نگرش‌ متحجرانه؛ مانع حکمرانی زنان

پرونده ویژه 

نگرش‌ متحجرانه؛ مانع حکمرانی زنان

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی 

رییس سازمان تبلیغات اسلامی

بانوان باید در ساختار قدرت، جایگاه داشته باشند؛ اما تحجر مانع این کار است. این حرف درستی است اما ناقص است. به این معنا که مطلوبیت، آدرس درستی است.

در مکتب امام خمینی(ره) نسخه برتری از اسلام ناب را تجربه کردیم. باید واژگانی که در مکتب امام(ره) به کار رفته، با دقت معنا کنیم. وقتی امام(ره) از تحجر و تجدد صحبت می‌کند، ملاک‌ها و نشانی آن را داده است. «زن نه شرقی، نه غربی» محل بحث دعوای دو لبه قیچی «تحجر» و «تجدد» است. برای صحبت از حکمرانی و اثر آن بر سرنوشت، سعادت و شقاوت جامعه، باید با ادبیات مکتب امام خمینی(ره) صحبت شود.

مقام معظم رهبری در بیانات‌شان از بانوان نویسنده‌ای می‌گویند که از آقایان سبقت گرفته‌اند. این‌ها در ساخت مفاهیم ذهنی جامعه، گفتمان و در تلقی‌های اجتماعی، اثر مهمی دارند. خط انتقال معارف، صدایش کم رنگ شده و امروز کمتر به گوش می‌رسد. نهادهای اجتماعی مانند محله، خاندان، قوم و حتی خانواده در مواجهه با دنیای مدرن، تضعیف شده است.

نگاه‌ها و نگرش‌های مبنایی متحجرانه‌ای وجود دارد که تصور می‌کنند در برخی کارها نیازی نیست بانوان ورود کنند یا توانایی‌اش را ندارند. این نگاه، یکی از موانع جدی است. افرادی هم هستند که نگاه متحجرانه ندارند، اما برای این‌که بانوانی که اهلیت و شایستگی بیشتری نسبت به مردان دارند در جایگاه خود قرار بگیرند، کمکی نمی‌کنند؛ این هم یکی از موانع است.

یکی دیگر از موانع، روایت نکردن توفیقات است. اگر بانویی توانسته مشکلی را حل، یا موفقیتی کسب کند، این موفقیت را چه کسی روایت کرده؟ روایتش در ذهن چه کسی نقش بسته؟ بانوان زیادی شبیه خانم «دباغ» وجود داشتند اما فقط این بانو در ذهن‌ها نقش بسته است. این مساله باید بازخوانی شود که چرا از توان بانوان فرهیخته‌ای که در فضای انقلاب اسلامی رشد کردند و توانمندند، بهره گرفته نمی‌شود؟ تحجر چگونه به این معانی صدمه می‌زند؟ چگونه می‌توان با این تحجر مبارزه کرد؟

یکی از موانع، نداشتن الگو و روش است. طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، اگر بانویی بخواهد به صورت پاره‌وقت کار کند، باید زمینه را برایش فراهم کرد و او نباید در دوگانه انتخاب قرار بگیرد. در سال‌های گذشته، بحران خلاقیت و نوآوری وجود داشت. یکی از موانع این است که در این زمینه ایده‌ای وجود ندارد.

اگر مطلوبیتی در منظومه مکتب امام(ره) تصویر می‌شود، موانع تحقق آن هم باید مرور شود؛ شاید تحلیل بهتری از مسیر پیشِ رو به دست آید.