آمار

تعداد نشریات54
تعداد شماره‌ها2,522
تعداد مقالات35,774
تعداد مشاهده مقاله15,183,097
تعداد دریافت فایل اصل مقاله6,871,402
مروارید, محمد, حاجی ده آبادی, محمد علی. (1403). بازشناسی تحلیل کارکردی در فقه کیفری امامیه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 10(3), 67-100. doi: 10.22034/jrj.2024.77244
محمد مروارید; محمد علی حاجی ده آبادی. "بازشناسی تحلیل کارکردی در فقه کیفری امامیه". اسلام و مطالعات اجتماعی, 10, 3, 1403, 67-100. doi: 10.22034/jrj.2024.77244
مروارید, محمد, حاجی ده آبادی, محمد علی. (1403). 'بازشناسی تحلیل کارکردی در فقه کیفری امامیه', اسلام و مطالعات اجتماعی, 10(3), pp. 67-100. doi: 10.22034/jrj.2024.77244
مروارید, محمد, حاجی ده آبادی, محمد علی. بازشناسی تحلیل کارکردی در فقه کیفری امامیه. اسلام و مطالعات اجتماعی, 1403; 10(3): 67-100. doi: 10.22034/jrj.2024.77244

بازشناسی تحلیل کارکردی در فقه کیفری امامیه

جستارهای فقهی و اصولی
مقاله 3، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 36، مهر 1403، صفحه 67-100    اصل مقاله (810.07 K)
نوع مقاله: پژوهشی (داوری عادی)
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jrj.2024.77244
نویسندگان
محمد مروارید* 1؛ محمد علی حاجی ده آبادی2
1دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد. ایران (نویسنده مسئول)
2دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه قم؛ قم- ایران. dr_hajidehabadi@yahoo.com
تاریخ دریافت: 06 آذر 1403،  تاریخ بازنگری: 13 اسفند 1403،  تاریخ پذیرش: 25 اسفند 1403 
چکیده
 ازجمله مباحث مهم در نگرش فقهی به مجازات‌ها توجه به کارکردها، آثار و پیامدهای آن‌هاست. این مسئله که تا‌چه‌حد در تجویز یا عدم تجویز استفاده از یک کیفر می‌توان به امور یادشده تمسک نمود از مسایلی است که به‌ویژه  از منظر فقه جزایی حکومتی جای بررسی دارد. مقاله حاضر می‌کوشد با روشی توصیفی تحلیلی و بر اساس منابع شرعی و با تمسک به گزاره‌های موجود در آثار فقیهان، نگرشی کلان به این مهم داشته باشد. یافته‌های تحقیق بیانگر این است که افزون بر صراحت یا ظهوری که در ادله شرعی نسبت به کارکردهای مجازات به‌طور عام وجود دارد، فقیهان اسلامی به‌صراحت در نقد و بررسی مجازات‌ها از تحلیل کارکردی بهره جسته‌اند. بااین‌وجود تلقی فقیهان نسبت به هدف از حدود و تعزیرات، توانسته است، کم‌وبیش، به کارکردگرایی در مجازات‌های تعزیری بیانجامد؛ اما تأثیر چندانی بر مجازات‌های حدی نداشته است. همچنین فقیهان به آثار جانبی منفی مجازات‌های حدی و تعزیری توجه شایانی داشته‌اند حتی گاهی به دلیل این آثار منفی بر فرد یا جامعه، فتوا به ممنوعیت اجرای حد یا تأخیر آن داده‌اند. درهرحال، فقه اسلامی ظرفیت‌های بسیاری برای توجه به کارکردگرایی کیفر دارد اما آن چنانکه بایسته است این مهم موردتوجه و پژوهش قرار نگرفته است.
کلیدواژه‌ها
کارکردگرایی؛ فقه جزایی؛ مجازات؛ حدود؛ تعزیرات؛ پیامدهای مجازات
عنوان مقاله [English]
Distinguishing Functional Analysis in Imāmīyyah Criminal Jurisprudence
نویسندگان [English]
Mohammad Morvarid1؛ Mohammadali Hajidehabadi2
1PHD student
2Department of criminal law and criminology University of Qom
چکیده [English]
An important aspect of the jurisprudential approach to punishments is considering their functions, effects, and consequences. The extent to which these factors can be relied upon in permitting or prohibiting the implementation of a punishment is a significant issue, particularly from the perspective of governmental criminal jurisprudence.
Using a descriptive-analytical method, based on legal (sharʻī) sources and the propositions found in the works of jurists, this study aims to take a comprehensive view of this issue. The findings indicate that, in addition to the explicit legal evidence regarding the functions of punishment in general, Islamic jurists have actively employed functional analysis in their critique and examination of punishments.
However, while jurists’ perspectives on the purpose of ḥudūd (punishments prescribed by Islamic law) and taʻzīrāt (discretionary penalties) have contributed to the development of functionalism in taʻzīrī punishments to some extent, they have had little impact on ḥudūd punishments. Jurists have also given considerable attention to the negative side effects of ḥadī and taʻzīrī punishments, sometimes even issuing fatwās prohibiting or delaying their implementation due to their harmful effects on individuals or society.
Overall, Islamic jurisprudence has significant potential for incorporating functionalist considerations in punishment. However, this important issue has not yet received the scholarly attention and research it deserves.
کلیدواژه‌ها [English]
functionalism, Criminal jurisprudence, punishment, Hodood, Taazirat, Effects of punishment
اصل مقاله

