آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,388
تعداد مقالات34,317
تعداد مشاهده مقاله13,013,643
تعداد دریافت فایل اصل مقاله5,716,758
اسعدی, علیرضا. (1403). مبانی قرآن‌شناختی مرجعیت علمی قرآن در کلام و فلسفه اسلامی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 5(4), 38-67. doi: 10.22081/jqss.2024.69271.1303
علیرضا اسعدی. "مبانی قرآن‌شناختی مرجعیت علمی قرآن در کلام و فلسفه اسلامی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 5, 4, 1403, 38-67. doi: 10.22081/jqss.2024.69271.1303
اسعدی, علیرضا. (1403). 'مبانی قرآن‌شناختی مرجعیت علمی قرآن در کلام و فلسفه اسلامی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 5(4), pp. 38-67. doi: 10.22081/jqss.2024.69271.1303
اسعدی, علیرضا. مبانی قرآن‌شناختی مرجعیت علمی قرآن در کلام و فلسفه اسلامی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1403; 5(4): 38-67. doi: 10.22081/jqss.2024.69271.1303

مبانی قرآن‌شناختی مرجعیت علمی قرآن در کلام و فلسفه اسلامی

مطالعات علوم قرآن
مقاله 2، دوره 5، شماره 4 - شماره پیاپی 18، آذر 1403، صفحه 38-67    اصل مقاله (2.01 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqss.2024.69271.1303
نویسنده
علیرضا اسعدی*
دانشیار گروه کلام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
تاریخ دریافت: 22 خرداد 1403،  تاریخ بازنگری: 01 مرداد 1403،  تاریخ پذیرش: 24 شهریور 1403 
چکیده
از مسائل مهم در مرجعیت علمی قرآن، به معنای اثرگذاری آن در یک حوزه دانشی، بررسی مبانی آن است. مراد از «مبانی مرجعیت علمی قرآن» آن دسته آموزه‌ها و قضایایی در حوزه‌های مختلفی نظیر انسان‌شناسی، معرفت‌شناسی، علوم قرآن و ... است که اثبات و پذیرش مرجعیت علمی قرآن بر آنها استوار است، به‌شکلی که انکار آنها به انکار مرجعیت علمی قرآن می‌انجامد و آن را بی‌اعتبار می‌سازد. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی مبانی قرآن‌شناختی مرجعیت علمی قرآن در کلام و فلسفه اسلامی می‌پردازد و به این پرسش پاسخ می‌دهد که پذیرش مرجعیت علمی قرآن در عرصه کلام و فلسفه اسلامی بر چه باورهایی درباره خود قرآن استوار است. براساس یافته‌ها و دستاوردهای این پژوهش، مبانی قرآن‌شناختی مرجعیت علمی قرآن، در دو دسته مبانی ناظر به وجود و حقیقت قرآن نظیر اصالت و حقانیت، حیات، جاودانگی و جهان‌شمولی، جامعیت و قلمرو مشترک، ساختار چندمعنایی قرآن و مبانی ناظر به زبان و معرفت قرآن نظیر فهم‌پذیری و تفسیر، معرفت‌بخشی و واقع‌نمایی، جواز و اعتبار معرفت عقلی و فلسفی قرآن جای گرفته و اثبات می‌شوند.
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم؛ مرجعیت علمی قرآن؛ فلسفه اسلامی؛ کلام اسلامی؛ مبانی مرجعیت علمی قرآن
عنوان مقاله [English]
Quranic Foundations of the Scientific Authority of the Quran in Islamic Theology and Philosophy.
نویسندگان [English]
Alireza Asaadi
Associate Professor of the Kalam Department of Islamic Science and Culture Research Institute
چکیده [English]
One of the critical issues regarding the scientific authority of the Quran—meaning its influence within a particular field of knowledge—is the examination of its foundational principles. The term "foundations of the scientific authority of the Quran" refers to the teachings and propositions in fields such as anthropology, epistemology, and Quranic studies that support and validate the Quran’s scientific authority. Denying these foundations leads to the rejection of the Quran’s scientific authority, rendering it invalid. This paper, using a descriptive-analytical approach, explores the Quranic foundations underlying the scientific authority of the Quran in Islamic theology and philosophy, addressing the question: What beliefs about the Quran itself support its scientific authority in these domains? Based on the research findings, the Quranic foundations of its scientific authority fall into two categories: principles related to the existence and truth of the Quran—such as authenticity, truthfulness, life, immortality, universality, comprehensiveness, and shared domains—and principles related to the language and knowledge of the Quran—such as interpretability, knowledge conveyance, representation of reality, and the validity and credibility of the Quran's intellectual and philosophical knowledge.
کلیدواژه‌ها [English]
Scientific Authority of the Quran, Islamic Philosophy, Islamic Theology, Holy Quran, Foundations of Scientific Authority
مراجع
* قرآن کریم.

  1. ابن ابی العز. (2005م). شرح العقیده الطحاویه. بغداد: دار الکتاب العربی.
  2. ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین. (1985م). عوالی اللئالی (ج4). قم: مطبعه سید الشهدا.
  3. ابن خلدون. (1988م). تاریخ ابن خلدون (ج1، محقق: خلیل شحاده). بیروت: دارالفکر.
  4. ابن فارس، احمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغة(ج4). قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  5. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
  6. أزهری، محمد بن احمد. (1421ق). تهذیب اللغه (ج3). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  7. استرآبادی، محمد امین. (1422ق). الفوائد المدنیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  8. اسعدی، علیرضا. (۱۴۰۱). تاثیرپذیری فیلسوفان مسلمان از قرآن کریم در برخی مباحث عالم طبیعت. پژوهش‌های هستی شناختی. ش۲۲. صص 723-746.
  9. اسعدی، علیرضا. (1401). بررسی نقش قرآن کریم در ساحت خداشناسی فلسفی. خردنامه صدرا. ش107. صص 13-26.
  10. اسعدی، علیرضا. (1391). آغاز حکمت. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  11. اسعدی، علیرضا. (1399). ملاصدرا و مسئله معاد. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  12. اسعدی، علیرضا. (1401). بررسی و تحلیل چیستی، امکان، شرایط و ضرورت فهم فلسفی قرآن. نقد و نظر، ش106، صص 139-164.
  13. امین، محمدرضا؛ واعظی، احمد. (1395). واقع‌نمایی گزاره‌های خبری قرآن کریم؛ نحوه اثبات و ادله. قرآن‌شناخت، ش17، صص 43-66.
  14. بحرانی،‌ یوسف. (1405ق). الحدائق الناضره (ج1). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.
  15. بحرانی، یوسف. (1423ق). الدرر النجفیه (ج2). بیروت: دار المصطفی لاحیاء التراث.
  16. برقی، احمدبن محمد بن خالد. (1371ق). المحاسن (تصحیح جلال‌الدین محدث. ج1، 2). قم: دارالکتب الاسلامیه.
  17. تفتازانی، سعدالدین. (1409ق)، شرح المقاصد (ج1، محقق: عبدالرحمن عمیره). قم: الشریف الرضی.
  18. جباری، کریم. (1400). مبانی معرفتی پویایی فهم و تدبر در قرآن کریم برای بهره مندی نسل امروز از آن، قرآن و طب. دوره 6، ش1، بهار 1400، صص 10-19.
  19. جرجانی، علی بن محمد. (1325ق). شرح مواقف (ج1، 8). قم: الشریف الرضی.
  20. حر عاملی، محمد بن الحسن. (1391ق). وسائل الشیعه (ج18). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  21. دهخدا، علی اکبر. (1373). لغتنامه (12). تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  22. راد، علی. (1390). مبانی کلامی امامیه در تفسیر قرآن. تهران: سخن.
  23. راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن‏. بیروت: دار الشامیه.
  24. رضایی اصفهانی، محمدعلی. (1396). مرجعیت علمى قرآن کریم. نرم افزار کنگره بین‌المللی قرآن و علوم انسانی، مجموعه مقالات روش‌شناسى قرآن و علوم انسانى.
    صص 1-13.
  25. سادات فخر، سیدعلی. (1398). درآمدی بر مبانی علوم قرآنی مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه آیت الله معرفت. مطالعات علوم قرآن. ش1، صص 89-111.
  26. سعیدی روشن، محمدباقر. (1391). تحلیل زبان قرآن و روش‌های فهم آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  27. سعیدی‌روشن، محمدباقر. (1389). زبان قرآن و مسائل آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  28. سیوطی، جلال‌الدین. (1421ق). الاتقان فی علوم القرآن (ج2). بیروت: دار الکتاب العربی.
  29. سیوطی، جلال‌الدین. (2007م). الاکلیل فی استنباط التنزیل. بیروت: دار الکتب العلیمه.
  30. شاکر، محمدکاظم. (1376). روش‌های تأویل قرآن. قم: بوستان کتاب.
  31. شریف، میرمحمد (1362). تاریخ فلسفه در اسلام (ترجمه زیر نظر نصرالله پورجوادی). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  32. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1363). مفاتیح الغیب. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  33. صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1378). المظاهر الالهیه (مصحح: سیدمحمد خامنه‌ای). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  34. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة (ج9). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  35. صدوق، محمد بن علی ابن بابویه. (1376). الامالی. تهران: کتابچی.
  36. صدوق، محمد بن علی ابن بابویه. (1378). عیون اخبار الرضا (ج2). تهران: نشر جهان.
  37. صدوق، محمد بن علی ابن بابویه. (1398ق). التوحید. (محقق: هاشم حسینی). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  38. صدوق، محمد بن علی ابن بابویه. (1403ق). معانی الاخبار. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  39. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1388). قرآن در اسلام. قم: بوستان کتاب.
  40. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1972م). المیزان فی تفسیر القرآن (ج1، 10). بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
  41. طوسی، محمدحسن؛ عالمی، عبدالرئوف. (1396). رابطه مرجعیت علمى قرآن با جهانى، جاودانگى و جامعیت قرآن، نرم افزار کنگره بین‌المللی قرآن و علوم انسانی، ‏مجموعه مقالات روش‌شناسى قرآن و علوم انسانى‏، صص 237-252.
  42. عبدلی مهرجردی، حمیدرضا. (1389). تفسیر فلسفی قرآن. قم: دلیل ما.
  43. عبودیت، عبدالرسول. (1380). درآمدى بر فلسفه اسلامى. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&.
  44. عروسی حویزى، عبدعلى. (1415ق). تفسیر نورالثقلین (ج1، 2). قم: اسماعیلیان.
  45. عظیمی، محمد شریف. (1396). چیستى و چگونگىّ مرجعیّت قرآن در علوم انسانى. نرم‌افزار کنگره بین‌المللی قرآن و علوم انسانی، مجموعه مقالات روش‌شناسى قرآن و علوم انسانى، صص 475-502.
  46. عیاشی، محمد بن مسعود. (1380ق). التفسیر (2). تهران: مکتبه العلمیه الاسلامیه.
  47. غزالی، ابوحامد. (1409ق). جواهر القرآن و درره. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  48. غزالی، ابوحامد. (بی‌تا). احیاء العلوم (ج3). بیروت: دار الکتاب العربی.
  49. فیاض لاهیجی. (بی‌تا). شوارق الالهام (ج1). اصفهان: انتشارات مهدوی.
  50. فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی. (1415ق). تفسیر صافی (ج1). تهران: مکتبه الصدر.
  51. قاسمی، محمدعلی؛ بهروزی لک، غلامرضا. (1400). مبانی انسان شناختی مرجعیت علمی قرآن کریم در علوم سیاسی. سیاست متعالیه. ش35، صص 41-62.
  52. قمی مشهدی، محمد بن‌ محمدرضا. (1368). کنز الدقائق‌ و بحر الغرائب (ج3). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  53. مجلسی، محمدباقر. (1403ق). بحار الانوار (ج22، 66، 75، 89، 92). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  54. مصباح یزدی، محمدتقی. (1366). آموزش فلسفه (ج1). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  55. مصباح یزدی، محمدتقی. (1392). قرآن‌شناسی (ج2). قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی&.
  56. مطهری، مرتضی. (1372). مجموعه آثار استاد شهید مطهری (ج26). قم: صدرا.
  57. نیازمند، رضا. (۱۳۷۵). تفسیر قرآن و علوم جدید. بینات، ش۱۰، صص 20-46.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 13
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 16


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب