آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,541 |
| تعداد مقالات | 36,045 |
| تعداد مشاهده مقاله | 15,983,765 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,292,192 |
مواجهه سفرنامه‌نویسان ایرانی با مظاهر تمدنی جدید در استانبول و مصر با تأکید بر سفرنامه‌های حج و عتبات عالیات | ||
| تاریخ اسلام | ||
| مقاله 7، دوره 25، شماره 3 - شماره پیاپی 99، مهر 1403، صفحه 171-202 اصل مقاله (709.39 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/hiq.2024.67911.2361 | ||
| نویسندگان | ||
| سهیلا ترابی فارسانی* 1؛ نرگس مزروعی سبدانی2؛ شکوه السادات اعرابی هاشمی3 | ||
| 1دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران | ||
| 2دانشجوی دکترای تاریخ اسلام، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران | ||
| 3استادیار گروه تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 07 آذر 1402، تاریخ بازنگری: 13 اسفند 1402، تاریخ پذیرش: 26 اسفند 1402 | ||
| چکیده | ||
| با توجه به اینکه سرزمین حجاز در قلمرو دولت عثمانی قرار داشت، زائران و حجاج ایرانی برای زیارت عتبات عالیات و بیت‌المقدس و انجام مناسک حج، به آنجا رفت‌وآمد می‌کردند. آنها در قلمرو حکومت عثمانی (1341-678ق)، به‌ویژه استانبول و مصر، شاهد برخی از نوآوری‌ها و ابداعاتی بودند که دیدن آنها برایشان حیرت‌آور و اعجاب‌انگیز بود و مشاهدات خود را نیز در نوشته‌هایشان بازتاب داده‌اند. این زائران سعی کردند در قالب سفرنامه‌ها، هم‌وطنان خود را نیز در این یافته‌ها شریک کنند. پرسش این پژوهش، آن است که مواجهه زائران ایرانی با عناصر تمدنی غرب، تا چه حد از نظر معرفت‌شناسی به طرح پرسش‌های جدید در ذهن آنها انجامید. این پژوهش که با روشی وصفی ـ تحلیلی به‌صورت عمده بر پایه اطلاعات موجود در سفرنامه‌ها و برخی آثار تحقیقاتی دیگر سامان یافته، به این نتیجه رسیده است که مواجهه زائران ایرانی با مظاهر جدید تمدن غرب، شگفت‌زدگی در برابر مظاهر تمدنی جدید در قالب‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و صنایع بود و برخی از آنها را به فکر انتقال فناوری به ایران سوق داد | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زائران ایرانی؛ خلافت عثمانی؛ سفرنامه‌ها؛ تمدن غرب؛ استانبول؛ مصر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Encounter of Iranian Writers of Travelogue with the Manifestations of New Civilization in Istanbul and Egypt, Emphasizing on Travelogues of Hajj and Sacred Threshold | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Soheila Torabi farsani1؛ narges mazrouei sebdani2؛ shokouhosadat arabi hashemi3 | ||
| 1Associateprofessor of history department, Islamic Azad University, Najafabad, Iran. | ||
| 2Ph. D candidate of history of Islam, Islamic Azad University, Najafabad, Iran. | ||
| 3Assistant orofessor of history department, Islamic Azad University, Najafabad, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Considering that Hijaz was located in the territory of the Ottoman government, Iranian pilgrims used to go there to visit the sacred thresholds and Jerusalem and perform Hajj rituals. In the territory of Ottoman Empire (678 -1341A. H.), especially in Istanbul and Egypt, they witnessed some innovations surprising and wonderful for them, so that they reflected their observations in their writings. These pilgrims tried to share their findings with their countrymen through the travelogues. The question of this research is to what extent the encounter of Iranian pilgrims with the elements of Western civilization led to new questions in their minds in terms of epistemology. This research done through the descriptive-analytical method and mainly based on the information available in the travelogues and some other research works, has come to the conclusion that the encounter of Iranian pilgrims with the new manifestations of Western civilization was surprise toward cultural, artistic, social and industrial domains that led some of them to transfer this technology to Iran. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Iranian pilgrims, Ottoman Caliphate, travelogues, Western civilization, Istanbul, Egypt | ||
| مراجع | ||
|
آصاف، یوسف بک، 1995م، تاریخ سلاطین بنی‌عثمان من أوّل نشأتهم حتی الآن، قاهره: مکتب مدبولی.
افشارارومی، میرزا عبدالحسین خان، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۲۹۹ق)، جلد 4، به کوشش: رسول جعفریان، تهران: علم.
الکیلانی، جمال‌الدین فالح و العمیدی، زیادحمد، 2013م، تاریخ الدولة العثمانیة ورجال وحوادث، مغرب: نشر المنظمة المغربیة للتربیة والثقافة والعلوم.
امین‌الدوله، میرزا علی‌خان، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۳۱۶ق)، جلد 6، به کوشش: رسول جعفریان، تهران: علم.
انجمن جغرافیای ملی، 1394، امپراتوری‌های بزرگ تاریخ، مترجم: فهیمه حصارکی، تهران: انتشارات جویا.
اهری، نقیب الاشرف، 1392، چهارده سفرنامه حج قاجاری دیگر (سفرنامه مکه ۱۳۲۸ق)، به کوشش: رسول جعفریان، تهران: علم.
بامداد، مهدی، 1363، شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲و۱۳و۱۴ هجری، جلد ۱، تهران: زوار.
بخارایی، رحمت‌الله، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۳۰۳ق)، جلد ۴، محقق: رسول جعفریان، تهران: علم.
پورحسین، نیایش، 1390، «تماشاخانه دارالفنونی؛ نخستین تماشاخانه جدید به سبک فرنگستان»، نشریه تئاتر، شماره ۴.
پیرزاده، محمدعلی بن محمداسماعیل، 1342، سفرنامه حاجی پیرزاده، جلد ۲، محقق: حافظ فرمان‌فرماییان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
تبریزی، یعقوب میرزا، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (حج منصور ۱۲۸۵ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۲، تهران: علم.
تکابی، سلیم خان، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (حج‌نامه ۱۳۱۰ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۶، تهران: علم.
جاویش، سلیمان‌بن‌خلیل، 2014م، التحفة السنیة فی تاریخ القسطنطنیة، قاهره: نشر هنداوى.
حداد، رضا، 2017م، صفحات من تاریخ الدولة العثمانیة، اسکندریه: نشر دار الکتب والدراسات العربیة.
حسام‌السلطنه، حاجی سلطان، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۲۹۷ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۴، تهران: علم.
رئیس‌الذاکرین، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه حج ۱۳۱۹ق)، جلد ۷، به کوشش: رسول جعفریان، تهران: علم.
سریع‌القلم، محمود، 1390، اقتدارگرایی ایرانی در عصر قاجار، تهران: فروزان.
سعیدیان، عبدالحسین، 1385، دائرة المعارف شهرهای جهان، تهران: نشر علم و زندگی.
سقزی مجدی، عبدالکریم، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه و عتبات ۱۳۰۵ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۵، تهران: علم.
سیف‌الدوله، سلطان محمد، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۲۰۸ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۵، تهران: علم.
طباطبایی، جواد، 1401، تأملی درباره ایران، جلد ۲، تهران: مینوی خرد.
طباطبایی تبریزی، سید محمدرضا، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۲۹۶ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۳، تهران: علم.
طباطبایی‌دیبا، ناصرالسلطنه، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ـ فرنگ ناصری ۱۳۱۷ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۵، تهران: علم.
علوی کرمانی، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (روزنامه سفر حج، عتبات و دربار ناصری ۱۳۰۹ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۵، تهران: علم.
فخرالملک، ابوالحسن خان، 1372، از حریم تا حرم، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
فراهانی، میرزاحسین، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۳۰۲ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۵، تهران: علم.
فلور، ویلم، تاریخ کاغذ در ایران، ترجمه: صبا کارخیران، تهران: ایران‌شناسی.
قراگوزلو، عبدالله خان، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه معظمه ۱۳۱۹ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۷، تهران: علم.
قانون، سال ۱۳۰۷، شماره ۱.
قانون، سال ۱۳۰۷، شماره ۲.
کازرونی، ملا ابراهیم، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۳۱۵ق)، جلد ۵، به کوشش: رسول جعفریان، تهران: علم.
محبوبی اردکانی، حسین، 1370، تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران، جلد ۱، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مدیرالدوله، میرزا محمودخان، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (تفصیل سفر مکه معظمه)، جلد ۷، به کوشش: رسول جعفریان، تهران: علم.
معتمدالدوله، فرهادمیرزا، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۲۹۲ق)، به کوشش: رسول جعفریان، جلد ۳، تهران: علم.
موسوی اصفهانی، میرزاحسن، 1392، چهارده سفرنامه حج قاجاری دیگر (روزنامه سفر مشهد، مکه، عتبات)، محقق: رسول جعفریان، تهران: انتشارات مشعر.
[مؤلف ناشناخته]، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه عتبات و حج ۱۳۱۷ق)، جلد ۶، محقق: رسول جعفریان، تهران: نشر علم.
مهاجرانی، میرزا حسین‌خان، 1393، سفر به اقلیم عشق، محقق: سید خلیل طاوسی، قم: نشر مجمع ذخائر اسلامی.
وزیروظایف، میرزا داود، 1389، پنجاه سفرنامه حج قاجاری (سفرنامه مکه ۱۳۲۲ق)، جلد ۷، تهران: علم. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 421 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 344 |
||