آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,473 |
| تعداد مقالات | 35,286 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,156,096 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,351,454 |
مسئولیت پزشک در پرداخت دیۀ سقط جنین | ||
| فقه | ||
| دوره 31، شماره 118، تیر 1403، صفحه 146-171 اصل مقاله (853.15 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2024.67146.2690 | ||
| نویسنده | ||
| اسماعیل آقابابائی بنی* | ||
| دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، گروه مسائل فقهی وحقوقی پژوهشکده فقه و حقوق قم، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 24 مرداد 1402، تاریخ بازنگری: 21 تیر 1403، تاریخ پذیرش: 10 آبان 1403 | ||
| چکیده | ||
| تحمیل دیه بر پزشک در کنار الزام به درمان و عملیات پزشکیِ مستلزم دیه، موجب امتناع وی از انجام‌دادن مسئولیت می‌گردد؛ از‌این‌رو برخی قوانین بر مسئول‌نبودن پزشک در موارد خاص، مثل پیوند اعضا تصریح دارند و در مواردی مثل سقط جنین به رغم آنکه پیش‌تر بر نبود مسئولیت تصریح شده بود، قانون جدید موضع مشخصی ندارد و در مراجعه به فقه، غالب آرا از ملزم‌بودن پزشک به پرداخت دیه، حتی در سقط جنین مجاز حکایت دارند. این در حالی است که برخی آرای دیگر، راهکارهایی برای رفع مسئولیت پزشک ارائه داده و بخش دیگری از آرا، جواز عمل را موجب سقوط دیه دانسته‌اند. توجه به فقه حکومتی، بهره‌گیری از آرای فقهی کاربردی در تدوین قانون، استناد به قاعدۀ احسان و برخی قواعد دیگر می‌تواند زمینۀ مسئول‌نبودن پزشک در انجام‌دادن وظیفۀ قانونی خود در سقط را فراهم سازد و ابهام ناشی از سکوت قانون به اصلاح و بیان صریح نیاز دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سقط جنین؛ اذن بیمار؛ مسئولیت پزشک؛ دیه سقط | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Doctor's Responsibility in Paying Diya for Abortion | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Esmaeil Aghababaei Bani | ||
| Associate professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Department of Jurisprudential and Legal Issues, Research Center for Jurisprudence and Law, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The imposition of diya (financial compensation in Islamic law) on doctors, alongside the obligation to provide treatment and medical procedures that entail diya, leads to their reluctance to fulfill their responsibilities. Consequently, some laws specify that doctors are not liable in certain cases, such as organ transplants. In the case of abortion, despite previous declarations of non-responsibility, the new law does not have a clear position, and upon examining Islamic jurisprudence, most opinions indicate that doctors are obligated to pay diya, even in permitted abortions. Meanwhile, some alternative opinions offer solutions for relieving doctors of this responsibility, while others argue that authorization for the procedure leads to the nullification of diya. Considering governance in Islamic jurisprudence, using practical legal opinions in law formulation, referring to the principle of benevolence, and some other rules could provide a basis for the non-responsibility of doctors in performing their legal duties regarding abortion. The ambiguity arising from the silence of the law requires clarification and explicit expression. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Abortion, Patient's Consent, Doctor's Responsibility, Diya for Abortion | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌‌ادریس حلی، محمد بن احمد. (1387ق). موسوعة ابن إدریس الحلی (ج13). قم: دلیل ما. ابن‌براج، عبد العزیز بن نحریر. (1406ق). المهذب (ج2). قم: مؤسسة النشر الإسلامی. اردبیلی، احمد بن محمد. (بی‌تا). مجمع الفائدة والبرهان فی شرح إرشاد الأذهان (ج14). قم: مؤسسة النشر الإسلامی. آقابابایی بنی، اسماعیل. (1391). مسائل فقهی و حقوقی قتل از روی ترحم (اتانازی). فصلنامه فقه، ش 74، صص 221-222. آل‌‌کاشف‌الغطاء، محمدحسین. (1422ق). تحریر المجلة (ج1). قم: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیة. بهجت، محمد‌تقی. (1386). استفتائات (ج4). قم: دفتر حضرت آیت‌الله العظمی بهجت(ره). حبیبی، حسین. (1380). مرگ مغزی و پیوند اعضا (چاپ اول). قم: بوستان کتاب. حرّ عاملى، محمد بن حسن. (1409ق). وسائل الشیعة (ج2، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام). حسینی عاملی، محمدجواد. (1419ق). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة (ج26). قم: مؤسسة النشر الإسلامی. روحانی، محمد‌صادق. (1383). استفتاءات (ج6). قم: حدیث دل. زارعی سبزواری، عباسعلی. (1430ق). القواعد الفقهیة فی فقه الإمامیة (ج7). قم: مؤسسة النشر الإسلامی. شهید ثانی، زین‌‌الدین بن علی. (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (ج10). قم: مکتبة الداوری. شهید ثانی، زین‌‌الدین بن علی. (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام (ج15). قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة. صادق‌پور، محمدجعفر. (1401). جواز سقط جنین حاصل از زنا در گسترۀ قوانین موضوعه. تهران: سازمان پزشکی قانونی کشور. مجله پزشکی قانونی، ش 104، صص 254-255. صافی، لطف الله. (1385). جامع الأحکام (ج2). قم: دفتر تنظیم و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی(ره). صافی، لطف‌‌الله. (1415ق). استفتاءات پزشکی. قم: دار القرآن الکریم. صانعی، یوسف. (1377). استفتائات پزشکی (چاپ اول). قم: دفتر تبلیغات اسلامی. طباطبایی، علی بن محمد‌علی. (1418ق). ریاض المسائل (ج16). قم: لإحیاء التراث مؤسسة آل‌البیت(علیهم السلام). فرحناک، علیرضا. (1401). قاعده الاذن الشرعی لاینافی الضمان. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. فصلنامه فقه، ش110، صص 40-71. فیاض، محمد‌اسحاق. (1426ق). توضیح المسائل. قم: مجلسی. کریمی، عباس و امیرعباس عسکری. (1402). امکان سنجی اخذ اجرت توسط محسن در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران. مشهد: دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، ش 47، صص 5-30. کلینى، محمد بن یعقوب. (1387). الکافی (ج4، چاپ اول). قم: دار الحدیث للطباعة و‌النشر. گلپایگانی، محمد‌رضا. (بی‌تا). مجمع المسائل (ج3). قم: دار القرآن الکریم. مامقانی، عبدالله. (1350ق). نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال (حاشیة علی رسالة لا ضرر). قم: مجمع الذخائر الاسلامیة. محسنی، محمد آصف. (1382). الفقه و‌َمسائل طبیة (ج1). قم: بوستان کتاب. محقق داماد، مصطفی. (1381). قواعد فقه (بخش مدنی). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). محقق داماد، مصطفی. (1384). قواعد فقه (بخش مدنی - مالکیت و مسئولیت). تهران: مرکز نشر اسلامی. مدنی کاشانى، حاج‌آقا‌رضا. (1408ق). کتاب الدیات (چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامى. مصطفوى، سید محمد‌کاظم. (1421ق). مائة قاعدة فقهیة (چاپ چهارم). قم: دفتر انتشارات اسلامى. مکارم شیرازی، ناصر. (1427ق). استفتاءات (ج1). قم: مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(علیه السلام). مکارم شیرازى، ناصر. (1411ق). القواعد الفقهیة (ج2، چاپ سوم). قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین(علیه السلام). منتظری، حسین‌علی. (1384). استفتاءات (ج1 و 2). قم: نشر سایه. موسوی خمینی، سید روح‌الله. (1369). تحریر الوسیلة (ج2، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی. موسوی خوئی، سیدابوالقاسم. (1413ق). توضیح المسائل. قم: مهر. نجفی، محمدحسن. (بی‌تا). جواهر الکلام (ج43). بیروت: دار إحیاء التراث العربی. هاشمی شاهرودی، محمود. (1382). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام) (ج6). قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت(علیهم السلام). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 167 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 105 |
||