آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,446
تعداد مقالات34,905
تعداد مشاهده مقاله13,852,018
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,178,390
سیدی, سید حسین. (1403). رویکردهای اعجاز قرآن از دیدگاه ادبای عرب. اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(26), 9-35. doi: 10.22081/jrla.2025.70608.1400
سید حسین سیدی. "رویکردهای اعجاز قرآن از دیدگاه ادبای عرب". اسلام و مطالعات اجتماعی, 9, 26, 1403, 9-35. doi: 10.22081/jrla.2025.70608.1400
سیدی, سید حسین. (1403). 'رویکردهای اعجاز قرآن از دیدگاه ادبای عرب', اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(26), pp. 9-35. doi: 10.22081/jrla.2025.70608.1400
سیدی, سید حسین. رویکردهای اعجاز قرآن از دیدگاه ادبای عرب. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1403; 9(26): 9-35. doi: 10.22081/jrla.2025.70608.1400

رویکردهای اعجاز قرآن از دیدگاه ادبای عرب

مطالعات ادبی متون اسلامی
دوره 9، شماره 26، اسفند 1403، صفحه 9-35    اصل مقاله (1.42 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jrla.2025.70608.1400
نویسنده
سید حسین سیدی*
استاد، گروه آموزشی زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد
تاریخ دریافت: 06 دی 1403،  تاریخ پذیرش: 14 اسفند 1403 
چکیده
مسأله اعجاز قرآن از دیرباز در میان مسلمانان مطرح بوده است. قرآن‌پژوهان مسلمان چه به صورت مستقل و چه در اثنای دیگر آثارشان به مسأله اعجاز پرداختند. بحث اعجاز قرآن از یک سو ناظر بود بر اثبات متنی که بر صدق نبوّت پیامبر (ص) دلالت داشت،و از سوی دیگر شیفتگی ادباء و شاعران و سخن‌شناسان موجب می‌شد تا به قرآن به مثابه متنی شگفت بنگرند. آن گونه که از بررسی آثار گذشتگان در حوزه اعجاز بر می‌آید بیش‌ترین توّجه آنها به ادبیّت قرآن بوده است و از آن آثار چنین استنباط می‌شود که سبک و بیان و نظم متنی بیش از جنبه‌های دیگر برای آنها جلوه‌گری می‌کرده است. از سیر تاریخی آثار و نوشته‌ها در این حوزه می‌توان این ادّعا را ثابت کرد.
مهم‌ترین وجه تفاوت اعجاز قرآن با دیگر معجزه‌ها در آن است که قرآن به واسطه عقل قابل درک است ولی طبیعت معجزات گذشته، حسّی بوده است. به همین جهت بررسی وجه بلاغی و سبک‌شناختی قرآن بر دیگر وجوه غلبه یافت. در رویکردهای بررسی سبک‌شناختی قرآن نیز می‌توان رویکردهای زیر را مشاهده کرد:
1- رویکرد ذوقی
2- رویکرد زبان شناختی
3- رویکرد ذهنی
4- رویکرد عقلانی
5- رویکرد بیانی
6- رویکرد نقد ادبی
رویکردهای یاد شده بیانگر آن است که از همــان آغــاز پیـدایش بحث اعجاز قرآن به جنبه‌های لفظی‏-معنایی آن پرداخته شده است. به عبارت دیگر اعجاز متنی قرآن محور پژوهش‌های قرآنی بوده است.
کلیدواژه‌ها
اعجاز؛ قرآن؛ متن؛ ادبای عرب
عنوان مقاله [English]
Approaches to the Miracle of the Quran from the Perspective of Arab Writers
نویسندگان [English]
Sayed Hosein Seyedi
Professor, Department of Arabic Language and Literature Faculty of Letters and Humanities Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]
The question of the Quran’s miraculous nature has long been a subject of discussion among Muslims. Early Islamic scholars examined this topic either independently or as part of broader theological discussions. The concept of Quranic inimitability (I‘jaz) served both as proof of Prophet Muhammad’s (PBUH) truthfulness and as an object of admiration among poets and literary critics.
An analysis of historical scholarship suggests that early researchers primarily focused on the literary aspects of the Quran. This is evident in how they emphasized the text’s unique style, composition, and eloquence over other aspects of its miraculous nature.
One key distinction between the Quran and other miracles is that the Quran appeals to human reason, while previous miracles were sensory phenomena. As a result, discussions of Quranic miracles have predominantly focused on its rhetorical and stylistic features.
The following six approaches have been identified in stylistic analyses of the Quran:
1-Aesthetic approach
2-Linguistic approach
3-Cognitive approach
4-Rational approach
5-Rhetorical approach
6-Literary criticism approach
These perspectives highlight how Quranic inimitability has been studied primarily from a textual and literary standpoint.
کلیدواژه‌ها [English]
Quranic Inimitability, Quran, Textual Analysis, Arab Literary Scholars
مراجع
  • جرجانی، الرساله الشافیه، تصحیح محمود محمد شاکر، مکتبه الخانجی، قاهره، 1984.
  • ابن خلدون، عبدالرحمن، المقدمه، داراحیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
  • باقلانی، ابوبکر، اعجاز القرآن، تصحیح احمد، صقر، دارالمعارف، مصر،1954.
  • خفاجی، ابن سنان، سرالفصاحه، تصحیح عبدالمتعال الصعیدی، مصر، 1953.
  • زمخشری، جارالله، الکشاف عن حقائق التاویل، مصطفی البابی، الحلبی، قاهره، 1966.
  • سکاکی، یوسف بن ابوبکر، مفتاح العلوم، مصطفی البابی، مصر، 1937
  • فراء، معانی القرآن، تصحیح احمد یوسف نجاتی و محمد علی نجار، 1955
  • ابوعبیده، مجاز القرآن، تصحیح فؤاد سزگین، مکتب الخانجی، مصر، 1962.
  • ابن قتیبه، تاویل مشکل القرآن، تصحیح احمد صقر، دارالتراث، قاهره، 1973
  • خطابی، حمد بن محمد، بیان اعجاز قرآن، تصحیح محمد، خلف الله و محمد زغلول سلام، دارالمعارف، مصر، بی‌تا
  • سلام، محمد زغلول، اثرالقرآن فی تطور النقد العربی، دارالمعارف، مصر، 1961.
  • زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، درالإحیاء، بیروت، چاپ اول 1957.
  • شفیعی کدکنی، صور خیال در شعر فارسی، انتشارات آگاه، تهران، چاپ چهارم، 1370
  • رضایی، عربعلی، واژگان توصیفی ادبیات، فرهنگ معاصر، چاپ اول، 1382.
  • جاحظ، الحیوان، تحقیق عبدالسلام هارون، مطبعه الحلبی، چاپ اول، 1356.
  • جرجانی، عبدالقاهر، دلائل الاعجاز، تحقیق محمد رشید رضا، دارالمعرفه، بیروت، 1987.
  • علی الصغیر، محمدحسین، نظریه النقد العربی، دارالمورخ العربی، بیروت، چاپ اول، 1999
  • ابن‌اثیر، ضیاء الدین، المثل السائر، تحقیق محمد محی الدین، عبدالحمید، مصطفی البابی، بی‌تا.
  • الصبّاغ، محمد، التصویر الفنی، فی الحدیث نبوی، المکتب الاسلامی، چاپ اول 1983.
  • صالح، صبحی، مباحث فی علوم القرآن، دارالعلم للملایین، چاپ دهم، بیروت،1977.
  • بدوی طبانه، ابوهلال العسکری و مقاییسه البلاغیه و النقدیه، 1960.
  • جرجانی عبدالقاهر، اسرار البلاغه، مطبعة وزارة المعارف، استانبول، 1954.
  • ابن ندیم، الفهرست، تصحیح رضا تجدد، تهران، 1971.
  • سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، المکتبه العصریه، بیروت، 1987.
  • رمانی، ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن، تحقیق محمد خلف الله و محمد زغلول سلام، دارالمعارف، مصر، بی‌تا.
  • علی مهدی زیتون، اعجاز القرآن و أثره فی تطور النقد الادبی، دارالمشرق، بیروت، چاپ اول، 1992.
  • محمد زغلول سلام، اثر القرآن فی تطور النقد العربی، دارالمعارف، مصر، چاپ دوم، 1961.
  • احمد امین، ضحی الاسلام، لجنة التألیف، قاهره، 1938.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 66
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 20


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب