آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,427 |
| تعداد مقالات | 34,796 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,502,042 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,920,767 |
غفلت و ساحات آن، مانع تحقق بیداری و مسئولیت اجتماعی در حکمرانی اسلامی در قرآن و روایات | ||
| اسلام و مطالعات اجتماعی | ||
| مقاله 5، دوره 12، شماره12(پیاپی47)، دی 1403، صفحه 130-159 اصل مقاله (1.57 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jiss.2024.68141.2061 | ||
| نویسندگان | ||
| لیلا بابایی* 1؛ احمد مرادخانی2؛ علیرضا عسگری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری الهیات و معارف اسلامی، علوم قرآن و حدیث، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه ازاد اسلامی، قم، ایران. ( نویسنده مسئول ) | ||
| 3دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 16 دی 1402، تاریخ بازنگری: 23 مرداد 1403، تاریخ پذیرش: 31 تیر 1403 | ||
| چکیده | ||
| در تعالیم اسلام، توجه به بیداری و مسئولیت اجتماعی و برآوردنِ نیازهای ضروری مردم از اولویت‌هاست. بیداری، به انسان قدرتِ تفکر و تعقل داده و بینش و افق دید او را گسترش می‌دهد. توقف، زمانی در انسان رقم می‌خورد که در خوابِ غفلت باشد. غفلت، در ساحات مختلفی همچون غفلت از مبدأ حیات بخش و غایت انسانی، غفلت از انسان و جایگاه ویژه او در خلقت و نعمت‌های اعطا‌شده به او، به خصوص نعمت عقل، غفلت از سنت‌های الهی و غفلت از همراهی با اهل بصیرت، می‌تواند موانع مهمی در مسیر بیداری باشد که شناخت و رفع آنها، بیداری و در پی آن تغییراتِ بینشی، گرایشی و کنشی را رقم خواهد زد و افراد را در جهت انجام صحیح مسئولیت خطیر اجتماعی در حکمرانی اسلامی، به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخصه‌ها سوق خواهد داد. این جستار با بررسی آیات و روایات و با روش توصیفی - تحلیلی و محتوایی، ساحات غفلت را به عنوان مانع بیداری، برشمرده، تا بتواند قدمی در راه اثبات کارآمدی حکمرانی اسلامی و احیای تمدن نوین اسلامی بردارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن و روایات؛ بیداری؛ مسئولیت اجتماعی؛ موانع؛ غفلت؛ حکمرانی اسلامی | ||
| موضوعات | ||
| تمرکز محتوایی بر مباحث فرهنگی و اجتماعی معطوف به حوزه دین؛ | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Negligence and Its Dimensions as an Obstacle to Awakening and Social Responsibility in Islamic Governance Based on the Quran and Narratives | ||
| نویسندگان [English] | ||
| leila Babaei1؛ ahmad moradkhani2؛ alireza asgari3 | ||
| 1PhD student, Department of Quran and Hadith Sciences Qom Branch, Islamic Azad University , Qom, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran | ||
| 3Associate Professor ,Department of Jurisprudence and Principle of Islamic Law, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In Islamic teachings, awakening, social responsibility, and addressing people's essential needs are of utmost importance. Awakening empowers individuals with the ability to think and reason, broadening their vision and perspective. Stagnation occurs when individuals remain in a state of negligence. Negligence, in various dimensions—such as neglecting the life-giving origin and human purpose, disregarding humanity's unique position in creation and the blessings granted to him, particularly the blessing of intellect, overlooking divine traditions, and failing to associate with people of insight—can serve as significant obstacles to awakening. Identifying and addressing these obstacles can lead to awakening and, subsequently, to cognitive, attitudinal, and behavioral transformations, guiding individuals to fulfill their vital social responsibilities in Islamic governance—one of its most critical attributes. This study, by examining Quranic verses and narratives through a descriptive-analytical and content-based method, enumerates the dimensions of negligence as barriers to awakening, aiming to contribute to the affirmation of Islamic governance's efficacy and the revival of a modern Islamic civilization. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Quran and Hadithsو Achieving awakening, social responsibility, barriers to awakening, negligence, Islamic governance | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
آمدی، ابوالفتح. (1410ق). غررالحکم و دررالکلم. قم: دارالکتب الاسلامی.
ابن بابویه، محمد بن علی. (1406ق). ثواب الاعمال و عقاب الاعمال. قم: دارالشریف الرضی للنشر.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (ج7). بیروت: دارالفکر للطباعه والنشر والتوزیع.
اخوت، احمدرضا. (1402). سوره مبارکه قلم. مدرسه دانشجویی قرآن و عترت ع.
اسکی، محمد شفیق؛ ولدبیگی، جهانگیر و سالاریان، شاهرخ. (1399). تحلیل حق و عدالت و مسئولیت اجتماعی در آموزه‌های قرآنی. فصلنامه مطالعات تاریخ و تمدن ایران و اسلام، 5(3)، صص 69- 84.
امینی سابق، زین‌العابدین؛ ردایی، هادی و ساده، احسان. (1398). تبیین نظریه مسئولیت اجتماعی جوانان در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با تأکید بر حکمرانی خوب. فصلنامه مدیریت کسب و کار، 11(43)، صص 133-157.
انصاری مقدم، علی. (1398). انسان اجتماعی مبتنی بر نظریه فطرت آیت‌الله شاه‌آبادی و دلالت‌های آن در گونه‌شناسی کنش اجتماعی. فصلنامه فرهنگ پژوهش، ش38، صص 99-132.
انصاریان، حسین. (1386). توبه، آغوش رحمت. قم: نشر دارالعرفان.
انصارى، خواجه عبدالله. (1417ق). منازل السائرین (چاپ اول). تهران: دارالعلم.
براتعلی‌پور، مهدی. (1389). غایت‌نگری اخلاقی و مسئولیت اجتماعی. اندیشه‌های نوین دینی، 6(20)، صص 81- 106.
بسطامی، عیسی؛ سیف‌اللهی، سیف‌الله. (1396). تحلیل و تبیین جامعه شناختی استمرار احساس اجحاف و کم‌توجهی به مسئولیت‌های اجتماعی در ایران از سال 1357 تا 1394. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 9(2)، صص 69-88.
بشیری، ابوالقاسم. (1388). انسان در جستجوی کمال. مجله معرفت، 18(147)، صص 59-82.
پوراسماعیل، یاسر. (1386). آگاهی و مسئله شکاف تبیینی. 35(3)، صص 15-44.
تلاشان، حسن. (1392). نمود هویت قرآنی انسان در بیداری اسلامی. نشریه انسان‌پژوهی دینی، 10(29)، صص 159-185.
جوادی آملی، عبدالله. (1399). حیات حقیقی انسان در قرآن، تفسیر موضوعی قرآن (ج15). قم: نشر اسراء.
حاجی بابایی، حمیدرضا. (1394). راهبرد تربیتی آزمایش الهی، در آیات قرآن. مطالعات تفسیری، 6(23)، صص 141-158.
حسینی، سیدرضا. (1390). الگوی مردم‌سالاری دینی و نسبت آن با بیداری اسلامی. نشریه جستارهای سیاسی معاصر، 2(2)، صص 1- 18.
خامنه‌ای، سیدعلی. (1353). سخنرانی با موضوع: طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، توحید در جهان‌بینی اسلامی (جلسه هشتم) برگرفته از:
http://sokhan.iranseda.ir/detailsalbum/?g=506757
خسروپناه، عبدالحسین. (1384). انسان‌شناسی اسلامی به مثابه مبنای انسان‌شناسی اجتماعی. پژوهش‌های تربیت اسلامی، ش1، صص 157-184.
دلشاد تهرانی، مصطفی. (1385). سیری در تربیت اسلامی. تهران: نشر دریا.
دهخدا، علی‌اکبر. (1309-1310). لغت‌نامه (ج1 و 34). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1416ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: الدار الشامیه.
رحیم‌پور ازغدی، حسن. (1397). سخنرانی برنامه طرحی برای فردا، کارآمدی حکومت.
رشیدرضا، محمد؛ عبده، محمد. (1366ق). تفسیر القرآن الحکیم المشتهر باسم تفسیر المنار (ج1، 4، 11 و 12، مترجم: سید محمد موسویان صفاخانه). قاهره: مطبه المنار.
سبحانی‌نژاد، مهدی؛ نجفی، حسن. (1393). تحلیل ابعاد شناسانه مسئولیت‌پذیری در سبک زندگی اسلامی، نشریه سراج منیر، 5(16)، صص 152- 170.
سردارنیا، خلیل الله؛ شاکری، حمید. (1393). تبیین حکمرانی خوب در نهج البلاغه با رویکرد روشی زمینه‌گرا، مطالعات حقوقی، 6(4)، صص 26- 52.
سیدرضی، محمد. (1387). نهج البلاغه، خطب الامام علی× (محقق: صبحی صالح، چاپ اول). شب‌زنده‌دار، آیت‌الله محمدمهدی. (1399). نعمت عقل یکی از بزرگ‌ترین نعمت‌های الهی. نشریه پاسدار اسلام، شماره 459 و 460، صص 6 و 7.
صلح میرزایی، سعید. (1400). جهاد تبیین. قم: انتشارات انقلاب اسلامی.
صمدی، معصومه. (1400). بررسی مبانی فلسفی هویت ایرانی - اسلامی و تبیین جایگاه بصیرت و بیداری در آن. نشریه حقوق و فقه، ش23. صص 289-310.
طائبی اصفهانی، فاطمه؛ زارعان، عصمت. (1392). نگرشی بر کفران نعمت از منظر آیات و روایات. فصلنامه قرآنی کوثر، صص 113- 140.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1360ق). رساله الولایه. قم: موسسه اهل البیت‘ قسم الدراسات الاسلامیه.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1375ق). تفسیر المیزان (مترجم: سیدمحمدباقر موسوی همدانی، ج7، 11، 16 و 17). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن. (1379ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ج2). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ظفری، حسین؛ پورعزت، علی اصغر و ذوالفقارزاده، محمدمهدی. (1396). مختصات‌یابی از تصویر مطلوب حکمرانی زمینه‌ساز ظهور. مدیریت اسلامی، 25(101)، صص 11-40.
علیا نسب، سید ضیاءالدین؛ سرووند، اکرم. (1400). مستندات قرآنی بیداری جامعه بشری بر مبنای فطری‌بودن وحدت. نشریه مطالعات بیداری اسلامی، 10(20)، صص 7-24.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین (ج5). قم: موسسه دارالهجره.
فرهوش، محمد؛ مهکام، رضا و بناری، علی همت. (1396). جایگاه و مؤلفه‌های عزت نفس در قرآن و روایات. نشریه معرفت، ویژه اخلاق، (ش239)، صص 13-24.
قاسمی آرانی، ابوذر. (1392). امام خمینی و بیداری اسلامی. حبل المتین، 2(2)، صص 1-14.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). کافی (ج2و 4). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
متقی، علاءالدین علی بن عبدالملک. (1419ق). کنزالعمّال. بیروت: دارالکتب العلمیه.
مجلسی، محمدباقر. (1315ق). بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار (ج75 و 87). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مروتی، سهراب؛ شکربیگی، نرگس. (1392). بررسی مؤلفه‌های سبک زندگی دینی در بهبود روابط اجتماعی با رویکردی بر آیات و روایات. کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، صص 217-245.
مطهری، مرتضی. (1391). آزادی انسان (ج2). تهران: انتشارات بینش مطهر.
مطهری، مرتضی. (1392). کمال انسان و انسان کامل. تهران: انتشارات بینش مطهر.
مطیع، مهدی؛ دلشاد تهرانی، مصطفی و اسعدی، سوده. (1392). بررسی مفهوم یقظه ازدیدگاه خواجه عبدالله انصاری با بهره‌گیری از قرآن کریم. نشریه قرآن و حدیث، 6(12)،صص 29-52.
مکارم شیرازی، ناصر. (1378). تفسیر نمونه (ج25). قم: نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه.
مکارم شیرازى، ناصر. (1386). پیام امام امیرالمومنین ع، جمعى از فضلاء (ج6، چاپ اول). تهران: دار الکتب الاسلامیه.
منصوری لاریجانی، اسماعیل. (1383). ولایت، حکومت حکیمانه. قم: انتشارات خادم الرضا ع.
هولد، دیوید. (1397). مدل‌های دموکراسی (مترجم: عباس مخبر). تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. نوبت چهارم.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 38 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 14 |
||