Science Institute, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Access to statistics is considerably significant in the analysis of historical events, especially those events whose details are not obvious enough. The awareness on the number of Omar ibn Sa’d’s forces on the day of Ashura, is effective in the analysis of the how of Kufis encountering with Imam Hossein (A.S.), since these forces were sent from Kufa. In order to know the number of the forces under the command of Omar ibn Sa’d and to achieve a historical viewpoint, the data was comparatively analyzed based on the historical sources up to the fifth century. Moreover, the analysis of the incident in the historical context has been deeply considered to validate this view point. The findings clarify that the ancient historical records did not address the number of Omar ibn Sa’d's forces on this day; however, Belazori’s report related to the expeditionary forces is more compatible with other sources and to put the other way, half or more than half of the expeditionary forces from Kufa were not willing to encounter with Imam (A.S.) and fled on the way. Accordingly, there is a difference between the number of the troops sent from Kufa and the people present in Karbala event. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Quantitative history, Ashura, Karbala, Kufa, Omar bin Sa’d army | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌اعثم کوفی، ابومحمد احمد، 1411ق، الفتوح، بیروت: دار الأضواء.
ابن‌سعد، محمدبن‌سعدبن‌منیع، 1414ق، الطبقات الکبری، الطبقة الخامسه من الصحابة 1، طائف: مکتبة الصدیق.
ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل‌بن‌عمر، 1407ق، البدایة والنهایة، بیروت: دار الفکر.
احمد حسین یعقوب، 1418ق، کربلاء الثورة والمأساه، بیروت: الغدیر.
اسد حیدر، 1399، مع الحسین7فی نهضته، بیروت: دار التعارف.
امام، سید جلال، 1386، «بررسی تعداد جمعیت حاضر در غدیر»، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره 16.
بلاذری، احمدبن‌یحیی، 1997م، أنساب الأشراف، بیروت: دار التعارف.
پیشوایی، مهدی و جمعی از تاریخ‌پژوهان، 1392، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی;.
خصیبی، حسین‌بن‌حمدان، 1419ق، الهدایة الکبری، بیروت: البلاغ.
دینوری، ابوحنیفه احمدبن‌داود، 1368، الأخبار الطوال، قم: منشورات الرضی.
رنجبر، محسن، 1385، «عاشورا در آینه آمار و ارقام»، تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره 10.
صادقی، مصطفی، 1398، «تجهیزات جنگی امام حسین7و یارانش در واقعه عاشورا»، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران، شماره 131.
صادقی، مصطفی، 1386، پیامبر9و یهود حجاز، قم: بوستان کتاب.
صدوق، محمدبن‌علی، 1376، الأمالی، تهران: کتابچی.
طبری، محمدبن‌جریر، 1387، تاریخ الأمم والملوک، بیروت: دار التراث.
طوسی، محمدبن‌حسن، 1414ق، الأمالی، قم: دار الثقافة.
قاضی‌خانی، حسین، 1398، تبیین تاریخی جایگاه کوفیان در فرآیند نهضت امام حسین7، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
قاضی‌خانی، حسین، 1395، «کاوشی در آمار نامه‌های کوفیان برای دعوت از امام حسین7»، فصلنامه شیعه‌پژوهی، شماره 8.
قرشی، باقر شریف، 1413ق، حیاة الإمام الحسین7، قم: مدرسه علمیه ایروانی.
قنوات، عبدالرحیم، 1400، «آمار و آرایش سپاهیان در نبرد عاشورا»، فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام، شماره 51.
مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الأطهار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
محمدی ری‌شهری، محمد و همکاران، 1388، دانش‌نامه امام حسین7بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، قم: دار الحدیث.
مسعودی، علی‌بن‌حسین، 1409ق، مروج الذهب ومعادن الجوهر، قم: دار الهجرة.
مسکویه رازی، ابوعلی، 1379، تجارب الأمم، تهران: سروش.
معصومی، محسن، 1388، «تأملی بر درستی و دقت آمار و ارقام موجود در منابع تاریخ اسلام»، فصلنامه تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگری، شماره 78.
مفید، محمدبن‌محمد‌بن‌نعمان، 1413ق، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: کنگره شیخ مفید.
هدایت‌پناه، محمدرضا، 1393، بازتاب تفکر عثمانی در واقعه کربلا، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
یاقوت حموی، 1995م، معجم البلدان، بیروت: دار صادر.
یعقوبی، احمدبن‌ابی‌یعقوب، بی‌تا، تاریخ الیعقوبی، بیروت: دار صادر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 168 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 174 |
||