آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,576
تعداد مقالات36,643
تعداد مشاهده مقاله16,930,724
تعداد دریافت فایل اصل مقاله7,700,033
مدنی, زینت السادات, مصلایی پور, عباس. (1403). واکاوی عبارت «فی قلوبهم مرض» در قرآن کریم. اسلام و مطالعات اجتماعی, 6(2), 156-188. doi: 10.22081/jqss.2025.68409.1284
زینت السادات مدنی; عباس مصلایی پور. "واکاوی عبارت «فی قلوبهم مرض» در قرآن کریم". اسلام و مطالعات اجتماعی, 6, 2, 1403, 156-188. doi: 10.22081/jqss.2025.68409.1284
مدنی, زینت السادات, مصلایی پور, عباس. (1403). 'واکاوی عبارت «فی قلوبهم مرض» در قرآن کریم', اسلام و مطالعات اجتماعی, 6(2), pp. 156-188. doi: 10.22081/jqss.2025.68409.1284
مدنی, زینت السادات, مصلایی پور, عباس. واکاوی عبارت «فی قلوبهم مرض» در قرآن کریم. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1403; 6(2): 156-188. doi: 10.22081/jqss.2025.68409.1284

واکاوی عبارت «فی قلوبهم مرض» در قرآن کریم

مطالعات علوم قرآن
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 20، تیر 1403، صفحه 156-188    اصل مقاله (869.38 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqss.2025.68409.1284
نویسندگان
زینت السادات مدنی* 1؛ عباس مصلایی پور2
1دانشگاه امام صادق ع
2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق ع
تاریخ دریافت: 03 بهمن 1402،  تاریخ بازنگری: 18 آذر 1403،  تاریخ پذیرش: 06 بهمن 1403 
چکیده
قرآن کریم در مقابل مؤمنان واقعی از گروه‌هایی مانند مشرکان، کافران، اهل کتاب (یهودیان، مسیحیان و مجوسیان)، منافقان و... نام می‌برد. یکی از این گروه‌ها که قرآن از آنها یاد می‌کند کسانی‌اند که «فی قلوبهم مرض» (بیماردلان) هستند. این عبارت در 11 آیه به‌کار رفته است که در 8 مورد همراه با موصول «الذین» است و 2 مورد بدون اسم موصول «الذین» است و در یک آیه به‌شکل «الذی فی قلبه مرض» آمده است. در بعضی از موارد، قرآن این گروه را در کنار منافقان به‌کار می‌برد و صفاتی را به هر دو گروه نسبت می‌دهد. همین کاربرد موجب شده که برخی مفسران، این گروه را همان منافقان بدانند، در‌حالی‌که این دو گروه در عین حال که اشتراکاتی دارند، از یکدیگر متفاوت هستند. عبارت «فی قلوبهم مرض» هم در سوره‌های مکی و هم در سوره‌های مدنی کاربرد دارد، اما بیشتر در سوره‌های مدنی دیده می‌شود. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته، مشخصه‌های دقیق بیماردلان براساس آیات قرآن و نظرات مفسران، شناسایی می‌شود، و نیز روشن می‌شود این گروه، گروهی جدا از منافقان هستند؛ اگرچه در برخی صفات با آن‌ها مشترک هستند، اما انگیزه و اهداف آن‌ها متفاوت است. در مورد این عبارت، سه دیدگاه در میان مفسران وجود دارد. یک. این عبارت به منافقان اشاره دارد وتعبیر دیگری از منافقان است؛ دو. این افراد جزء دسته منافقان هستند با این تفاوت که شدت نفاق میان آنها و منافقان متفاوت است؛ سه. این افراد منافق نیستند و در واقع مسلمانان ضعیف‌الایمان و سست ایمان هستند. دیدگاه راجح همین دیدگاه سوم است
کلیدواژه‌ها
فی قلوبهم مرض؛ منافق؛ سست ایمان؛ مرض؛ زیغ
عنوان مقاله [English]
An Analysis of the Phrase "Fi Qulubihim Marad" in the Holy Quran
نویسندگان [English]
Zinat Sadat Madani1؛ Abbas musallai pour2
1Imam Sadeq university
2Imam Sadeq university
چکیده [English]
In contrast to true believers, the Holy Quran mentions various groups such as polytheists, disbelievers, the People of the Book (Jews, Christians, and Magians), and hypocrites. Among these groups, the Quran refers to those described as having "fi qulubihim marad" (a disease in their hearts). This phrase appears in 11 verses—8 times with the relative pronoun "alladhina", twice without it, and once as "alladhi fi qalbihi marad". In some instances, the Quran places this group alongside the hypocrites and attributes similar traits to both. This usage has led some commentators to consider them identical to hypocrites. However, despite certain similarities, these two groups are distinct. The phrase "fi qulubihim marad" appears in both Meccan and Medinan surahs but is more frequently found in the latter. This descriptive-analytical study examines the precise characteristics of those referred to as "fi qulubihim marad", based on Quranic verses and the views of commentators. The study clarifies that this group is separate from the hypocrites, although they share some traits. However, their motives and objectives differ. Three main perspectives exist among Quranic commentators regarding this phrase: 1. It refers to hypocrites and is simply another expression for them. 2. These individuals belong to the category of hypocrites, but the severity of hypocrisy varies between them and full-fledged hypocrites. 3. These individuals are not hypocrites but rather weak in faith and wavering in their belief. The third view, which sees them as weak believers rather than hypocrites, appears to be the most substantiated
کلیدواژه‌ها [English]
"Fi qulubihim marad, " hypocrites, weak faith, disease, deviation
مراجع
* قرآن کریم

** نهج البلاغه

  1. 1. آلوسى، محمود بن عبدالله.‏ (1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی‏ (ج5، 6، 9) بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون‏.
  2. 2. ابن منظور، محمد بن مکرم. (1369 ق). لسان العرب (ج7، 10). بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
  3. 3. ابن‏عاشور، محمدطاهر. (1420ق). التحریر و التنویر. بیروت‏: مؤسسة التاریخ العربی.
  4. 4. ابوالفتوح رازى، حسین بن على. (1408ق‏). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن‏ (ج9، 16، 20). مشهد: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى‏.
  5. 5. اسماعیل‌زاده، عباس؛ آجیلیان مافوق، محمدمهدی. (1389). پژوهشی در بازیابی مصادیق "الذین فی قلوبهم مرض" در قرآن کریم، آموزه‌های قرآنی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره 12.
  6. 6. برهان، محمد حسین بن خلف. (1380). فرهنگ فارسی برهان قاطع. تهران: نیما.
  7. 7. جوادی آملی، عبدالله. (1381/ الف). تفسیر موضوعی قرآن کریم (ج11، 12، 14). قم: مرکز نشر اسراء.
  8. 8. جوادی آملی، عبدالله. (1381). سروش هدایت. قم: مرکز نشر اسراء.
  9. 9. جوادی آملی، عبدالله. (1384). بنیان مرصوص امام خمینی&. قم: مرکز نشر اسراء.
  10. 10. جوادی آملی، عبدالله. (1388/ الف). اسلام و محیط زیست. قم: مرکز نشر اسراء.
  11. 11. جوادی آملی، عبدالله. (1388/ ب). تسنیم (ج1، 2، 7، 10، 11، 12، 14، 16، 18، 42). قم: مرکز نشر اسراء.
  12. 12. جوادی آملی، عبدالله. (1388). زن در آینه جلال و جمال. قم: رجاء
  13. 13. جوادی آملی، عبدالله. (1389/ ب). آفاق اندیشه. قم: مرکز نشر اسراء.
  14. 14. جوادی آملی، عبدالله. (1393). تسنیم (ج32). قم: مرکز نشر اسراء
  15. 15. خرمشاهی، بهاء الدین (1376). دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی (ج2). تهران: دوستان؛ ناهید.
  16. 16. دلبری، سیدمحمد. (1395). دلالت‌های تربیتی معناشناسی قلب در قرآن کریم، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، سال پنجم شماره 1(9). صص 106-81.
  17. 17. راغب اصفهانی، حسین. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دار الشامیه.
  18. 18. ریاحی مهر، باقر؛ ابراهیمی، لیلا؛ درستی، مهدی. (بهار و تابستان 1397). معناشناسی واژه «مرض» در قرآن بر پایه روابط هم نشینی، شماره 34
  19. 19. زمخشرى، محمود بن عمر (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏ (ج2، 3). بیروت: دار الکتاب العربی‏.
  20. 20. شرتوتی، سعید. (1416ق). اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد (ج5، 3). تهران: دار الأسوة للطباعة و النشر.
  21. 21. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن (ج1، 5، 9، 14، 15، 16، 18، 20). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏.
  22. 22. طبرانى، سلیمان بن احمد. (2008 م‏). التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم( الطبرانى). اردن: دار الکتاب الثقافی‏
  23. 23. طبرسى، فضل بن حسن‏. (1372)‏. مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏. (ج5، 7، 8، 9، 10). تهران: ناصر خسرو.
  24. 24. طوسى، محمد بن حسن. (بی‎تا). التبیان فی تفسیر القرآن‏ (ج8). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.‏
  25. 25. عروسی حویزی، عبدالعلی بن جمعه. (1415ق). تفسیر نور الثقلین (ج2). قم: اسماعیلیان.
  26. 26. فخررازى، محمدبن‌عمر. (1420 ق). التفسیر الکبیر( مفاتیح الغیب) (ج2، 12، 23، 24، 25). بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
  27. 27. فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین (ج5). قم: انتشارات هجرت.
  28. 28. فیروزیان، شبیر؛ نصیری،‌هادی؛ نوروزی، محمد جواد. (پاییز و زمستان 1399). بررسی تطبیقی معنای "منافق" و "بیماردل" در قرآن کریم، دو فصلنامه علمی انسان پژوهی دینی، شماره 44، صص 157-143.
  29. 29. قرائتی، محسن. (1388). تفسیر نور (ج1). تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
  30. 30. قرشی، علی اکبر. (1371). قاموس القرآن (ج7). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  31. 31. عبدالباقی، قرنه الجزایری. (1385). الذین فی قلوبهم مرض فی نظر المفسرین. قم: دار التفسیر.
32.   مکارم شیرازى، ناصر. (1371). تفسیر نمونه‏ (ج8، 17، 21، 25). تهران: دار الکتب الإسلامیة.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 421
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 163


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب