آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,462 |
| تعداد مقالات | 35,184 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,996,336 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,253,374 |
تبیین فرآیند نظریه‌پردازی در حکمرانی اسلامی | ||
| مجله حکمرانی اسلامی | ||
| دوره 1، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 342-379 اصل مقاله (1.88 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jislamicgo.2025.70986.1003 | ||
| نویسندگان | ||
| رحیمی احسان* 1؛ کریم ابراهیمی2 | ||
| 1استادیار، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران (نویسنده مسئول). | ||
| 2استادیار، دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 14 بهمن 1403، تاریخ بازنگری: 14 اردیبهشت 1404، تاریخ پذیرش: 26 اسفند 1403 | ||
| چکیده | ||
| هدف اصلی پژوهش حاضر، ارائه‌ی چارچوبی جهت پژوهش و نظریه‌پردازی در حکمرانی اسلامی است. این مقاله با بررسی کتابخانه‌ای پژوهش‌های انجام شده در حوزه‌ی علوم انسانی اسلامی و ابتکارات نگارندگان با رویکردی استنتاجی[1]، چنین چارچوبی را پیشنهاد می‌دهد. این چارچوب که نوآوری اصلی این مقاله است، شامل سه گام اساسی موضوع‌شناسی، نقد و بررسی و حکم‌شناسی است. در موضوع‌شناسی که بر اساس آن، جایگاه موضوع مورد مطالعه مشخص می‌شود، به صورت کلی چهار سطح موضوعی برای دانش حکمرانی اسلامی بیان شده که عبارتند از: مبانی فلسفی، مبانی جامعه‌شناختی، اصول حکمرانی و زیرمجموعه‌های دانش حکمرانی. در مرحله‌ی نقد و بررسی، ابتدا سعی می‌شود مباحث مستقیم ناظر به آن موضوع در ادبیات اسلامی جست‌وجو و بررسی شود. در غیر این‌صورت، موضوعِ مربوطه تحلیل و با مبانی جامعه‌شناختی و فلسفی خود، با روش‌هایی همچون تحلیل مضمون یا تحلیل گفتمان واکاوی و گزاره‌های آن صورت‌بندی می‌شود. پس از احصای این مبانی، گزاره‌های هم‌عرض آن در حکمرانی اسلامی با بهره‌گیری مستقیم یا غیرمستقیم از روش اجتهاد دینی صورت‌بندی شده و در نهایت، از سطح فلسفی با توجه به آموزه‌های اسلامی به صورت نظیربه‌نظیر بررسی و نقد صورت می‌‌گیرد. پس از نقد و بررسی، منطقاً چهار نسبت میان گزاره‌های اسلامی و دانش حکمرانی رایج متصور خواهد بود که عبارتنداز: تأیید، تکمیل، تصحیح، تأسیس. در مرحله‌ی پایانی، ماحصل بررسی و نقد انجام شده در موضوع مورد مطالعه با روش دلالت‌پژوهی اشراب و در قالب موضوع یا احکام و قواعد جدید تبیین می‌گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حکمرانی اسلامی؛ مطالعه؛ پژوهش؛ نقد؛ اجتهاد دینی؛ دلالت‌پژوهی. | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Explanation of the Process of Theorization in Islamic Governance | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ehsan Rahimi1؛ karim Ebrahimi2 | ||
| 1. Assistant Professor, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran. (Corresponding Author) erahimikh@gmail.com. | ||
| 2Assistant Professor, Faculty of Economic and Administrative Sciences, University of Qom, Qom, Iran. k.ebrahimi@qom.ac.ir. | ||
| چکیده [English] | ||
| The main objective of this study is to propose a framework for research and theorization in Islamic governance. This article, through a library-based review of existing research in the field of Islamic humanities and the authors' own innovations with a abductive approach, presents such a framework. The main novelty of this article is this framework, which consists of three fundamental steps: subject analysis, critique and evaluation, and ruling analysis. In the subject analysis phase, which determines the position of the studied topic, four general levels of subject classification in Islamic governance are identified: philosophical foundations, sociological foundations, governance principles, and the subfields of governance studies. In the critique and evaluation phase, direct discussions related to the topic are first sought within Islamic literature. If such discussions are not found, the subject is analyzed in relation to its sociological and philosophical foundations using methods such as thematic analysis or discourse analysis, and its propositions are structured accordingly. After identifying these foundations, parallel propositions in Islamic governance are formulated, either directly or indirectly, through the method of religious inference (ijtihad). Finally, these propositions are examined and critiqued in a comparative manner at the philosophical level, with reference to Islamic teachings. Following this critique and evaluation, four logical relationships between Islamic propositions and mainstream governance knowledge are identified: confirmation, completion, correction, and establishment. In the final phase, the results of the critique and evaluation are incorporated into the subject under study through implication research (dalālat-pazhuhi), leading to the formulation of new topics, rulings, or principles. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic Governance, Study, Research, Critique, Religious Inference (Ijtihad), Implication Research (Dalālat-Pazhuhi). | ||
| مراجع | ||
|
ایمان، محمدتقی؛ کلاته ساداتی، احمد. (1391). آسیب‌شناسی روش توسعه علوم انسانی در ایران. راهبرد فرهنگ، 5(3)، صص 27-51.
الستی، کیوان؛ افشار، مسعود. (1398). تعامل میان تاریخ علم و فلسفه علم. ترویج علم، 10(1)، صص 83-112.
حسن‌زاده، محمد؛ رسولی، بهروز، کریمی، المیرا، (1399). «موانع رشد ظرفیت پدیده نظریه‌پردازی در ایران: موردکاوی»: دانشگاه تربیت مدرس. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی، 10(1)، صص 5-34.
حسنی، حمیدرضا؛ علیپور، مهدی. (1386). روش‌شناسی اجتهاد و اعتبارسنجی معرفتی آن. روش‌شناسی علوم انسانی، 13(1)، صص 4-37.
دانائی فرد، حسن. (1395). روش‌شناسی مطالعات دلالت پژوهی در علوم اجتماعی و انسانی: بنیان ها، تعاریف، اهمیت، رویکردها و مراحل اجرا، روش‌شناسی علوم انسانی، 22(1)، صص 39-71.
دانائی فرد، حسن. (1388«الف»). روش‌شناسی نظریه پردازی در مطالعات سازمان و مدیریت: پژوهشی تطبیقی. مدرس علوم انسانی- پژوهش‌های مدیریت در ایران، 13(4)، صص 191-165.
دانائی فرد، حسن. (1388«ب»). تحلیلی بر موانع تولید دانش در حوزه علوم انسانی: رهنمودهایی برای ارتقای کیفیت ظرفیت سیاست ملی علم ایران. سیاست علم و فناوری، 2(1)، صص 1-16.
دانائی فرد، حسن. (1388«ج»). روش‌شناسی عمومی نظریه پردازی. روش‌شناسی علوم انسانی، 15(1)، صص 7-32.
شاکری زواردهی، روح الله؛ ولیعی ابرقویی، احمد. (1397). مبانی نظریه پردازی در تعیین قلمرو دین. اندیشه نوین دینی، 14(3)، صص 37-52.
شریفی، احمدحسین. (1397). روش نظریه پردازی اسلامی در علوم انسانی از منظر شهید صدر. اندیشه نوین دینی، 14(1)، صص 7-26.
عیوضلو، حسین. (1398). مقدمه ای در تبیین روش و فرآیند توسعه نظریه پردازی اقتصاد اسلامی. مطالعات اقتصاد اسلامی، 12(1)، صص 1-40.
قربانخانی، مهدی؛ صالحی، کیوان. (1399). رهیافتی پدیدارشناسانه در واکاوی موانع خلق دانش در علوم انسانی بر پایه ادراک و تجربه زیسته نخبگان و فرهیختگان دانشگاهی. راهبرد فرهنگ، 13(4)، صص 75-109.
قنادی نژاد، فرزانه؛ حیدری، غلامرضا. (1397). تبیین موانع و راهکارهای نظریه پردازی در علوم انسانی و اجتماعی (مطالعه موردی: اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز). رهیافت، 28(3)، صص 19-33.
میرزایی اهرنجانی، حسن. (1393). مبانی فلسفی تئوری سازمان(چاپ چهارم). تهران: انتشارات سمت.
نجاری، رضا. (1391). روش نظریه پردازی شهید مطهری در مبحث رشد. مدیریت اسلامی، 19(2)، صص 87-103.
نظری، حسن آقا؛ خطیبی، مهدی. (1392). روش‌شناسی فقه نظریات اقتصادی از منظر شهید صدر. معرفت اقتصاد اسلامی، 4(2)، صص 5-28. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 25 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 15 |
||