آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,388 |
| تعداد مقالات | 34,317 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,016,444 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,718,384 |
تحلیل گسترۀ قاعدۀ لطف در اندیشۀ اصولیون | ||
| نقد و نظر | ||
| دوره 29، شماره 115، آذر 1403، صفحه 63-87 اصل مقاله (767.18 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2024.69971.2157 | ||
| نویسنده | ||
| مهدی نصرتیان اهور* | ||
| دانشیار، گروه کلام و فقه و حقوق، دانشکده علوم و معارف اسلامی، دانشگاه قرآن و حدیث قم، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 03 مهر 1403، تاریخ بازنگری: 29 آذر 1403، تاریخ پذیرش: 26 مهر 1403 | ||
| چکیده | ||
| تحلیل و ارزیابی گسترۀ قاعدۀ لطف در اندیشۀ اصولیون، مسئلۀ اصلی تحقیق پیشِ روست. این تحلیل با پیش‌فرض وجوب لطف و با رویکرد بنایی، نه تحلیل مبنا، به ارزیابی نظریات اندیشمندان اصولی می‌پردازد؛ امری که به علت کمبود پژوهش در این زمینه، ضروری و لازم است. مهم‌ترین دستاوردهای تحقیق حاضر را می‌توان بدین شکل ترسیم کرد: رویکرد واجب‌کنندۀ لطف تنجیزی با مقتضای حکم عقلی سازگار نیست؛ زیرا عقل در حکم به وجوب لطف هیچ شرطی را غیر از تحقق موضوع دخیل نمی‌داند. نگرش وجوب لطف مطلق با سه تفسیر تبیین‌پذیر است که هر سه تفسیر، مردود و غیر قابل پذیرش است. مهم‌ترین اشکال رویکرد وجوب لطف ناتمام‌بودن مبنای آن است، به‌ویژه اگر مبنای این تفکیک تمسک به انصراف باشد. رویکرد وجوب‌گر لطف محصل با تعریف لطف مقرب ناسازگار است. نگرش وجوب لطف واقعی نیز اساساً ناظر به اشکال صغروی بر لطف است و جزء رویکردهای تضییق‌گر قاعدۀ لطف نیست. نگرش تفاوت میان برخی اقسام لطف و واجب‌دانستن بعضی، و مستحب‌دانستن برخی دیگر مورد پذیرش نگارنده است؛ هرچند باید تفسیر صحیح از آن ارائه کرد که با رویکرد مقبول در دو علم کلام و اصول سازگار باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| لطف تنجیزی و تعلیقی؛ لطف متعارف و غیرمتعارف؛ گسترۀ قاعدۀ لطف؛ لطف محصل و مقرب؛ لطف مطلق و مشروط. | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Analysis of the Scope of the Principle of Divine Grace (Luṭf) According to Scholars of Jurisprudential Principles | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahdi Nosratianahoor | ||
| Associate professor, Department of Theology, Jurisprudence, and Law, Faculty of Islamic Studies, University of Quran and Hadith, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| he analysis and evaluation of the scope of the Principle of Divine Grace (Qāʿidat al-Luṭf) according to scholars of jurisprudential principles (Uṣūliyyūn) is the main question of this study. Conducted under the presupposition of the necessity of divine grace and adopting a constructive rather than foundational analytical approach, this research critically examines the theories of these scholars—a task deemed necessary due to the paucity of studies in this area. The findings reveal that the approach mandating categorical grace (luṭf tanjīzī) is incompatible with rational judgment, as reason recognizes no condition other than the realization of the subject in affirming the obligation of divine grace. The perspective advocating the absolute obligation of grace is subject to three interpretations, all of which are found to be invalid and unacceptable. A significant flaw in the categorical grace approach lies in the incompleteness of its foundational basis, particularly when the ground of this distinction is an appeal to interpretive inclination (inṣirāf). Furthermore, the perspective that necessitates fulfilling grace (luṭf muḥaṣṣil) conflicts with the definition of preparatory grace (luṭf muqarrib), while the real obligation approach to grace addresses objections on the minor premise of the argument rather than contributing to restrictive approaches to the Principle of Divine Grace. I support the differentiation between types of grace, considering some obligatory and others recommended. However, it requires a proper interpretation that harmonizes with the established methodologies in both Islamic theology and jurisprudential principles (uṣūl al-fiqh). | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Categorical and contingent grace, ordinary and non-ordinary grace, scope of the Principle of Grace, fulfilling and preparatory grace, absolute and conditional grace. | ||
| مراجع | ||
|
اراکى، محمدعلى. (1375 ). أصول‌الفقه (ج1، چاپ اول). قم: مؤسسۀ در راه حق.
انصارى شیرازى، قدرت‌الله؛ پژوهشگران مرکز فقهى ائمۀ اطهار(علیم السّلام). (1429ق). موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها (ج4، چاپ اول). قم: مرکز فقهى ائمۀ اطهار(علیم السّلام).
اصفهانی، محمدحسین. (1429ق). نهایه الدرایه فی شرح الکفایه (ج2، چاپ دوم). بیروت: مؤسسۀ آل‌البیت(علیم السّلام) لاحیاء التراث.
برنجکار، رضا. (1391). روش‌شناسی علم کلام (چاپ دوم). قم: دارالحدیث.
برنجکار، رضا؛ میرافضلی، سید ایوب و نصرتیان اهور، مهدی. (1401). قواعد کلامی لطف، اصلح، عدل و فضل (چاپ اول). قم: دارالحدیث.
جزایری، محمدجعفر. (1415ق). منتهی الدرایه فی توضیح الکفایه (ج4، چاپ چهارم). قم: مؤسسۀ دارالکتاب.
حسینی میلانی، سید علی. (1392). جواهر الکلام فی معرفة الامام و الامامة (ج1، چاپ دوم). قم: مرکز حقایق اسلامی.
حسینی میلانی، سید علی. (1428ق). تحقیق‌الأصول (ج3، چاپ دوم). قم: الحقائق.
خویی، ابوالقاسم. (1413ق). مصباح‌الأصول، تقریرات محمد سرور واعظ حسینی بهسودی (ج1، چاپ اول). قم: مکتبه الداوری.
رازی‌نجفی اصفهانی، محمدتقی بن عبدالرحیم. (1429ق). هدایةالمسترشدین (ج2، چاپ دوم). قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
ربانی گلپایگانی، علی. (1392). القواعد الکلامیة (چاپ اول). قم: مؤسسة الإمام الصادق(علیه السّلام).
سبزواری، عبدالاعلی. (بی‌تا). تهذیب‌الأصول (ج2، چاپ دوم). قم: مؤسسۀ المنار.
سید مرتضی. (1387ق). جمل العلم و العمل (چاپ اول). نجف اشرف: مطبعة الآداب.
شهید ثانی، زین‌‌الدین بن علی. (1386). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (ج2، چاپ اول). بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
شیخ انصاری، مرتضی. (1426ق). الفوائد الأصولیه (چاپ اول). تهران: شمس تبریزی.
شیخ طوسی، محمد بن حسن. (1406ق). الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد (ج2، چاپ دوم). بیروت: دارالأضواء.
شیح طوسی، محمد بن حسن. (1411ق). العُده فی أصول‌الفقه (چاپ اول). قم: نشر محمدتقی علاقبندیان.
علامه حلی. (1413ق). کشف‌المراد (مصحح، محقق و تعلیق: حسن‌زاده آملی، چاپ چهارم). قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
فی‍ومی، اح‍م‍د. (بی‌تا). الم‍ص‍ب‍اح المنی‍ر (ج2). بیروت: دارال‍ق‍لم.
قاضی عبدالجبار، ابوالحسن. (بی‌تا). متشابه‌القرآن. قاهره: مکتبة دارالتراث.
کاشف‌الغطاء، علی. (1381ق). النور الساطع فی الفقه النافع (ج1، چاپ اول). نجف اشرف: الآداب.
کجوری شیرازی، محمدمهدی. (1380). الاجتهاد والتقلید (چاپ اول). قم: النهاوندی.
گلپایگانى، سید محمدرضا. (1413ق). کتاب‌القضاء (مقرر: سید على حسینى میلانى، ج1، چاپ اول). قم: دار القرآن الکریم.
موسوی قزوینی، علی. (1427ق). تعلیقه علی معالم‌الأصول (ج4، چاپ اول). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
نایینی، محمدحسین. (1376). فوائد‌الاُصول (ج3، چاپ اول). قم: جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
نصرتیان اهور، مهدی. (1401). رویکرد اصولیان به قاعدۀ لطف در سنجۀ اعتبار. فصلنامۀ پژوهش‌های اصولی، 9(30)، صص 125-152. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 20 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 9 |
||