آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,446 |
| تعداد مقالات | 34,905 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,853,345 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,179,094 |
بررسی امکان مسئولیت حقوقی هوش مصنوعی ضعیف و قوی با توجه به خسارات وارده از سوی آن | ||
| فلسفه حقوق | ||
| دوره 3، شماره 2، مهر 1403، صفحه 149-170 اصل مقاله (4.7 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/phlq.2024.69711.1070 | ||
| نویسندگان | ||
| سیداسدالله موسوی‌نژاد* 1؛ سیدمحمد قاضوی2 | ||
| 1کارشناسی ارشد، گروه حقوق و جزا، دانشکده حقوق، جامعه المصطفی العالمیه؛ سطح چهار حوزه علمیه قم؛ پژوهشگر مرکز تخصصی ائمه اطهار(ع)، قم، ایران | ||
| 2دکتری، گروه فلسفه و کلام، دانشکده فلسفه و اخلاق، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 24 مرداد 1403، تاریخ بازنگری: 21 شهریور 1403، تاریخ پذیرش: 02 آذر 1403 | ||
| چکیده | ||
| استفاده از انواع مختلف هوش مصنوعی در این عصر، رواج بسیاری پیدا کرده است. اهمیت بحث از هوش مصنوعی در این است که انواع مختلف آن این قابلیت را دارد که به اشخاص و اموال آنها خسارت وارد کند. هوش مصنوعی قطعاً می‌تواند اعمال و رفتارهایی شبیه انسان انجام دهد که همان هوش مصنوعی ضعیف است و در این ویژگی تفاوتی با انسان ندارد. اما اینکه هوش مصنوعی در آگاهی و شخص بودن نیز همانند انسان باشد، مسئله‌‌ای است که همچنان در میان محققان عرصه هوش مصنوعی محل بحث و نظر است. لذا، لازم است با توجه به منهج فقهی- اصولی، امکان مسئولیت حقوقی هوش مصنوعی ضعیف و قوی با توجه به خسارات وارده از سوی آن بررسی گردد. ضرورت دارد حقیقت هوش مصنوعی (هوش مصنوعی ضعیف، نگاه ابزاری، هوش مصنوعی قوی، نگاه استقلالی) کنکاش شود. از آنجا که هوش مصنوعی ولو در فرض نگاه استقلالی به آن، بالغ نیست، لذا شرط ضمان کیفری را نخواهد داشت؛ زیرا از شروط ضمان کیفری علاوه‌بر «عقل»، «بلوغ» نیز است. «ملکیت» را می‌توان در فرض نگاه استقلالی به هوش مصنوعی نسبت داد؛ زیرا ملاک در ملکیت شخص بودن است و هوش مصنوعی در این فرض، یک شخص است. اما چنین هوش مصنوعی، نه در نظر و نه در عمل، محقق نشده است. در نگاه ابزاری، چون هوش مصنوعی، اراده و استقلال از خود ندارد و صرفاً ابزار است، ضامن در تمام فرض‌های ممکن، مسبّب جرم است، و نه هوش مصنوعی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هوش مصنوعی؛ مسئولیت حقوقی؛ ضمان کیفری؛ ضمان مدنی؛ فاعل مباشر | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Examining the Possibility of Legal Liability of Weak and Strong Artificial Intelligence Regarding Damages Caused by It | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Asadallah Musavinejad1؛ Seyyed Mohammad Qazavy2 | ||
| 1Master's degree, Department of Law and Criminal Law, Faculty of Law, Al-Mustafa International University; Level 4 Qom Seminary; Researcher, Specialized Center for the Holy Imams (AS), Qom, Iran | ||
| 2PhD, Department of Philosophy and Theology, Faculty of Philosophy and Ethics, Baqir al-Olum University, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The use of various types of artificial intelligence has become very common in this era. The importance of discussing artificial intelligence lies in the fact that its various forms have the potential to cause damage to individuals and their property. Artificial intelligence can certainly perform actions and behaviors similar to humans, which is weak artificial intelligence, and in this feature, it does not differ from humans. However, whether artificial intelligence is also like humans esp.in awareness and personhood, is an issue which still remains under discussion and consideration among researchers in the field of artificial intelligence. Therefore, it is necessary to examine the possibility of legal liability of weak and strong artificial intelligence regarding damages caused, considering the jurisprudential-legal methodology. It is necessary to investigate the reality of artificial intelligence (weak artificial intelligence, instrumental view; strong artificial intelligence, independent view). Since artificial intelligence, even assuming an independent view, is not legally mature, it will not meet the condition for criminal liability; because in addition to "reason," "maturity" it is also one of the conditions for criminal liability. "Ownership" can be attributed to artificial intelligence assuming an independent view of it; because the criterion for ownership is being a person, and artificial intelligence, in this assumption, is considered as a person. However, such artificial intelligence has not been realized either in theory or in practice. In the instrumental view, since artificial intelligence does not have will and independence of its own and is merely a tool, the guarantor in all possible scenarios is the causer of the crime, and not the artificial intelligence itself. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Artificial Intelligence, Legal Liability, Criminal Liability, Civil Liability, Direct Perpetrator | ||
| مراجع | ||
|
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. لبنان: دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر، ج3، چاپ سوم.
اردبیلی، احمد بن محمد (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج13، 9-8،
حکیم، سید مجتبی؛ ابراهیمیان، سید حسین (1402). بررسی فقهی و حقوقی سلب امنیت شهروندی در هوش مصنوعی. پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 19(72)، ص74- 101.
محقق حلّى، جعفر بن حسن (1418ق). المختصر النافع فی فقه الإمامیة. قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة، ج2، چاپ ششم.
حسینی جرجانی، سیداسماعیل (1404ق). ذخیره خوارزمشاهی. تهران: امیرکبیر، ج2.
حلّى، جعفر بن حسن (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، ج4، 15.
حلّی، حسن بن یوسف (1413ق). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج3.
خوئی، سید ابوالقاسم (1422ق). مبانی تکملة المنهاج. قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، ج3-2، 42.
خوئی، سید ابوالقاسم (1417ق). مصباح الفقاهه. نجف: المطبعة الحیدریه، ج6.
خمینى، سید روح‌اللّه (بی‌تا). تحریر الوسیلة. قم: مؤسسه مطبوعاتی دارالعلم، ج2.
رجبی، عبدالله (1398). ضمان در هوش مصنوعی. حقوق تطبیقی، 10(2)، ص449-466.
سبحانی، جعفر (1429ق). رسائل فقهیه. قم: موسسه امام صادق(ع).
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1417ق). تهذیب الأحکام. تهران: دارالکتب الإسلامیة، ج1، چاپ چهارم.
طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم.
عاملی، زین‌الدین بن علی (1413ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: مجمع الفکر الاسلامی، ج2.
حرّعاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل‌البیت(ع)، ج29.
عزیزی‌علویجه، مصطفی (1402). بررسی تطبیقی هوش مصنوعی و هوش طبیعی از دیدگاه ابن‌سینا با تأکید بر امکان مسئولیت حقوقی. فلسفه حقوق، 2(1)، ص227-246.
عمیدى، سید عمیدالدین (1416ق). کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد. قم: دفتر انتشارات اسلامى، وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج1.
موسوی بجنوردی، سید محمدحسن (1419ق). القواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی.
محقق داماد، سید مصطفی (1379). قواعد فقه. تهران: سمت، ج2، چاپ دوم.
نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. لبنان: دار إحیاء التراث العربی، ج37-38، چاپ هفتم.
انصاری، مرتضی (1411ق). المکاسب. قم: منشورات دار الذخائر، ج2-3.
Block, N.J. (2007). Consciousness, Function, and Representation. MIT Press, Collected Papers, vol. I.
Boden, M. (1990). The Philosophy of Artificial Intelligency. Oxford University Press.
Dreyfus, Hubert, L. & Dreyfus, S.E. (1992). Making A Mind Versus Modelling the Brain: Artifical Intelligence Back at A Branch-Point. Oxford: Oxford University Perss.
Encyclopedia artificial intelligence London: Encyclopaedia Britannica, Inc., 2010.
Ertel, W. (2017). Introduction to Artificial Intelligence. University of Oxford, Oxford, UK, Springer International Publishing.
Lakoff, G. & Johnson, M. (1999). Philosophy in the Flesh: the embodied mind and its challenges to western thought. New York: Basic books.
Lycan, W.G. (1999). Mind and Cognition, An Ntbology. UK & USA: Blackwell.
Neapolitan, R.E. (2018). Artifiial Intelligence with an Introduction to Machine Learning. CRC Press Taylor & Francis Group.
Rakova, M. (2006). Philosophy of Mind A–Z. Edinburgh University Press.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 146 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 29 |
||