آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,477 |
| تعداد مقالات | 35,334 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,303,197 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,413,653 |
معناشناسی شناختی و فرایند ظهور آن | ||
| نقد و نظر | ||
| دوره 30، شماره 117، فروردین 1404، صفحه 149-179 اصل مقاله (1.55 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jpt.2025.70519.2190 | ||
| نویسنده | ||
| عیسی موسی زاده* | ||
| محقق رسمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 24 آذر 1403، تاریخ بازنگری: 20 بهمن 1403، تاریخ پذیرش: 04 اسفند 1403 | ||
| چکیده | ||
| طی چند دهۀ اخیر یافته‌های علوم شناختی در حوزۀ عصب‌شناسی، روان‌شناسی و علوم وابستۀ دیگر، منجر به بروز دیدگاه‌های متفاوتی دربارۀ سرشت و ماهیت زبان و معنا شده و چشم‌انداز جدیدی رو به واقعیت معنا گشوده و به یک معنا، عالم تازه‌ای را پیشِ‌رویمان قرار داده است. تحقیق حاضر با روش توصیفی - تحلیلی، در پی این است تا به معناشناسی شناختی به مثابۀ روشی جدید در مطالعۀ معنا توجه کند؛ زیرا معتقد است ظهور مسائل دنیای علمی معاصر در شرایطی رخ می‌دهد که روش‌های سنتی موجود توان پاسخ درخور و رضایت‌بخش به برخی آنها را ندارد. با توجه به اینکه تکیه بر زمینه و فرایند تاریخی شکل‌گیری یک امر از بهترین راه‌های آشکارکردن ماهیت آن است، بر آن شدیم با تکیه بر آغازگاه‌ها و زمینه‌های شکل‌گیری معناشناسی شناختی، امکان درک عمیق‌تری از ماهیت آن را برای علاقمندان فراهم کنیم. یافته‌ها حاکی از آن است که طبق رویکرد شناختی، زبان یکی از کارکردهای شناختی ذهن است و می‌توان برای پی‌بردن به سازوکار ذهن و مغز و مدارهای نورونی که در پردازش زبان وجود دارند و تبیین دیگر کارکردهای شناختی ذهن از زبان، به‌خصوص نگاشت‌های ذهنی‌ای که در زبان وجود دارند، استفاده کرد. معناشناسی شناختی نیز به مثابۀ یکی از شاخه‌های اصلی زبان‌شناسی شناختی، شکل‌گیری معنا را وابسته به ساختار ذهنی و شناختی از طریق مفهوم‌سازی داده‌های جهان خارج در درون ذهن و نه خارج از آن می‌داند و چون ساختار ذهنی و شناختی می‌توانند در زبان نمایان شوند، معنا را باید در سازوکار و محتوای مفهومی موجود در زبان جستجو کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شناخت؛ علوم شناختی؛ زبان‌شناسی شناختی؛ معناشناسی شناختی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Cognition, Cognitive Sciences, Cognitive Linguistics, Cognitive Semantics. | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Isa Mousazadeh | ||
| Senior Researcher, Islamic Sciences and Culture Academy, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In recent decades, findings from cognitive sciences—particularly in neuroscience, psychology, and related disciplines—have led to diverse perspectives on the nature of language and meaning. These developments have opened a new horizon in understanding meaning, offering a fresh perspective on reality. This study employs a descriptive-analytical method to explore cognitive semantics as a novel approach to meaning analysis. It argues that the emergence of contemporary scientific inquiries occurs in contexts where traditional methodologies fail to provide adequate and satisfactory explanations. Since historical context and the developmental trajectory of a concept are among the best means of revealing its essence, this study seeks to deepen the understanding of cognitive semantics by examining its origins and foundational background. The findings indicate that, according to the cognitive approach, language is one of the cognitive functions of the mind. Investigating language can, therefore, provide insights into the workings of the brain, neural circuits involved in language processing, and other cognitive functions of the mind—especially mental mappings inherent in language. As a major branch of cognitive linguistics, cognitive semantics views meaning formation as dependent on mental and cognitive structures, which arise through the conceptualization of external data within the mind rather than outside it. Since these cognitive and mental structures are reflected in language, meaning should be examined within the mechanisms and conceptual content embedded in linguistic structures. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Cognition, Cognitive Sciences, Cognitive Linguistics, Cognitive Semantics | ||
| مراجع | ||
|
آر. تیلور، جان؛ لیتل‌مور، جانت. (1396). راهنمای زبان‌شناسی شناختی (مترجمان: وجیهه فرشی و نجمه فرشی). تهران: نشر نویسۀ پارسی.
آنتوویچ، میهایلو. (1395). جایگاه معنی‌شناسی در علوم شناختی معاصر (مترجمان: احسان دوانی و عاطفه کامران‌زاده). فصلنامۀ زبان‌کاوی کاربردی، 1(2)، صص 95‑109.
افراشی، آزیتا. (1395). مبانی معناشناسی شناختی (چاپ اول). تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پاکتچی، احمد. (1387). آشنایی با مکاتب معناشناسی معاصر. فصلنامۀ مطالعات فرهنگ - ارتباطات (نامه پژوهش فرهنگی سابق)، 9(3)، صص 89‑119.
روشن، بلقیس؛ اردبیلی، لیلا. (1399). مقدمه‌ای بر معناشناسی شناختی (چاپ سوم). تهران: نشر علم.
راسخ‌مهند، محمد. (1386). اصول و مفاهیم بنیادی زبان‌شناسی شناختی. دو ماهنامۀ بخارا، 63، صص 172‑191.
شفیعی، فاطمه؛ حبیب‌الله قاسم‌زاده. (1397). بحثی دربارۀ بازنمایی و جسم‌آگینی در روان‌شناسیِ شناختی و شناختْ‌پژوهی. دوماهنامۀ علمی - پژوهشی روان‌شناسی و روانپزشکی شناخت، 5(1)، صص 77‑95.
صفوی، کوروش. (1392). درآمدی بر معنی‌شناسی (چاپ پنجم). تهران: سورۀ مهر.
صفوی، کوروش. (1399). نگاهی به تاریخ معناشناسی (چاپ اول). تهران: نشر علم.
قائمی‌نیا، علیرضا. (1390). معناشناسی شناختی قرآن (چاپ اول). تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
قائمی‌نیا، علیرضا. (1400). معناشناسی شناختی قرآن (چاپ سوم). تهران: سازمان انتشارات پژوهشکدۀ فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
گلفام، ارسلان؛ یوسفی‌راد، فاطمه. (1381). زبان‌شناسی شناختی و استعاره. تازه‌های علوم شناختی، 4(3)، صص 59‑64.
نصرتی، شعبان؛ رکعی، محمد. (1399). معناشناسی شناختی در کاربست متون وحیانی (چاپ اول). اصفهان: نشر معارف اهل بیت الطاهرین(علیهم السّلام).
Duignan, B. (2017). Cognition, thought process. In Encyclopedia Britannica. Eddy, M. D. (2016). The Cognitive Unity of Calvinist Pedagogy in Enlightenment Scotland. In Reformed Churches Working Unity in Diversity: Global Historical, Theological and Ethical Perspectives (Ábrahám Kovács, Ed., pp. 46–60). Budapest: L’Harmattan Friedenberg, J. D, & Silverman, G. W. (2016). Cognitive Science:An introduction to the study of mind. SAGE Publications. Matlin, M. (2009). Cognition. Wiley-Blackwell. McNerney S. (2011). A brief guide to embodied cognition: Why you are not your brain? Scientific American ]Guest Blog[. Retrieved 2011, Nov. 4, from https://blogs.scientificamerican.com/guest-blog Miller, G. A. (2003). The cognitive revolution: a historical perspective. Trends in Cognitive Sciences, vol. 7, No.3, pp. 141-144. Neisser, U. (1967). Cognitive Psychology. Classic Edition published 2014 by Psychology Press. Von Eckardt, B. (1996). What is cognitive science? Princeton, MA: MIT Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 114 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 138 |
||