به فایل PDF مراجعه نمایید.

مراجع
  1. ابن منظور، جمال‌الدین. (1414ق). لسان العرب. چاپ سوم، بیروت: دار صادر.
  2. اردبیلی، محمدعلی. (1395ش). حقوق جزای عمومی. چاپ یازدهم. تهران: میزان.
  3. آزاد ارمکی، تقی. (1393ش). مکتب‌ها و نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: نشر علم.
  4. اصفهانی، راغب. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. لبنان-سوریه: دار العلم-دارالشامیة.
  5. الهام، غلامحسین. برهانی، محسن. (1397ش). درآمدی بر حقوق جزای عمومی. چاپ چهارم، تهران: میزان.
  6. آمدی، عبدالواحد. 1366ش. غررالحکم. چ1. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  7. ایروانی، باقر. 1426ق. دروس تمهیدیة فی القواعد الفقهیة. چ3. قم: دار الفقه.
  8. بجنوردی، حسن. 1419ق. القواعد الفقهیة. چ1. قم: الهادی.
  9. بولک، برنار. 1385ش. کیفرشناسی. ترجمه نجفی ابرندآبادی، علی حسین. چ6. تهران: مجد.
  10. پورهاشمی، عباس. 1383ش. زندان هنر تنبیه یا مجازات قانونی. چ1. تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
  11. تبریزی، جواد. 1417ق. أسس الحدود و التعزیرات. چ1. قم: دفتر مؤلف.
  12. جوهری، اسماعیل. 1410ق. الصحاح. چ1. بیروت: دار العلم للملایین.
  13. حلبی، ابوالصلاح. 1403ق. الکافی فی الفقه. چ1. اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین (ع).
  14. حلی، جعفر بن حسن. 1408ق. شرائع الاسلام. چ2. قم: اسماعیلیان.
  15. حلی، مقداد بن عبدالله. 1425ق. کنز العرفان. چ1. قم: مرتضوی.
  16. حلی، یحیی بن سعید. 1405ق. الجامع للشرائع. چ1. قم: مؤسسه سیدالشهدا.
  17. خلخالی، سید محمدمهدی. 1427ق. فقه الشیعة کتاب الخمس و الانفال. چ1. قم: دار البشیر.
  18. خویی، ابوالقاسم. 1422ق. مصباح الاصول. چ1. قم: مؤسسة احیاء آثار الا مام الخوئی.
  19. زحیلی، وهبه. 1409ق. الفقه الاسلامی و ادلته. دمشق: دار الفکر.
  20. سبزواری، عبدالاعلی. 1413ق. مهذب الأحکام. چ4. قم: مؤسسه المنار.
  21. سیستانی، علی. 1414ق. الرافد فی علم الاصول. چ1. قم: لیتوگرافی حمید.
  22. سیفی مازندرانی، علی اکبر. 1430ق. دلیل تحریر الوسیلة-فقه الربا. چ1. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  23. صاحب بن عباد، اسماعیل. 1414ق. المحیط فی اللغة. چ1. بیروت: عالم الکتاب.
  24. صافی گلپایگانی، لطف‌الله. بی‌تا. التعزیر احکامه و حدوده. بی‌جا: بی‌نا.
  25. صدر، محمدباقر. 1418ق. دروس فی علم الاصول. چ5. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  26. صدوق، محمد بن علی. 1386ش. علل الشرائع. چ1. قم: داوری.
  27. صدوق، محمد بن علی. 1413ق. کتاب من لا یحضره الفقیه. چ2. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  28. طباطبایی، علی. 1418ق. ریاض المسائل. چ1. قم: مؤسسه آل البیت.
  29. طبرسی، احمد بن علی. 1403ق. الاحتجاج. چ1. مشهد: مرتضی.
  30. طوسی، محمد بن حسن. 1390ش. الاستبصار. چ1. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  31. طوسی، محمد بن حسن. 1387ش. المبسوط فی فقه الإمامیة. چ3. تهران: المکتبة المرتضویة.
  32. طوسی، محمد بن حسن. 1400ق. النهایة. چ2. بیروت: دار الکتب العربی.
  33. عاملی، زین الدین بن علی. 1413ق. مسالک الافهام. چ1. قم: مؤسسة المعارف الاسلامیة.
