آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,462 |
| تعداد مقالات | 35,184 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,995,803 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,253,246 |
ضرورت واکاوی مناسبات تکنولوژی و ارزش‌ها در ایران | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 3، دوره 12، شماره4(پیاپی47)، دی 1403، صفحه 70-101 اصل مقاله (1.49 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2025.69613.2096 | ||
| نویسنده | ||
| علیرضا محدث* | ||
| عضو هیئت علمی در جامعه المصطفی العالمیه | ||
| تاریخ دریافت: 10 مرداد 1403، تاریخ بازنگری: 29 مهر 1403، تاریخ پذیرش: 15 دی 1403 | ||
| چکیده | ||
| بررسی تاریخ تحولات علمی تکنیکی ایران حاکی از درک وارونه ما از تحولات دنیای غرب است؛ چراکه نخستین مسائل ما در سطح جهانی، مسئله تکنولوژی سپس نظام آموزشی (در قالب دارالفنون) و در ادامه نظام سیاسی (مشروطه) بود. آنگاه لایه‌های فلسفی و حقوقی آن به تدریج و با تاخیر بسیار از راه ترجمه پاره‌ای از مباحث معرفتی و فلسفی وارد ایران شد. ازجمله عوامل این آسیب‌شناختی و درک وارونه، فهم نادرست ماهیت تکنولوژی در ایران است. واکاوی نسبت میان تکنولوژی و ارزش‌ها، پیوستگی و تناسب لایه‌های تکنیکی دنیای غرب با لایه‌های معرفتی و نگرشی آن را آشکارتر و نوع مواجهه ما با تکنولوژی‌های غربی را عمیق‌تر می‌سازد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد در زیست فرهنگی و اجتماعی کشور ما هنوز رویکرد غالب به تکنولوژی، یا ابزاری است یا جبرآمیز و همین امر درک مناسبات تکنولوژی و ارزش‌ها در ایران را با مشکلات جدی همراه ساخته؛ از این‌رو در این مقاله به روش اسنادی تحلیلی، نخست تعاریف مختلف تکنولوژی ناظر به مسئله مناسبات تکنولوژی و ارزش‌ها، صورت‌بندی سپس در پرتو تعریف برگزیده از تکنولوژی، ضرورتِ مسئله از منظر تاریخی، فرهنگی، حقوقی، آموزشی و واردات تکنولوژی در ایران ارائه شده. در پایان پیشنهادهای پژوهشی برای درک درست مسئله‌ی ذکرشده بیان شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تکنولوژی؛ صورت‌بندی تعاریف تکنولوژی؛ فلسفه تکنولوژی؛ ارزش‌ها | ||
| موضوعات | ||
| بازخوانی و نقد نظریات حوزه علوم اجتماعی؛ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Necessity of Analyzing the Relationship Between Technology and Values in Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Allireza Mohaddes | ||
| Faculty member at Al-Mustafa Al-Alamiya University | ||
| چکیده [English] | ||
| The study of the history of scientific and technological transformations in Iran reveals an inverted understanding of Western developments. Our primary global challenges began with the issue of technology, followed by the educational system (embodied in Dar al-Funun), and later the political system (the Constitutional Movement). Subsequently, the philosophical and legal layers of these transformations were gradually introduced into Iran, often with significant delay, through the translation of certain epistemological and philosophical discussions. Among the factors contributing to this flawed understanding and inverted perception is the incorrect comprehension of the nature of technology in Iran. Analyzing the relationship between technology and values highlights the interconnectedness and alignment of the technical layers of the Western world with its epistemological and worldview layers, providing a deeper perspective on how we engage with Western technologies. The research findings indicate that in Iran’s cultural and social life, the dominant approach to technology remains either instrumental or deterministic. This has created significant challenges in understanding the relationship between technology and values in Iran. Therefore, using an analytical-documentary method, this article first categorizes various definitions of technology concerning the relationship between technology and values. Based on the selected definition of technology, it then discusses the significance of the issue from historical, cultural, legal, educational, and technological importation perspectives in Iran. Finally, the article offers research suggestions for a proper understanding of this issue. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Relationship between technology and values, definitions of technology, philosophy of technology, values in Iran | ||
| مراجع | ||
|
آل‌احمد، جلال. (1392). غرب‌زدگی (چاپ دوم). قم: پیر امید. اینگولد، تیم. (1373). ابزارها، ذهن‌ها و ماشین‌ها: گذری به فلسفه تکنولوژی (مترجم: محسن ثلاثی). نامه علوم اجتماعی، ش7، صص 183-209. بادامچی، محمدحسین. (1396). ایران اسلامی در مواجهه با تکنولوژی غرب (مجموعه دیدگاه‌ها). تهران: سوره مهر. پارسانیا، حمید. (1389). حدیث پیمانه. قم: نشر معارف. پارسانیا، حمید. (1391). انواع و ادوار روشنفکری. قم: کتاب فردا. پایا، علی؛ کلانتری‌نژاد، رضا. (1389). ارزیابی فلسفی و دلالت‌های سیاست‌گذارانه تأثیرات چهارمین موج توسعه علمی و فناورانه بر فرهنگ و جامعه: ملاحظاتی از دیدگاه عقلانیت نقاد. فصلنامه سیاست علم و فناوری، ش4، ص 13. پیت، جوزف. (1393). در باب تکنولوژی (مترجم: مصطفی تقوی). تهران: کتاب آمه. پیسی، آرلوند. (1375). تکنولوژی و فرهنگ (مترجم: بهرام شالگونی). تهران: نشر مرکز. تقوی، مصطفی. (1391). دو سطح بدیل اندیشی برای تکنولوژی. فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، 18(73)، ص 55. توکل، محمد. (1390). جامعه‌شناسی تکنولوژی. تهران: جامعه‌شناسان. حائری، عبدالهادی. (1367). نخستین رویارویی‌های اندیشه‌گران ایران با دو رویۀ تمدن بورژوازی غرب. تهران: امیرکبیر. چالمرز، آلن‌اف. (1389). چیستی علم (مترجم: سعید زیباکلام). تهران: انتشارات سمت. دوراندیش، احمدرضا؛ اسمعیلى، مهدى و دیگران. (1400). کار و فناورى پایه هفتم کد، 717 دوره اول متوسطه. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزى آموزشى. دوسک، وال. (1393). درآمدی بر فلسفه تکنولوژی (مترجم: مصطفی تقوی). تهران: موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی. دووریس، مارک‌جی. (1389). آموزش درباره تکنولوژی (مترجمان: مصطفی تقوی و محبوبه مرشدیان). تهران: انتشارات دانشکده صدا و سیما. رینگر، مونیکا. (1393). آموزش، دین و گفتمان اصلاح فرهنگی در دوران قاجار (مترجم: مهدی حقیقت‌خواه). تهران: ققنوس. کرایب، یان. (1391). نظریه اجتماعی کلاسیک؛ مقدمه‌ای بر اندیشه مارکس، وبر، دورکهیم، زیمل (مترجم: شهناز مسمی‌پرست). تهران: آگه. کَردُوانی، پرویز. (1397) انتقاد از توسعه صنایع آب بَر در محدوده‌های خشک کشور (مصاحبه با کَردُوانی) در: خبرگزاری ایسنا، https://www.isna.ir/news/97112311829 . مارتن فرانسن؛ لوکهورست، گرت یان و وان پول، وایبو. (1395). دانشنامه فلسفه استنفورد؛ فلسفه تکنولوژی (مترجم: مریم هاشمیان). تهران: ققنوس. محدث، علیرضا. (1395). تأثیر اقتصاد وابسته به نفت در تعادل‌زدایی میان‌سطحی فرهنگ انقلاب و تضعیف همدلی پایدار. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، ش29، صص 91-114. مصباح، مجتبی. (1391). مبانی فلسفه علوم انسانی (ج3، مجموعه مقالات، قسمت دوم). قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی ره. مطهری، مرتضی. (1394). نظری به نظام اقتصادی اسلام. تهران: صدرا. میچام، کارل. (1388). فلسفه تکنولوژی چیست؟ (مترجم: مصطفی تقوی). تهران: روزنامه ایران. میرزا ملکم‌خان ناظم الدوله. (بی‌تا). کتابچه غیبی یا دفتر تنظیمات، مجموعه آثار. تهران: انتشارات امید فردا. ورماس، پیتر؛ کروس، پیتر؛ هاوکس، ویبو؛ فرنسن، مارتین و پونل، ایبوون‌دو. (1391). رویکردی در فلسفه تکنولوژی، از مصنوعات تکنیکی تا سیستم‌های اجتماعی تکنیکی (مترجمان: مصطفی تقوی و فرخ کاکائی). تهران: کتاب آمه. وَن دِث، ژانو بروگ اسکار. (1378). چیستی ارزش (مترجم: علی‌اصغر افتخاری). قبسات ش13، ص 118. ورهام، غلامرضا. (1385). نظام سیاسی و سازمان‌های اجتماعی ایران در عصر قاجار. تهران: معین. هایدگر، مارتین؛ آیدی، دن؛ هکینگ، یان؛ کوون، تامس و مکنزی، دونالد). فلسفه تکنولوژی (مترجم: شاپور اعتماد). تهران: نشر مرکز. Feenberg, Andrew. (1999). Questioning Technology, Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 109 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 54 |
||