آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,567
تعداد مقالات36,408
تعداد مشاهده مقاله16,709,563
تعداد دریافت فایل اصل مقاله7,594,562
اسعدی, حجت, جوارشکیان, عباس, حسینی شاهرودی, سید مرتضی. (1403). کیفیت ظهور کثرت اسمایی و صفاتی از ذات الهی در عرفان نظری. اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(18), 87-107. doi: 10.22081/nir.2025.62216.1327
حجت اسعدی; عباس جوارشکیان; سید مرتضی حسینی شاهرودی. "کیفیت ظهور کثرت اسمایی و صفاتی از ذات الهی در عرفان نظری". اسلام و مطالعات اجتماعی, 9, 18, 1403, 87-107. doi: 10.22081/nir.2025.62216.1327
اسعدی, حجت, جوارشکیان, عباس, حسینی شاهرودی, سید مرتضی. (1403). 'کیفیت ظهور کثرت اسمایی و صفاتی از ذات الهی در عرفان نظری', اسلام و مطالعات اجتماعی, 9(18), pp. 87-107. doi: 10.22081/nir.2025.62216.1327
اسعدی, حجت, جوارشکیان, عباس, حسینی شاهرودی, سید مرتضی. کیفیت ظهور کثرت اسمایی و صفاتی از ذات الهی در عرفان نظری. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1403; 9(18): 87-107. doi: 10.22081/nir.2025.62216.1327

کیفیت ظهور کثرت اسمایی و صفاتی از ذات الهی در عرفان نظری

پژوهش‌های عقلی نوین
مقاله 4، دوره 9، شماره 18، اسفند 1403، صفحه 87-107    اصل مقاله (564.68 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/nir.2025.62216.1327
نویسندگان
حجت اسعدی1؛ عباس جوارشکیان* 2؛ سید مرتضی حسینی شاهرودی3
1استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری(ره)، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
2عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
3فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد
تاریخ دریافت: 04 آبان 1400،  تاریخ بازنگری: 19 بهمن 1400،  تاریخ پذیرش: 21 اسفند 1403 
چکیده
در اندیشۀ وحدت‌گرایانه عرفانی، حقیقت هستی در ذات حضرت حق، منحصر است و مقام ذات نیز غیب محض و مقام لااسم له و لارسم له می‌باشد. براین اساس، اسما و صفات الهی از جایگاهی بی‎بدیل در تبیین نظام هستی برخوردار هستند و محور اصلی تمام مباحث هستی‎شناسی و معرفت‎شناسی عرفانی را تشکیل می‌دهند. در میان مسائل متعدد مرتبط با اسما و صفات، مسئلۀ کیفیت انتشاء کثرات اسمائی از ذات واحد الهی دشواری ویژه و اهمیتی مضاعف دارد. در نوشتار پیش‌رو بر مبنای روش توصیفی و تحلیلی عقلی و با استناد به آرای عرفای مسلمان، ابتدا ابعاد هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی اسما و صفات حق‌تعالی تشریح شده و برخی نظریات رایج در تبیین چگونگی پیدایش کثرت اسمائی و صفاتی نقد و بررسی می‌شود. سپس تبیین خواهد شد که منشأ تحقق این نوع از کثرت، حیثیت اطلاقی ذات حضرت حق است که در مقام ظهور، از اطلاق به تقیید می‌گراید و به کثرت تعیّنی مظاهر و مجالی حق‌تعالی منتهی می‌شود. در این رویکرد، منطق حاکم بر رابطۀ اسما و صفات با ذات حق‌تعالی، نفی عینیت در عین نفی غیریت است که بیان دقیقی از «عینیت ظاهر و مظهر» است.
کلیدواژه‌ها
اسم؛ صفت؛ اصالت وحدت؛ اطلاق ذاتی؛ عرفان نظری
عنوان مقاله [English]
Analysis of the multiplicity of names and attributes of God in theoretical mysticism
نویسندگان [English]
hojjat asadi1؛ Abbas Javareshkian2؛ Seyyed Morteza Hosseini Shahrudi3
1استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری(ره)، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
2عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
3Philosophy, Theology. Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]
Hojjat Asadi:
In the esoteric model and mystical unifying thought, the divine names and attributes have a unique place in the universe; In such a way that perhaps the main focus of all mystical and epistemological topics can be considered; Because after proving that the divine essence is unconditionally divisive and free from any constraints, even the constraints of application, determination, name and description, the next position is the divine order and the names and attributes. Among the many issues related to nouns and adjectives, three issues; What is the truth, the justification of plurality, and the quality of the transmission of nominal pluralities from the one divine essence are doubly important. In the present article, by analyzing the views of Muslim mystics, it becomes clear that the source of the realization of nominal plurals and adjectives is the "emergence of the absolute in the constrained" in a definite way, and the definite plural is also a credit and virtual plural (in the mystical sense). Is coming.
کلیدواژه‌ها [English]
Name, adjective, originality of unity, intrinsic application, theoretical mysticism
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. آشتیانی، سید جلال‌الدین (1370). شرح مقدمۀ قیصری. تهران: امیرکبیر.
  3. _______________ (1360). مقدمۀ تمهید القواعد. قم: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
  4. آملی، سیدحیدر (1368). جامع‌الأسرار و منبع‌الأنوار. تهران: علمی و فرهنگی.
  5. ابن‌ترکه اصفهانی، صائن‌الدین (1360). تمهیدالقواعد. مقدمه، تصحیح و تعلیق سیدجلال‌الدین آشتیانی. قم: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
  6. ابن­فارس، ابوالحسین (1399).معجم مقاییس اللغه. محقق عبدالسلام هارون، قم: دارالفکر.
  7. ابن‎عربی، محی‎الدین (بی‎تا). الفتوحات المکیّۀ. بیروت: دارالصادر.
  8. ____________ (1946م). فصوص الحکم. قاهره: دار إحیاء الکتب العربیۀ.
  9. ابنمنظور، محمدبن‌مکرم (1414ق).لسان‎العرب، ج 9و14. چاپ سوم. بیروت: دارالصادر.
  10. جامی، عبدالرحمن (2003م). لوائح‎الحق و لوامع‎العشق. قاهره: المجلس الأعلی للثقافۀ.
  11. جیلی، عبدالکریم (1417ق). الکمالات‌الألهیه فی الصفات‌المحمدیه. قاهره: عام الفکر.
  12. جوارشکیان، عباس، احمدی، احمد، ابراهیمی دینانی، غلامحسین، غفاری، حسین (1379). نقد و تحلیل نحوۀ فاعلیت خداوند در عالم طبیعت از نظر فلاسفه اسلامی و آگوستین. رسالۀ دکتری دفاع شده در دانشگاه تربیت مدرس تهران.
  13. حسینی طهرانی، سید محمد حسین (1426ق). مهر تابان، چاپ هشتم. مشهد: ملکوت نور قرآن
  14. حسینی طهرانی، سید محمد حسین (1417). توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی. چاپ دوم، مشهد: علامه طباطبایی
  15. حسن‌زاده آملی، حسن (1416ق). الانسان‌الکامل‌فی‌نهج‌البلاغه. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه، نسخه دیجیتال.
  16. راغب اصفهانی (1412ق).المفردات فی غریب القرآن، ج 1. تحقیق صفوان عدنا الداودی. دمشق: دارالقلم.
  17. زبیدی، مرتضی (بی‎تا).تاج العروس (ج24). بی‎جا: بی‎نا: نسخه دیجیتال کتابخانه مدرسۀ فقاهت.
  18. سبزواری، هادی‌بن‌مهدی (1372). شرح‌الاسماالحسنی. تحقیق نجفقلی حبیبی. تهران: دانشگاه تهران.
  19. سبزواری، هادی‌بن‌مهدی (1374). شرح مثنوی. تحقیق مصطفی بروجردی. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
  20. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1360). اسرارالآیات و انوار البیّنات. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی.
  21. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1386). المفاتیح‌الغیب. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  22. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1420ق). مجموعه رسائل فلسفی. چاپ 2. تهران: حکمت.
  23. صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1981م). الحکمةالمتعالیةفیالأسفارالعقلیةالأربعة. بیروت: دار أحیاء التراث العربی.
  24. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1388). نهایةالحکمة ، ج 2. تعلیقه عباسعلی زارعی. قم: اسلامی.
  25. طباطبایی، سیدمحمدحسین (بی‌تا). المیزان. تهران: بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.
  26. طریحی، فخرالدین ین محمد (بی‎تا). مجمع البحرین (ج2). بی‎جا، بی‎نا.
  27. قونوی، صدرالدین (1381ش). إعجازالبیان فی تفسیر أم القرآن. تصحیح سیدجلال‎الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
  28. قونوی، صدرالدین (2008م). شرح‎الاسماالحسنی. تحقیق قاسم الطهرانی. بیروت: دار و مکتبۀ الهلال.
  29. قونوی، صدرالدین (2010م). مفتاح‎الغیب. تصحیح عاصم ابراهیم الکیالی. بیروت: دارالکتب العلمیۀ.
  30. قیصری، محمدداود بن محمود (1381). رسائل. تصحیح و تحقیق سیدجلال‌الدین آشتیانی. تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
  31. قیصری، محمدداود بن محمود (1375). شرح فصوص‌الحکم. کوشش سیدجلال‌الدین آشتیانی. تهران: علمی و فرهنگی.
  32. فاضل تونی، محمدحسین (1386). تعلیقه برفصوص‌الحکم. مقدمۀ بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: مولی.
  33. فناری، شمس‎الدین محمدحمزه (2010م). مصباح الأنس بین المعقول و المشهود. تصحیح عاصم ابراهیم الکیالی. بیروت: دارالکتب العلمیه.
  34. کاشانی، عبدالرزاق بن جلال الدین (1426ق). اصطلاحات‌الصوفیه. تصحیح ابراهیم الکیالی. بیروت: دارالکتب العلمیه.
  35. مصطفوی، حسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن­الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  36. موسوی خمینی، روح‌الله (1376). مصباح‎الهدایة إلی الخلافة و الولایة. مقدمه سیدجلال‌الدین آشتیانی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  37. موسوی خمینی، روح‌الله (1370). آداب الصلواۀ.تهران: مؤسسۀتنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 440
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 53


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب