طیب حسینی, سید محمود, رضایی, حمیدرضا. (1403). تحلیل دیدگاه راغب اصفهانی درباره «جواز اراده چندمعنا از واژه‌های قرآن». اسلام و مطالعات اجتماعی, 29(112), 5-26. doi: 10.22081/jqr.2023.67156.3842
سید محمود طیب حسینی; حمیدرضا رضایی. "تحلیل دیدگاه راغب اصفهانی درباره «جواز اراده چندمعنا از واژه‌های قرآن»". اسلام و مطالعات اجتماعی, 29, 112, 1403, 5-26. doi: 10.22081/jqr.2023.67156.3842
طیب حسینی, سید محمود, رضایی, حمیدرضا. (1403). 'تحلیل دیدگاه راغب اصفهانی درباره «جواز اراده چندمعنا از واژه‌های قرآن»', اسلام و مطالعات اجتماعی, 29(112), pp. 5-26. doi: 10.22081/jqr.2023.67156.3842
طیب حسینی, سید محمود, رضایی, حمیدرضا. تحلیل دیدگاه راغب اصفهانی درباره «جواز اراده چندمعنا از واژه‌های قرآن». اسلام و مطالعات اجتماعی, 1403; 29(112): 5-26. doi: 10.22081/jqr.2023.67156.3842
تاریخ دریافت: 13 شهریور 1402،
تاریخ بازنگری: 13 آذر 1402،
تاریخ پذیرش: 23 آذر 1402
چکیده
باور به دریافت معانی متعدد از الفاظ قرآن، که از آن به جواز اراده چندمعنا از یک لفظ تعبیر می‌شود، از دیرباز مورد توجه مفسران، ادیبان و اصولیان بوده و از مباحث دانش اصول فقه است. راغب اصفهانی از نخستین مفسرانی است که آن را به‌عنوان یکی از اصول و قواعد تفسیر به بحث گذاشته و از مبانی، شرایط، گونه‌ها و دلایل آن سخن گفته است. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی، در صدد تبیین دیدگاه راغب اصفهانی در رابطه با این مسأله در قرآن است. دستاورد این پژوهش آن است که از نظر راغب، وجود تعدد معنا -نه مصداق-، ارتباط میان معانی متعدد، معانی باطنی (طولی) و ویژگی‌های خاص گوینده و مخاطب، از مبانی جواز اراده چندمعنا از لفظ واحد؛ و عدم تعارض میان معانی و وجود معنای جامع میان معانی متعدد از شرایط آن است. همچنین دلالت چندگانه کلمات قرآن در حوزه الفاظ مفرد، تثنیه و جمع، هیأت (ساختار) کلمه، عبارت و جمله، در سیاق‌های منفی و مثبت، و در معانی ظاهری و باطنی، از گونه‌های آن می‌باشد. راغب برای اثبات این مسأله، به پشتیبانی شواهد زبانی، آیات قرآن و روایات باطن‌داشتن قرآن استدلال کرده است.
Analyzing Rāghib Iṣfahānī's Point of View about "The Permissibility of Implying Multiple Meanings from the Words of the Qur'an"
نویسندگان [English]
Sayyid Mahmoud Tayyib Husayni1؛ Hamidreza Rezaei2
1Professor, Qur'an Studies Department, Hawza and University Research Institute
2Ph.D. Student, Qum Islamic Ma’aref University
چکیده [English]
The belief in implying multiple meanings from the words of the Qur'an, which is interpreted as the permission to intend multiple meanings from a single word, has long been of interest to writers and legal theoreticians (uṣūlīs), and is one of the discourses of the principles of jurisprudence studies. Rāghib Iṣfahānī is one of the first interpreters who has discussed it as one of the principles and rules of interpretation and spoke about its fundamentals, conditions, types and reasons. The present article, with a descriptive-analytical method, is intended to explain Rāghib Iṣfahānī's point of view regarding this issue in the Qur'an. The achievement of this research is that, according to Rāghib, the existence of multiple meanings - not examples -, the relation between various meanings, inner meanings (longitudinal), and the special characteristics of the speaker and the audience, are among the principles of the permissibility of implying multiple meanings from a single word; and the lack of conflict between the meanings and the existence of a comprehensive meaning among multiple meanings are among its conditions. Also, the multiple denotations of the words of the Qur'an in the field of single, dual, and plural words, word structure, phrase and sentence, in negative and positive contexts, and in external and internal meanings, are among its variations. In order to prove this issue, Rāghib has referred as evidence to the support of linguistic evidence, verses of the Qur'an and narrations about the inner aspect of the Qur'an.
کلیدواژه‌ها [English]
Rāghib Iṣfahānī, multiple denotations, implying multi-meanings from a word, multi-meaning implication of a word, introduction of Jāmi‘ al-Tafāsīr
اندلسی، ابوحیان (1420ق)، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت: دارالفکر.
ایازی، سیدمحمدعلی (1393)، «راغب اصفهانی قرآن‌پژوه و مفسر قرآن»، دوفصلنامه مطالعات روش‌شناسی دینی، سال اول، شماره 1، ص 10-34.
باطنى، محمدرضا (1373)، زبان و تفکر، تهران: نشر آگاه.
بحرانی، سیدهاشم (1415ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة البعثة.
بروجردی، محمدتقی (1364)، نهایة الافکار، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
بستان، حسین (1399)، فقه عفاف جنسی، فقه اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بسیونی غراب، محمد عبدالعزیز (1420ق)، منهج الراغب الاصفهانی فی التفسیر مع تحقیق مقدمته و تفسیره لسورتی الفاتحة و البقرة، رسالة دکتری، جامعة طنطا، کلیة الآداب، قسم اللغة العربیة.
