آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,567
تعداد مقالات36,413
تعداد مشاهده مقاله16,753,732
تعداد دریافت فایل اصل مقاله7,618,142
جباری آسا, نسترن, اسودی, علی, زارع دورنیانی, عیسی. (1404). بررسی افعال حرکتی در سوره فتح بر اساس نظریه تالمی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 6(3), 131-159. doi: 10.22081/jqss.2025.69517.1315
نسترن جباری آسا; علی اسودی; عیسی زارع دورنیانی. "بررسی افعال حرکتی در سوره فتح بر اساس نظریه تالمی". اسلام و مطالعات اجتماعی, 6, 3, 1404, 131-159. doi: 10.22081/jqss.2025.69517.1315
جباری آسا, نسترن, اسودی, علی, زارع دورنیانی, عیسی. (1404). 'بررسی افعال حرکتی در سوره فتح بر اساس نظریه تالمی', اسلام و مطالعات اجتماعی, 6(3), pp. 131-159. doi: 10.22081/jqss.2025.69517.1315
جباری آسا, نسترن, اسودی, علی, زارع دورنیانی, عیسی. بررسی افعال حرکتی در سوره فتح بر اساس نظریه تالمی. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1404; 6(3): 131-159. doi: 10.22081/jqss.2025.69517.1315

بررسی افعال حرکتی در سوره فتح بر اساس نظریه تالمی

مطالعات علوم قرآن
دوره 6، شماره 3 - شماره پیاپی 21، مهر 1403، صفحه 131-159    اصل مقاله (1.98 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jqss.2025.69517.1315
نویسندگان
نسترن جباری آسا1؛ علی اسودی* 2؛ عیسی زارع دورنیانی3
1زبان و ادبیات عربی،دانشکده ادبیات،دانشگاه خوارزمی،تهران،ایران.
2گروه زبان وادبیات عربی خوارزمی دانشکده ادبیات دانشگاه خوارزمی تهران ایران.
3گروه زبان و ادبیات عربی،دانشکده ادبیات، دانشگاه خوارزمی،تهران،ایران.
تاریخ دریافت: 22 تیر 1403،  تاریخ بازنگری: 17 بهمن 1403،  تاریخ پذیرش: 28 بهمن 1403 
چکیده
زبان‌شناسی شناختی، در فهم قرآن کریم دریچه‌های نوین می‌گشاید. قرآن کریم برای فهم بهتر بشر نسبت به امور انتزاعی، از افعال حرکتی در آیات خود بهره برده است. رویکرد زبان‌شناسانه به موضوعات قرآن کریم، باعث دستیابی به مسائلی می‌شود که در مطالعات سنتی به آنها پرداخته نشده است. ازجمله رویکرد‌های زبان‌شناسانه بررسی افعال حرکتی در قرآن کریم براساس نظریه افعال حرکتی لئونارد تالمی است که به دید عمیق‌تر و درک بهتر آیات قرآن منجر می‌شود. تالمی رویداد حرکتی را حالتی می‌داند که دارای حرکت و توالی موقعیت‌های مکانی مختلف است. پژوهش پیش‌رو، به بررسی افعال حرکتی در سوره فتح براساس نظریه حرکتی تالمی با روش توصیفی - تحلیلی پرداخته است و واژه‌های دارای حرکت و مؤلفه‌های حرکتی آنها را بررسی می‌کند. یافته‌ها حاکی از این است که در سوره فتح، انواع افعال حرکتی به منظور مفهوم‌سازی امور انتزاعی مثل فتح، سکینه، أجر، شطأ استفاده شده و انواع مفاهیم معنایی حرکت در سوره فتح بازنمایی شده است که سوره فتح دارای ۷۷ درصد افعال حرکتی انتقالی، ۱۷ درصد افعال حرکت خودشامل ‌‌و ۶ درصد افعال ایستا است. اما در این میان، افعال حرکتی انتقالی جهت‌محور از جمله افعال أنزل و أدخل نسبت بیشتری بر دیگر افعال حرکتی دارد و به همین علت، این افعال با محتوای سوره فتح به‌طور کامل همسویی دارند و نمایانگر بزرگی و عظمت عذاب‌ها و نعمت‌های الهی هستند.
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم؛ سوره فتح؛ افعال حرکتی؛ نظریه تالمی؛ زبان‌شناسی شناختی. ‌
عنوان مقاله [English]
A Study of Motion Verbs in Surah Al-Fath Based on Talmy's Theory
نویسندگان [English]
Nastaran Jabbari asa1؛ Ali Aswadi2؛ Isa zare dorniani3
1Arabic Language and Literature,faculty literature, Kharazmi University, Tehran, iran.
2Department of Arabic Language and Literature, Faculty literature, Kharazmi University, Tehran, iran.
3Department of Arabic Language and Literature, Faculty Literature,Kharazmi University, Tehran, iran.
چکیده [English]
Cognitive linguistics opens new avenues in understanding the Quran. To facilitate a better understanding of abstract matters, the Quran utilizes motion verbs in its verses. The linguistic approach to Quranic topics leads to discoveries that are often overlooked in traditional studies. One of these approaches is the study of motion verbs in the Quran based on Leonard Talmy’s theory of motion verbs, which provides a deeper insight and a better understanding of Quranic verses. Talmy considers a motion event as a state involving movement and the succession of different spatial locations. This study examines motion verbs in Surah Al-Fath according to Talmy’s motion theory using a descriptive-analytical method, analyzing the words with motion and their components. The findings indicate that in Surah Al-Fath, various motion verbs are used to conceptualize abstract matters such as victory, tranquility, reward, and conflict. The types of motion-related meanings are represented in Surah Al-Fath, with 77% of the motion verbs being transitive, 17% self-contained motion verbs, and 6% static verbs. Among these, transitive directional motion verbs, including anzal (sent down) and adkhul (enter), dominate and align most closely with the content of Surah Al-Fath, reflecting the greatness and majesty of divine punishments and blessings.
کلیدواژه‌ها [English]
The Holy Quran, Surah Al-Fath, Motion Verbs, Talmy's Theory, Cognitive Linguistics
مراجع
* قرآن کریم

  1. ابن فارس، احمد. (۱۴۰۴ق).معجم مقاییس اللغة(ج3، 4). ‌‌قم: مکتبة الإعلام الإسلامی.
  2. ابن منظور، محمد بن کرم. (۱۴۱۴ق). ‌‌لسان العرب (ج11، چاپ سوم). بیروت: دار صادر.
  3. ابوالحسنی چیمه، زهرا. (۱۳۹۰). نمود انواع واژگانی در افعال فارسی. مجله ادب فارسی دانشگاه تهران. دوره ۱. شماره ۶، صص ۱۰۱- ۱۲۰.
  4. ابوزید، نصر حامد. (۱۳۸۰ق). معانی متن‌پژوهشی در علوم قرآن (مترجم: مرتضی کریمی‌نیا). تهران: انتشارات طرح نو.
  5. ازکیا، ندا؛ ساسانی، فرهاد؛ افراشی، آزیتا. (۱۳۹۴). واژگانی شدگی چهارچوبی برای تبیین فعل غیرساده حرکتی در زبان فارسی. زبان‌پژوهی. سال هفتم، شماره ۱۴، صص ۳۱- ۵۷.
  6. اسودی، علی. (۱۴۰۰). بررسی تصویرپردازی افعال حرکتی در سوره مبارکه شعراء. فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی. سال ششم، 4(24)، صص ۱۳۵- ۱۵۲.
  7. اسودی، علی؛ مظفری، سودابه؛ برزگرپش، کبری. (۱۴۰۱). تحلیل شناختی عنصر حرکت در سوره کهف براساس نظریه تالمی. فصلنامه زبان‌پژوهی. دانشگاه الزهرا، سال چهاردهم، شماره ۴۲، صص ۶۹ -۹۵.
  8. باقری، علی اکبر؛ محرابی کالی، منیره. (۱۳۹۲). طرح‌واره چرخشی در غزلیات سعدی و حافظ. فصلنامه علمی پژوهشی نقد ادبی. سال ششم، شماره ۲۳، صص ۱۲۵- ۱۴۸.
  9. بهروزی، زهره؛ بلاوی، رسول؛ خضری، علی. (۱۳۹۹). تحلیل کاربست فعل حرکتی أنزل در قرآن بر مبنای نظریه زبان‌شناختی تالمی. مجله پژوهش‌های ادبی قرآنی. سال هشتم، شماره۱، صص ۱ -۲۴.
  10. حق‌بین، فریده. (۱۳۹۵). زبان‌شناسی ادیان مذاهب و عرفان، دانشنامه جهان اسلام. شماره۲۱، صص ۲۲۶- ۲۳۹.
  11. دادپور، نادیا؛ ابن رسول، سیدمحمدرضا؛ رضایی، حدائق. )۱۳۹۶). افعال الحرکة فی القرآن الکریم من واجهة اللسانیات الادراکیة أتى، نموذجا. مجلة دراسات فی اللغة العربیة و آدابها. السنة الثامنة، العدد السادس و عشرون، صص ۴۳- ۶۲.
  12. داود، محمد. ‌‌)۲۰۰۲م). ‌‌الدلالة والحرکة دراسة لأفعال الحرکة فی العربیة المعاصرة فی إطار المنهج الحدیثة. قاهره: دار غریب.
  13. راسخ مهند، محمد. )۱۳۹۳). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی نظریه‌ها و مفاهیم. ‌‌تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی سمت.
  14. سلیمان الجبور، فادی صعود. (بی‌تا(. فعل إستوی فی القرآن الکریم. ‌‌دراسة لغویة عقدیة دلالیة، صص ١-٩.
  15. صفوی، کوروش. )۱۳۸۷). درآمدی بر معناشناسی. ‌‌تهران: انتشارات سوره مهر.
  16. طباطبایی، سیدمحمدحسین. (1417ق). ‌‌المیزان فى تفسیر القرآن‏ (ج18). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  17. فتاحی‌زاده، فتحیه؛ حبیبی، فاطمه. )۱۳۹۹). بازنمود رویداد حرکتی فعل ذهب در قرآن کریم. ‌‌رویکردی شناختی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال چهارم، شماره ۳، صص ۹۳- ۱۱۸.
  18. فراهیدی، عبدالرحمان خلیل بن احمد. )۱۴۱۰ق). ‌‌کتاب العین، (ج۴، چاپ دوم). قم: انتشارات هجرت.
  19. قائمی‌نیا، علیرضا. )۱۳۹۰). معناشناسی شناختی قرآن. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  20. گلفام، ارسلان؛ افراشی، آزیتا و مقدم، غزال. )۱۳۹۲). مفهوم‌سازی حرکت بسیط زبان فارسی رویکردی شناختی. فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، دانشگاه رازی. سال یکم، شماره ۳، صص ۱۰۳ -۱۲۲.
  21. محمدزاده، فریده؛ عربی، نسیم؛ معارف، مجید؛ زرسازان، عاطفه. )۱۳۹۹). معناشناسی واژه فتح با تأکید بر سوره فتح. ‌‌دو فصلنامه کتاب قیم. ‌‌سال دهم، شماره ۲۳، صص ۷-۲۵.
  22. محمدقاسمی، حمید. (1387). جلوه‌هایی از هنر تصویرآفرینی در قرآن. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  23. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. (1387). تفسیر نمونه (ج۲۲). تهران: ‌‌دارالکتب الاسلامیة.
  24. میرخالقداد، فاطمه؛ حسومی، ولی الله. (1397). تحلیل کارکرد افعال حرکتی در قرآن کریم با رویکرد شناختی. مطالعات قرآن و حدیث. ‌‌شماره ۲۴، صص ۱۰۳- ۱۳۳.
  25. ناظمیان، هومن؛ اسودی، علی؛ مختاری، الهه. (1401). تحلیل شناختی افعال حرکتی اجرام آسمانی در قرآن کریم براساس نظریه تالمی. ‌‌پژوهش‌های ادبی قرآنی. ‌‌دوره ۱۰، شماره ۴، صص ۳۹- ۵۸.
  26. واعظی، هنگامه؛ نوعی هشجین، معراج؛ رضی‌نژاد، محمد. (1395). بازنمود مفاهیم معنایی در افعال حرکتی زبان ترکی آذری براساس نظریه تالمی. دو فصلنامه زبان‌شناسی گویش‌های ایرانی. سال اول، شماره ۲، صص ۱۰۲ -۱۲۱.
  27. ولایتی، مریم؛ مشکین‌فام، بتول. (1389). نقش عنصر حرکت در حیات‌بخشی به تصاویر قرآنی و بررسی آن در جزهای ۲۸ و ۲۹ قرآن کریم. ‌‌تحقیقات علوم قرآن و حدیث. سال هفتم، شماره ١ صص ۱۰۵-۱۳۸.
  28. talmy, leonard 1972, semantic structures, in English and Atsugewi, doctoral dissertation, university of California, Berkeley, USA.
  29. talmy, leonard 2000, toward a cognitive semantics, London, Asco typesetters.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 306
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 134


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب