1دانش آموختۀ سطح سه حوزه علمیه مشهد. مشهد- ایران. (نویسنده مسئول). shamkhalihossein824@gmail.com
2استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. قم- ایران. hvaseti@yahoo.com
3استادیار گروه فقه جامعةالمصطفی العالمیة مشهد. mortezanoruzi70@yahoo.com
تاریخ دریافت: 17 خرداد 1403،
تاریخ بازنگری: 08 شهریور 1403،
تاریخ پذیرش: 11 شهریور 1403
چکیده
دانش فقه به لحاظ موضوعات تخصّصی فراوان و به لحاظ مناسباتی که در موضوعات و اهداف با دانش‌هایی همچون اخلاق، عرفان عملی و حقوق دارد، یکی از عرصه‌های بکر و کم‌نظیر برای پژوهش‌های میانرشتهای محسوب می‌شود، پژوهش‌هایی که اگر منضبط و روشمند انجام شود،گذشته از آنکه به نحو مطلوبی پاسخگوی مسائل چندوجهی و پیچیدۀ عصر حاضر خواهد بود، می‌تواند با ایجاد تحوّلات بنیادین، سرآغاز دوره‌ای جدید از ادوار این دانش نیز محسوب شود. بررسی راهکارهای توسعۀ تحقیقات میانرشتهای در فقه از طریق ارائۀ راهکار برای تحقیقات این‌چنینی، مسئله‌ای است که این تحقیق درصدد پاسخ به آن است. در این مقاله بعد از تبیین چیستی و چگونگی تحقیقات میانرشتهای، به‌طور تطبیقی دو نمونه از تحقیقات میانرشتهای در فقه که نتایج قابل‌ملاحظه‌ای در پی داشته، بررسی شده است. دستاورد این تحقیق که روش آن در جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و در بررسی اطلاعات مشتمل بر توصیف، تحلیل، استدلال و نقد است،ارائۀ مدل هفت مرحله‌ای در مورد میان‌رشته‌پژوهی موازی و ارائۀ مدل پنج مرحله‌ای در مورد میان‌رشته‌پژوهی طولی است.
2Department of Logic Understanding Religion, Institute for Islamic Culture and Thought
3Department of Jurisprudence, Al-mostafa International Univeristy
چکیده [English]
Jurisprudence (fiqh) is one of the most dynamic and specialized fields for interdisciplinary research due to its diverse subject matter and its connections with disciplines such as ethics, practical mysticism (ʻirfān al-ʻamalī), and law. When conducted in a structured and methodical manner, interdisciplinary studies not only provide effective responses to the multifaceted and complex issues of the modern era but also pave the way for a transformative shift in the field.
This study explores solutions for advancing interdisciplinary research in jurisprudence by offering a framework for conducting such studies. After defining interdisciplinary research and explaining its methodology, the study comparatively analyzes two notable cases of interdisciplinary research in jurisprudence that have yielded significant results.
The findings of this research—based on library-based data collection and employing descriptive, analytical, argumentative, and critical methods—lead to the formulation of two models: a seven-stage model for parallel interdisciplinary research and a five-stage model for longitudinal interdisciplinary research.
واسطی، عبدالحمید. (1401 ). الگوریتم اجتهاد. چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
واسطی، عبدالحمید. (1388). نگرش سیستمی به دین: بررسی هویت استراتژیک دین. مشهد: مؤسسۀ مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام نور.
هدایتی، محمد. (1392). مناسبات اخلاق و فقه در گفتگوی دانشوران. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
وکیلی، محمد حسن. (1399). علم دینی از چیستی تا چگونگی. چاپ دوم، مشهد: مؤسسۀ مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.
مقالات:
تمدّن، محمد حسین، «علم اقتصاد و مطالعات میانرشتهای»، فصلنامۀ سخن سمت، 1378، ـ (5)، 21ـ 13.
پاکتچی، احمد، «الزامات زبان‌شناختی مطالعات میانرشتهای»، فصلنامۀ مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی،1387، 1 (1)، 135ـ 111.
حاتمی، محمدرضا و روشن چشم، حامد، « راهکار همگرایی رشته‌های علمی در مطالعات میانرشتهای»، فصلنامۀ مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، 1390، 3 (4)، 60- 45.
خورسندی طاسکوه، علی، «تنوع گونه‌شناختی در آموزش و پژوهش میانرشتهای»، فصلنامۀ مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، 1388، 1 (4)، 83ـ 58.
ریسمانباف، امیر، «بازکاوی پندار بین‌رشته‌ای بودن علم اطلاعات»، مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 1388، 16ـ 1 (3)، 146ـ 113.
Klein, J. T. (2008). Evaluation of interdisciplinary and transdisciplinary research: a literature review. American journal of preventive medicine, 35(2), 116- 123.
Repko, A. F. (2005). Interdisciplinary practice: A student guide to research and writing. Boston: Pearson Custom.
