آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,473 |
| تعداد مقالات | 35,286 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,156,055 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,351,438 |
نگاه تطبیقی به مقوله‌ی مبنای مشروعیت و الزام‌آوری قانون در دو مکتب کلامی اعتزال و اشاعره | ||
| فلسفه حقوق | ||
| مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 29 دی 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/phlq.2024.69516.1066 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدجواد حیدریان دولت آبادی* 1؛ محمدباقر پورامینی2 | ||
| 1علوم قضائی | ||
| 2هیئت علمی پژوهشکده امام خمینی | ||
| تاریخ دریافت: 22 تیر 1403، تاریخ بازنگری: 03 آذر 1403، تاریخ پذیرش: 12 آذر 1403 | ||
| چکیده | ||
| بحث از منشأ مشروعیت و اعتبار قانون، به‌عنوان توجیه‌گر عقلانی پیروی مردم از قانون، از جدال‌برانگیزترین و کلیدی‌ترین متغیرات قاعده حقوقی به شمار می‌رود. این نوشتار با تحلیل مبانی الزام‌آور بودن این قواعد در حقوق اسلامی با مروری بر اندیشه‌های حقوقی، سعی در پاسخگویی به چرایی این الزام از منظر مبانی کلامی معتزله و اشاعره دارد و در این راه از تمایزات فکری این دو مشرب فکری در نگرش به مقوله‌ی: تحسین و تقبیح عقلی و یا شرعی سخن به میان می‌آورد. آنچه در این اثنا، مورد پرسش قرار می‌گیرد، این است که آیا حکم عقل مبتنی بر واقعیت، می‌تواند کاشف از وجود حکم شرعی در آن موضوع باشد؟ متکلمان اسلامی به این پرسش پاسخ‌هایی متفاوت داده‌اند و بعضاً باوجود پذیرفتن ملاکات احکام، به‌رغم پذیرفتن توانایی عقل برای درک ملاکات احکام، ملازمه‌ی میان حکم عقل و حکم شرع را نپذیرفته‌اند. بر اساس این دیدگاه، عقل هیچ جایگاهی در کشف حکم شرعی ندارد. امّا به نظر اصولیان عقل‌گرا، عقل انسان می‌تواند در مواردی (به‌ویژه غیر عبادات) به شناخت ملاکات احکام دست یابد، و درصورتی‌که به مصلحت ملزمه یا مفسده‌ی مهمی به‌صورت قطعی شناخت پیدا کند، از باب ملازمه‌ی میان حکم عقل و حکم شرع، وجود یک حکم شرعی مطابق با حکم عقلی را درک نماید؛ البتّه به‌طورکلی از دیدگاه مکاتب حقوق اسلامی، چه اعتزال و چه اشعری، انسان به لحاظ محدودیت در صلاحیت‌های علمی و اخلاقی و نیز احتمال خطا، مستقلاً حق تشریع و قانون‌گذاری ندارد؛ مگر اینکه این حق به او تفویض شده باشد. با بررسی تاریخچه‌ی بحث و ذکر نتایج، این مفاهیم، مورد تأکید قرار می‌گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مشروعیت قانون؛ الزام‌آوری قانون؛ معتزله؛ اشاعره؛ حسن و قبح عقلی؛ حسن و قبح شرعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| "A comparative look at the issue of the basis of the legitimacy and law of law in the two theological schools of E'tezal and Ash'ariyah” Abstract of research to English language | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammadjavad Heydarian dolatabadi1؛ Mohammadbager Pouramini2 | ||
| 1ujsas | ||
| 2IMam KHomeini | ||
| چکیده [English] | ||
| Discussing the origin of the legitimacy and validity of the law, as the rational justification of the people's compliance with the law, is one of the most controversial and key variables of the legal rule. This paper, by analyzing the binding principles of these rules in Islamic law by reviewing legal ideas, seeks to answer this requirement in terms of the theological foundations of the Mu'tazilites and Ash'arites, and in this way, the intellectual differences between these two workshops on the attitude toward the category:Speaking of admiration and denunciation of rational or religious. What is being questioned at the same time, is whether the rule of reason based on reality can be the source of the existence of a religious order on that subject or not? Islamic scholars have given different answers to this question, and in some cases, despite the acceptance of the provisions of the law, despite accepting the ability of reason to understand the terms of the judgments, they have not accepted the relation between the ruling of reason and the religious order. According to this view, reason has no place in the discovery of a religious order. But in the opinion of the rationalist doctrines, the human intellect can, in some cases (especially non-worship),attain the cognition of the rules of the law, and if, in the interest of compulsion or serious corruption, it is definitely recognized, the conjunction between the verdict of reason And the Shari'a rule, understand the existence of a religious order in accordance with the rational order; in general, from the point of view of Islamic law schools, whether Mo'ital and Ash'ar, human beings have the right to self-determination in terms of their scientific and moral qualifications and the probability of error. And does not have legislation unless it is granted to him. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Legitimacy of the law, Mu'tazilites, Ash'arites, Hassan and Ghob, Intellectual Rights, Philosophy of law | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 84 |
||