آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,462 |
| تعداد مقالات | 35,184 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,995,963 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,253,290 |
رویکرد قرآنی به نظریۀ تضاد اجتماعی | ||
| مطالعات فرهنگی اجتماعی حوزه | ||
| دوره 8، شماره 2، دی 1403، صفحه 189-206 اصل مقاله (1.32 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/scs.2023.66251.1227 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین اژدری زاده1؛ محمدنبی امینی* 2 | ||
| 1استادیار، گروه معارف اسلامی و جامعه‌شناسی، واحد نراق، دانشگاه آزاد اسلامی، نراق، ایران و عضو پیوسته انجمن مطالعات اجتماعی حوزه | ||
| 2دکتری، قرآن و علوم اجتماعی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 13 فروردین 1402، تاریخ بازنگری: 16 خرداد 1402، تاریخ پذیرش: 22 تیر 1402 | ||
| چکیده | ||
| تضاد که از آن به کشمکش، تقابل و ستیز نیز تعبیر می‌شود؛ به معنای برخورد، مبارزه و نزاع بوده و حاکی از واقعیت‌های بیرونی و بیانگر رقابت‌ها، نزاع‌ها و درگیری‌هایی است که در زندگی اجتماعی بشر واقع می‌شود. از این جهت به عنوان یک پدیده اجتماعی مورد توجه اندیشمندان اجتماعی قرار گرفته است. جامعه‌شناسان تضاد را در کنش‌های فردی و نیز ساختارهای اجتماعی مانند: طبقات اجتماعی، منابع کمیاب و توزیع نابرابر اقتدار ریشه‌یابی می‌کنند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر واکاوی آن در قرآن به عنوان منبع معرفتی ـ وحیانی است. این بحث با اتخاذ روش تفسیر موضوعی استنطاقی و تحلیل منطقی آیات بررسی شده است. نتایج نشان داد که تضاد ریشه فردی و اجتماعی دارد. ریشه فردی آن حبّ ذات و طبع استخدام‌گری انسان است، اما منشأ اجتماعی آن، ریشه در ساختارهای اجتماعی مانند: بغاوت، افزون‌طلبی، استکبار، فساد و تبعیض منجربه کشمکش و نزاع اجتماعی دارد. همچنین باورها و ارزش‌های اجتماعی مانند حق و باطل، توحید و شرک، ایمان و کفر در تقابل قرار گرفته، پیروان آن دائماً به نزاع می‌پردازند. بنابراین، پدیده تضاد صرفاً متأثر از یک عامل انحصاری نیست، بلکه افزون‌بر تأثیر ساختارهای اجتماعی، عاملیت و انگیزه فردی در پیدایش آن نقش دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن کریم؛ حبّ ذات؛ استکبار؛ فساد؛ ظلم؛ کفر؛ نظریه تضاد اجتماعی؛ عدالت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Qur'anic Approach to the Theory of Social Conflict | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Azhdarizadeh1؛ MohammadNabi Amini2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Islamic Studies and Sociology, Naraq Branch, Islamic Azad University, Naraq, Iran | ||
| 2PhD, Quran and Social Sciences, Al-Mustafa Al-Alamiyah University, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Conflict—also referred to as struggle, opposition, and contention—denotes confrontation, combat, and dispute, reflecting external realities and illustrating competitions, disputes, and clashes that occur within human social life. Consequently, it has garnered significant attention as a social phenomenon among social thinkers. Sociologists trace the roots of conflict to individual actions and social structures such as social classes, scarce resources, and unequal distribution of authority. This study aims to explore this concept in the Qur’an as a source of divine and epistemic knowledge. This discourse is examined through the method of thematic interpretation (tafsīr mawḍūʿī) and logical analysis of the verses. The findings reveal that conflict has both individual and social origins. Individually, it stems from self-love (ḥubb al-dhāt) and the human inclination for exploitation, while socially, it originates from structures like rebellion (baghy), greed, arrogance (istikbār), corruption (fasād), and discrimination, all of which lead to social conflict and disputes. Furthermore, social beliefs and values, such as truth and falsehood (ḥaqq wa bāṭil), monotheism (tawḥīd) and polytheism (shirk), and faith (īmān) and disbelief (kufr), inherently oppose one another, and their followers are in constant contention. Therefore, the phenomenon of conflict is not solely influenced by a single exclusive factor; rather, alongside the influence of social structures, individual agency and motivation also play a pivotal role in its emergence. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The Holy Qur’an, Self-Love, Arrogance, Corruption, Oppression, Disbelief, Theory of Social Conflict, Justice | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آزاد ارمکی، تقی (1389). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: انتشارات سروش، چاپ ششم.
جوادی آملی، عبدالله (1385). تفسیر تسنیم. قم: مرکز نشر اسراء، ج10.
جوادی آملی، عبدالله (1389). جامعه در قرآن. قم: مرکز نشر اسراء، چاپ سوم.
حسینی مؤمن‌زاده، سید امرالله (1396). اندیشه‌های استاد مطهری؛ اخلاق و تعلیم و تربیت. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، چاپ دوم.
ریتزر، جورج؛ گودمن، داگلاس جی (1390). نظریه جامعه‌شناسی مدرن. ترجمه خلیل میرزایی و عباس لطفی‌زاده. تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
صدر، سید محمدباقر (1428ق). المدرسه القرآنیه. قم: (دارالصدر) مرکز الابحاث والدراسات التخصصیه للشهید الصدر، الطبعه الرابعه.
طالقانی، محمود (1362). پرتوی از قرآن. تهران: شرکت سهامی انتشار، ج4.
طباطبایی، سید محمدحسین (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: انتشارات اسلامی، ج2-3، چاپ پنجم.
عضدانلو، حمید (1386). آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی، چاپ دوم.
فراهیدی، خلیل احمد (1409ق). العین. قم: مؤسسه دارالهجره، ج1، چاپ دوم.
قرائتی، محسن (1374). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ج9.
قرشی، علی‌اکبر (1377). تفسیر احسن الحدیث. قم: بنیاد بعثت، ج1، 6.
کرایب، یان (1389). نظریه اجتماعی کلاسیک. ترجمه شهناز مسمی‌پرست. تهران: نشر آگه، چاپ پنجم.
کوفسکی، لشک‌کولا (1386). جریان‌های اصلی مارکسیسم. تهران: مؤسسه انتشارات آگاه، ج1، چاپ سوم.
گولد، جولیوس؛ کولب، ویلیام ل. (1373). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه گروهی از مترجمان. تهران: انتشارات مازیار.
مدرسی، محمدتقی (1377). تفسیر هدایت. ترجمه گروهی از مترجمان. مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ج9.
مصباح یزدی، محمدتقی (1383). جنگ و جهاد در قرآن. قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ دوم.
مصطفوی، حسن (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ج11.
مطهری، مرتضی (1378). یادداشت‌های شهید مطهری. تهران: انتشارات صدرا، ج11.
مطهری، مرتضی (1380). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا، ج2.
مطهری، مرتضی (1385). نبرد حق و باطل. تهران: انتشارات صدرا، چاپ بیست و یکم.
معین، محمد (1375). فرهنگ فارسی. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ نهم.
مکارم شیرازی، ناصر (1371). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الإسلامیة، ج22، 16، 11، 7، چاپ دهم.
ملک، حسن (1381). جامعه‌شناسی قشرها و نابرابری‌های اجتماعی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام‌نور.
نصری، عبدالله (1394). صدر اندیشه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
Encyclopedia of Philosophy. Paul Edward (ed.). vol.1-8. Macmillan: INC., 1967.
Marx, K. & Engels, F. (1976). The German Ideology. Third ed. Moscow: Progress Publishers.
Marx, K. (1987). Capital. vol. 3. New York: Paperbacks.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 55 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 32 |
||