  34. عاملی، محمد بن مکی. بی‌تا. القواعد و الفوائد. چ1. قم: مفید.
  35. غلامی، حسین. 1398ش. علوم جنایی تطبیقی. چ2. تهران: میزان.
  36. غلامی، حسین. 1399ش. کیفرشناسی. چ3. تهران: میزان.
  37. فاضل لنکرانی، محمد. 1422ق. تفصیل الشریعة-الحدود. چ1. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع).
  38. فاضل هندی، محمد بن حسن. 1416ق. کشف اللثام. چ1. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  39. فراهیدی، خلیل بن احمد. 1410ق. العین. چ2. قم: هجرت.
  40. کلینی، محمد بن یعقوب. 1407ق. الکافی. چ4. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  41. گلپایگانی، محمدرضا. 1412ق. الدر المنضود. چ1. قم: دار القرآن الکریم.
  42. مجلسی، محمد تقی. 1406ق. روضة المتقین. چ2. قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور‌.
  43. مصطفوی، حسن. 1402ق. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. چ1. تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
  44. مظفر، محمدرضا. 1430ق. اصول الفقه. چ5. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  45. مغربی، نعمان بن محمد. 1385ش. دعائم الاسلام. چ2. قم: مؤسسه آل البیت.
  46. مکارم شیرازی، ناصر. 1427ق. استفتائات جدید. چ2. قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب (ع).
  47. مکارم شیرازی، ناصر. 1418ق. انوار الفقاهة کتاب الحدود و التعزیرات. چ1. قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب (ع).
  48. منتظری، حسینعلی. 1409ق. دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة. چ2. قم: تفکر.
  49. منتظری، حسینعلی. بی‌تا. رساله استفتائات. چ1. قم: بی‌نا.
  50. مفید، محمد بن محمد. 1413ق. الإرشاد. چ1. قم: کنگره شیخ مفید.
  51. مفید، محمد بن محمد. 1413ق. المقنعة. چ1. قم: کنگره شیخ مفید.
  52. موسوی، سید رضی. 1414ق. نهج‌البلاغه. چ1. قم: هجرت.
  53. موسوی اردبیلی، عبدالکریم. 1427ق. فقه الحدود و التعزیرات. چ2. قم: دانشگاه مفید.
  54. مؤمن، محمد. 1422ق. مبانی تحریر الوسیلة- کتاب الحدود. چ1. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  55. نجفی، محمدحسن. 1404ق. جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. چ7. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ب) مقالات:

1- غلامی، علی و حسین، آقایی میبدی(1392ش). اهداف اجراى حدود و تعزیرات در کلام فقها و سازوکار حل تلاقى‏ آن‏. فقه اهل‌بیت، (75 و 76): 224-193.

2- مارتی، دلماس(1376ش). از حقوق جزا تا سیاست جنایی. ترجمه نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین. نامه مفید، (11): 194-179.

3- مقیمی حاجی، ابوالقاسم(1433ق). فلسفة نظام العقوبات فی الاسلام. فقه أهل البیت، (65): 112-89.

4- نوبهار، رحیم(1384ش). بررسی قاعده فقهی حرمت تنفیر از دین. تحقیقات حقوقی، (42): 171-129.

5- هاشمی، محمود(1375ش). کاوشی درباره اختیار ولی امر در عفو کیفرها. فقه اهل‌بیت،  (7): 76-43.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 235
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 66


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب