آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,446 |
| تعداد مقالات | 34,905 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,853,240 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,179,024 |
ساحت‌های بی‌عدالتی در نظام تبعیض‌های مثبت | ||
| فلسفه حقوق | ||
| دوره 3، شماره 2، مهر 1403، صفحه 107-122 اصل مقاله (4.96 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/phlq.2025.71019.1091 | ||
| نویسنده | ||
| ابوذر عبدی* | ||
| دانشجوی دکتری، گروه حقوق عمومی و بین‌الملل، پردیس البرز، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 17 بهمن 1403، تاریخ بازنگری: 05 اسفند 1403، تاریخ پذیرش: 11 اسفند 1403 | ||
| چکیده | ||
| هدف پژوهش حاضر تبیین این موضوع است که اگر تبعیض‌ها به صورت جزئی از نظام کلان حقوقی دیده نشوند و از مبانی نظام حقوقی خود غافل شوند؛ منجربه بی‌عدالتی محض می‌شوند. البته، گاه این بی‌عدالتی‌ها نیز ناشی از تشویش فکری قانون‌گذار است که سعی در حفظ و توسعۀ مبانی نظام حقوقی دارد؛ ولی یا از لوازم آن غافل است و یا به آن پایبند نیست. سؤالاتی که در این راستا مطرح می‌شوند عبارتند از: تبعیض‌های مثبت تا کجا عادلانه هستند؟ آیا باید در ظرف مکانی یا زمانی خاصی قرار گیرند؟ کدام حوزه‌های حقوقی را شامل می‌شوند؟ آیا هرجا بی‌عدالتی باشد، این تبعیض‌ها می‌توانند جبران مافات کنند؟ برای پاسخ به این سؤالات از روش تحلیلی استفاده شده است؛ که به یافته‌هایی گاه متفاوت با آنچه غالباً در ادبیات حقوقی مطرح است، منجر می‌شود. عدالت، در عین داشتن ساحت‌های گوناگون، دارای معنای واحدی است که وضع هر شیء را در جای خود می‌داند. معانی مختلف آن، براساس مبنای تعیین‌شده برای نظام حقوقی فرصت بروز پیدا می‌کنند. تبعیض‌ها برای برقراری موازنۀ عدالت به‌کار بسته می‌شوند؛ که روایی یا ناروایی آنها نیز براساس مبانی فوق سنجیده می‌شود. به‌عبارت دیگر، ممکن است در یک نظام حقوقی، تبعیضی روا و در نظامی دیگر، ناروا باشد. این مبانی هستند که به این موضوع جهت می‌دهند. در این صورت،به نظر می‌رسد که به‌کارگیری تبعیض‌های مثبت در همۀ نظام‌های حقوقی، دارای چالش‌هایی است که قانون‌گذار در صورت عدم توجه به آنها عرصۀ حقوق را دچار اختلال می‌کند. از این جهت است که به نظام تبعیض‌های مثبت تعبیر شده است؛ زیرا باید نظمی منطقی بین اجزای آن برقرار باشد. در صورت عدم توجه به این امر، عدالت به قربانگاه تبعیض‌هایی می‌رود که موجب برهم خوردن نظم اجتماع و عدم وصول به خیرهای مشترک می‌شود. حقوق بنیادین انسان‌ها، اولین مرحلۀ برقراری عدالت است که با سعی بلیغ در هر جامعه‌ای با جدیت و سرعت، ولو با استفاده از این نظام، به منصه ظهور می‌رسد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عدالت؛ تبعیض‌های مثبت؛ حق؛ نظام حقوقی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Dimensions of Injustice in Positive Law’s Discrimination | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abozzar Abdi | ||
| PhD., Student, Department of Public and International Law, Alborz Campus, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The aim of the present research is to explain that if discriminations are not seen as part of a larger legal system and neglect the foundations of their own law, they lead to pure injustice. Of course, sometimes these injustices also arise from the intellectual confusion of the legislator who tries to preserve and develop the foundations of the legal system but either neglects its requirements or does not adhere to them. The relevant questions raised in this regard are how far positive discriminations just are or they should be placed within a specific spatial or temporal context, or which legal areas they include, also whether these discriminations can compensate for past injustices wherever there is injustice. To find out the answers it is hired an analytical method has been used also, leads to findings that sometimes differ from what is often discussed in legal literature. Justice, while having different dimensions, has a single meaning, placing each thing in its proper place. Its different meanings emerge based on the determined foundation for the legal system. Discriminations are used to establish a balance of justice, and their validity or invalidity measured based on the aforementioned foundations. In other words, a discrimination may be valid in one legal system and invalid in another. It is foundations that direct this issue. In this case, it seems that the application of positive discriminations in all legal systems has challenges the legislator, if not paying attention to them, disrupts the legal arena. It is for this reason that it is referred to as positive law discriminations because there must be a logical order between its components. If this is not taken into account, justice becomes the victim of discriminations that disrupt social order and prevent the achievement of common goods. The fundamental rights of human beings are the first stage of establishing justice, which is earnestly pursued in any society with earnestness and speed, even by using such law. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Justice, Positive Discriminations, Right, Legal System | ||
| مراجع | ||
|
ارسطو (1378). اخلاق نیکوماخوس. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: طرح نو.
باریکلو، علیرضا؛ فاطمی‌نژاد، سید حسین (1399). روایی و کارایی تبعیض در احقاق حقوق زنان. حقوق اسلامی، 16(65)، ص161-133.
توسلی، حسین (1393). عدالت در ساحت اجتماعی. آیین حکت، 6(22)، ص40-7.
حبیب‌نژاد، سید احمد؛ بگدلی، علی (1397). بایسته‌های فقرزدایی در بستر سیاست‌های تبعیض مثبت در نظام تقنینی ایران. دین و قانون، شماره 20، ص35-11.
حیات، علی‌عباس (1397). مفهوم اصل حقوقی و مقایسه آن با قاعده حقوقی (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه). دانش حقوق مدنی، 7(14)، ص44-29.
دهخدا، علی‌اکبر (1365). لغت‌نامه دهخدا. تهران: موسسه لغت‌نامه دهخدا، ج14.
رحیمی، فتح‌اله؛ منتی‌نژاد، صادق؛ حقیقی، مهری (1399). جایگاه تفسیر مضیق قوانین در حقوق عمومی؛ با تأکید بر مقایسه تفسیری در حقوق کیفری با حقوق اساسی و اداری. دانش حقوق مالیه، 4(14)، ص21-5.
شهابی، مهدی (1394). کثرت‌گرایی حقوقی؛ تأملی در چیستی مبنای التزام‌آوری قاعده حقوقی و متغیرهای تحول نظام حقوقی. پژوهش حقوق عمومی، 17(48)، ص163-135.
طباطبایی، جواد (1399). تأملی درباره ایران. تهران: مینوی خرد، ج1، چاپ چهارم.
عبدی، ابوذر (1401). ملاحظاتی بر کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان. در: دومین همایش حقوق، فقه و فرهنگ.
عمرانی، سلمان؛ بکشلو، رضا؛ محمدی، محمدرضا (1401). تبعیض مثبت یا تبعیض ناروا؟ تأملی بر مفهوم‌شناسی تبعیض در نظام حقوقی ایران؛ مطالعه موردی بومی‌گزینی استخدامی. حقوق اداری، 9(30)، ص127-105.
فکوهی، ناصر (1384). سازوکار تبعیض مثبت به‌مثابه ابزار محرومیت‌زدایی با نگاهی به موقعیت زنان در ایران. پژوهش زنان، 3(3)، ص141-115.
فیگنز، کیت (1388). زنان و تبعیض: تبعیض جنسی و افسانه فرصت‌های برابر. ترجمه اسفندیار زندپور. تهران: گل‌آذین، چاپ سوم.
کاتوزیان، ناصر (1385). مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران. تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ پنجاه و یکم.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر؛ طبری، حامد؛ میرمحمدصادقی، مریم (1390). تبعیض مثبت: تبعیض عادلانه یا درمان اثرات تبعیض. تحقیقات حقوقی، شماره 55، ص363-331.
محمدی، حمزه (1394). تبعیض روا در نظام حقوقی ایران. تهران: مجد.
معین، محمد (1388). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر، ج 1، چاپ بیست و پنجم.
Besson, S. (2008). Gender Discrimination under EU and ECHR Law: Never Shall the Twain Meet? Human Rights Law Review, 8(2), p. 647-682.
Black, H. (1984). Sample, black’s law dictionary. United States of America.
Hayek, F.A. (1979). The Mirage of Justice. London: Cambridg University Press.
Kellough, J.E. (2006). Understanding Affirmative Action. Washington D.C.: Georgetown University Press.
Patrick W.G. (2004). Affirmative Action: Equality or Reverse Discrimination, A Senior thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for graduation the Honors Progr, Liberty University. New York: Spring.
Rawls, J. (1971). A Theory of Justice. Oxford: Oxford University Press.
Sher, G. (1975). Justifying Reserve Dicrimination in Imployment. Philosophy and Public Affairs, 4(2), p. 159-170.
Tremmel, J.C. (2006). Handbook of Intergenerational Justice. Edward Elgo Publishing.
Walzer, M. (1983). Spheres of Justice: A Defence of Pluralism and Equality. New York: Basic Book.
Warnke, G. (1993). Justice and Interpretation. Cambridg: The MIT Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 67 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 19 |
||