آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,502 |
| تعداد مقالات | 35,580 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,783,017 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,655,070 |
بازشناسی عناصر ارتباطی عاشورا و دلالت‌های ضمنی | ||
| مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه | ||
| دوره 8، شماره 2، دی 1403، صفحه 5-25 اصل مقاله (1.2 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/scs.2025.68367.1303 | ||
| نویسنده | ||
| کریم خانمحمدی* | ||
| استاد، گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران و عضو پیوسته انجمن مطالعات اجتماعی حوزه. | ||
| تاریخ دریافت: 27 دی 1402، تاریخ بازنگری: 07 اسفند 1403، تاریخ پذیرش: 28 دی 1403 | ||
| چکیده | ||
| حادثه عاشورا به دلیل اهمیت و تأثیر زیادی که از خود به‌جای گذاشته، از منظره‌های مختلف مورد تحلیل قرار گرفته است. شاید بتوان گفت، کمتر حادثه‌ای در جهان، به‌ویژه در جهان اسلام، مثل عاشورا نفوذ فرهنگی داشته و به لایه‌های عمیق روان انسان‌های آزاده رسوخ پیدا کرده است؛ بنابراین، این پدیده از منظر ارتباطی منحصربه‌فرد است و رموز بسیاری برای کشف شدن دارد؛ اما علی‌رغم این اهمیت و نفوذ، کمتر از جنبه ارتباطی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر شناخت عناصر ارتباطی عاشورا، به‌ویژه معانی مندرج در آن‌ها، با الهام از رویکرد نشانه‌شناختی، دلالت‌های صریح و ضمنی آن‌ها است. نتایج حاکی از آن است که امام حسین، با اذعان به عدم پیروزی ظاهری، جهت پیروزی نرم‌افزاری و احیای سنّت رسول‌الله هدف‌گذاری نموده است. عناصر و مؤلفه‌های عاشورا همچون «بهره‌گیری از زمان و مکان مقدس»، «واسازی و ارائه منشور»، «انتخاب مقصد آشنا»، «حرکت تجملی مذنّث»، «بهره‌گیری از شعر»، «نمادسازی از آب»، «تولید کلمات قصار و دوگانه‌های مفهومی» و «نمادسازی از اشک»، هرکدام دلالت ضمنی خاصی دارند. شناخت این دلالت‌ها علاوه‌بر اینکه منطق این عناصر را برای مخاطب عصر حاضر روشن می‌کند، دلالت‌های ضمنی را هم نشان می‌دهد. مجموع مؤلفه‌ها نیز متضمن یک دلالت ضمنی فراگیر، یعنی احیای دین محمد و ترسیم مسیر هدایت برای آزدگان جهان، به‌ویژه امّت محمد، در همه اعصار و قرون است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عاشورا؛ امام حسین؛ ارتباطات؛ دلالت ضمنی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Recognition of the Communicative Elements of Ashura and Their Implicit Connotations | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Karim KhanMohammadi | ||
| Professor, Department of Cultural Studies and Communication, Bagher-al-Olum University, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The Ashura event, due to its immense significance and impact, has been analyzed from various perspectives. It may be argued that few events in the world, particularly in the Islamic world, have had cultural penetration comparable to that of Ashura, deeply influencing the psyche of free-spirited individuals. Thus, this phenomenon is unique from a communicative perspective and contains numerous mysteries awaiting discovery. However, despite its importance and influence, it has been rarely examined from a communicative standpoint. Accordingly, the present study aims to identify the communicative elements of Ashura, particularly their embedded meanings, inspired by a semiotic approach, exploring their explicit and implicit connotations. The results indicate that Imam Ḥusayn (peace be upon him), acknowledging the lack of apparent victory, aimed for a "soft victory" and the revival of the Sunna of the Messenger of Allah (peace be upon him). The elements and components of Ashura, such as "utilization of sacred time and space," "deconstruction and presentation of a manifesto," "selection of a familiar destination," "symbolic use of feminine decorum," "utilization of poetry," "symbolization of water," "production of aphorisms and conceptual dichotomies," and "symbolization of tears," each possess unique implicit connotations. Understanding these connotations not only elucidates the logic behind these elements for contemporary audiences but also reveals their implicit messages. Collectively, these components signify an overarching implicit connotation: the revival of the religion of Muhammad (peace be upon him) and the delineation of a path of guidance for the free-spirited individuals of the world, particularly the Ummah of Muhammad (peace be upon him), in all ages and eras. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ashura, Imam Ḥusayn (peace be upon him), Communication, Implicit Connotation | ||
| مراجع | ||
|
ابن بابویه، محمد بن على (1362). الأمالی. بیروت: اعلمی، چاپ پنجم.
ابن بابویه، محمد بن على (1378ق). عیون أخبار الرضا. مصحّح مهدى لاجوردى. تهران: نشر جهان.
ابن بابویه، محمد بن على (1395ق). کمال‌الدین و تمام النعمة. مصحح: على اکبر غفارى. تهران: اسلامیه، چاپ دوم، ج1.
ابن خلدون، عبدالرحمن (1379). مقدمه. ترجمه محمد پروین گنابادی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی، چاپ نهم، ج1.
ابن شعبه حرّانى، حسن بن على (1404ق). تحف العقول. مصحح: على اکبر غفارى. قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم.
ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على (1379ق). مناقب آل أبیطالب. قم: علامه، ج4.
ابن طاووس، على بن موسى (1348). اللهوف على قتلى الطفوف. ترجمه احمد فهرى زنجانى. تهران: نشر جهان.
ابن طاووس، على بن موسى (1380). لهوف. مصحح: فارس تبریزیان؛ ترجمه حسن میرابوطالبى. قم: دلیل ما.
ابومخنف کوفى، لوط بن یحیى (1417ق). وقعة الطفّ. مصحح: محمدهادى یوسفى غروى. قم: جامعه مدرسین، چاپ سوم.
اربلى، على بن عیسى (1381ق). کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ط- القدیمة). مصحح: هاشم رسولى محلاتى. تبریز: بنی‌هاشمی.
اسمیت، فلیپ دانیل؛ رایلی، الگزندر (۱۳۹۴). نظریه فرهنگی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: نشر علمی.
اِلیاده، میرچا (1388). مقدس و نامقدس. ترجمه بهزاد سالکی. تهران: علمی و فرهنگی.
امام حسن عسکری (1409ق). التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری. قم: مدرسة الإمام المهدی.
امام حسین و عاشورا از دیدگاه اندیشمندان بزرگ جهان (1402). نهاد نمایندگی رهبری دانشگاه آزاد اسلامی واحد چهار محال و بختیاری. قابل دسترس در: https://iaushk.nahad.ir/
حسینى موسوى، محمد بن أبیطالب (1402ق). تسلیة المُجالس و زینة المَجالس (مقتل الحسین). مصحح: کریم فارس حسون. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، ج2.
خزاز رازى، على بن محمد (1401ق). کفایة الأثر فی النصّ على الأئمة الإثنی عشر. مصحح: عبد اللطیف حسینى کوهکمرى. قم: بیدار.
رفیع‌پور، فرامرز (1378). آناتومی جامعه. تهران: انتشار.
شریعتی، علی (1380). حسین وارث آدم (مجموعه آثار). تهران: قلم، چاپ نهم، ج 19.
شریفی، محمود و همکاران (1395). فرهنگ جامع سخنان امام حسین. تهران: پژوهشکده باقرالعلوم.
صادقی اردستانی، صادق (1381). روش‌های تبلیغ و سخنرانی. قم: بوستان، چاپ چهارم.
طباطبایى، سید محمدحسین (1376). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه سید محمدباقر موسوى همدانى. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه، چاپ پنجم، ج3.
طبرسى، احمد بن على (1403ق). الإحتجاج على أهل اللجاج. مصحح: محمدباقر خرسان. مشهد: نشر مرتضی، ج1ـ2.
عموش، خلود (1388). گفتمان قرآن، بررسی زبان‌شناختی پیوند متن و بافت قرآن. ترجمه سید حسین سیدی. تهران: انتشارت سخن.
عناصری، جابر (1383). تأثیر تشیع بر ابنیه اماکن و زیارتگاه‌های مذهبی ایران. شیعه‌شناسی، 2(7)، ص ۱۲۱ـ ۱۴۶.
فتال نیشابورى، محمد بن احمد (1375). روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (ط- القدیمة). قم: رضی، ج1.
قائمی، فرزاد (1394). بررسی جایگاه شعر و سرایندگی در فرهنگ‌های پیش از ظهور ادیان یگانه. پژوهش‌های ادبی، 12(50)، ص 57- 82.
قندوزی، سلیمان بن ابراهیم (1411ق). ینابیع الموده. نجف: مکتبة الحیدریه.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی (ط- الإسلامیة). مصحح: على اکبر غفارى و محمد آخوندى. تهران: دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ج2، ج6.
گرفین، ام. (1400). نگاه اول به نظریه ارتباطات. ترجمه غلامرضا آذری. تهران، سمت، ج1.
مجلسى، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ج44-45، 99.
مطهرى، مرتضى (1378). یادداشت‌هاى استاد مطهرى. تهران: صدرا، ج2.
مطهرى، مرتضى (1384). مجموعه آثار. تهران: صدرا، چاپ هفتم، ج17.
مفید، محمد بن محمد (1413ق). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد. قم: مؤسسة آل البیت؛ کنگره شیخ مفید، ج2.
نورى، حسین بن محمدتقى (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسة آل البیت، ج26.
Chandler, D. (2007). Semiotics: the basics. Second Edition. Routledge, New York. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 284 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 192 |
||