آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,485 |
| تعداد مقالات | 35,371 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,437,074 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,482,415 |
عنصر مصلحت، خاستگاه تولید نظریه امنیت اجتماعی، با تأکید بر دیدگاه امام خمینی(ره) | ||
| فقه | ||
| دوره 31، شماره 120، دی 1403، صفحه 109-135 اصل مقاله (730.74 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/jf.2025.69821.2840 | ||
| نویسنده | ||
| هادی خوشنودی* | ||
| استادیار دانشکده شهید محلاتی | ||
| تاریخ دریافت: 12 شهریور 1403، تاریخ بازنگری: 26 دی 1403، تاریخ پذیرش: 25 فروردین 1404 | ||
| چکیده | ||
| امنیت اجتماعی از نیازهای ضروری انسان است و زندگی انسان درمیان اجتماع و وصول به کمال و رشد و موفقیتش و رسیدن به حقوق مختلف در گرو امنیت اجتماعی است که امنیت اجتماعی هم مساوی با کاهش یا فقدان تهدیدها و آسیب‌های مختلف اجتماع است. دانش امنیت از عصر ظهور اسلام مورد توجه بوده و فقه امنیت نیز متأثر از عناصری مانند مصلحت، جایگاه بی بدیلی در فقه امامیه دارد. پژوهش حاضر با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی - تحلیلی، چگونگی تأثیر عنصر فقهی مصلحت در تولید نظریه امنیت اجتماعی در فقه را بیان و با تأکید بر دیدگاه امام خمینی(ره) ضمن اثبات متکفل بودن این عنصر مهم برای تولید نظریه در فقه امنیت، کاربرد انواع مصلحت برای استنباط فقه امنیت را بررسی و به این نتایج دست یافته است: دو رویکرد سنتی(دولت محور و قدرت محور) و مدرن(جامعه محور و هویت محور)، در امنیت اجتماعی تأثیر مصلحت را در استنباط و تولید نظریه آشکار می‌کند؛ امنیت افزون بر جنبه درون فقهی، جوانب برون فقهی داشته و امام خمینی(ره) در محورهای امنیت مردم، امنیت نظام، امنیت رهبری و اهداف امنیتی حکومت بدان پرداخته است. نظریه بومی امنیت اجتماعی از مباحث فقهی زیر قابل استخراج است: نهاد نظارتی بیرونی و امر به معروف و نهی از منکر، فقه الدعوه، اصل النصیحه لائمة‌المسلمین و مشورت در سیاست و حکومت، قاعده حفظ نظام، نهاد اطلاعاتی و قاعده تعاون. روش امام خمینی(ره) در ارائه نظریه فقه امنیت، فقه جواهری و ارتباط مستقیم بین فقه با مصالح اجتماع و امنیت اجتماعی است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فقه امنیت؛ عنصر مصلحت؛ نظریه امنیتی؛ امنیت فردی و اجتماعی؛ امام خمینی(ره) | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Element of Maslaha as the Origin of Formulating the Theory of Social Security with an Emphasis on the Views of Imam Khomeini | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hadi khoshnodi | ||
| Assistant Professor of Shahid Mahalati College | ||
| چکیده [English] | ||
| Social security is one of the essential needs of human beings. A person’s life within society, their attainment of perfection, growth, success, and access to various rights are all contingent upon social security, which in turn means the reduction or absence of societal threats and harms. The science of security has attracted attention since the advent of Islam, and security jurisprudence in Shia Imamiyyah jurisprudence has been profoundly influenced by elements such as maslaha (expediency or public interest), which holds a unique and pivotal position. This study, using library resources and a descriptive-analytical method, explores how the jurisprudential element of maslaha contributes to the development of a theory of social security in Islamic jurisprudence. By emphasizing the views of Imam Khomeini, the study demonstrates that this critical element is capable of underpinning the development of a jurisprudential theory of security. It also examines the applications of different types of maslaha in deriving rulings related to security jurisprudence. The findings suggest that both traditional (state-centered and power-centered) and modern (society-centered and identity-centered) approaches in social security highlight the role of maslaha in the inference and formulation of theory. Security, in addition to its intra-jurisprudential dimensions, also has extra-jurisprudential aspects. Imam Khomeini addressed this issue in areas such as public security, regime security, leadership security, and the security objectives of the government. A localized theory of social security can be extracted from the following jurisprudential topics: external supervisory bodies and the enjoining of good and forbidding of evil, jurisprudence of religious propagation (fiqh al-da‘wah), the principle of advising the leaders of Muslims (al-nasihah li-a'immat al-muslimin), consultation in politics and governance, the principle of preserving the Islamic system, the intelligence institution, and the principle of cooperation. Imam Khomeini's method in presenting a jurisprudential theory of security is rooted in Jawahiri fiqh and is characterized by a direct connection between jurisprudence, public interests, and social security | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Security jurisprudence, Maslaha, Security theory, Individual and social security, Imam Khomeini | ||
| مراجع | ||
|
* قرآن کریم
** نهج البلاغه
ابن ابی الحدید، عبدالحمید. (بی‌تا). شرح نهج البلاغه (ج7). قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
احمدوند، خلیل الله؛ بابایی تبار، مهدیه. (1400). «نقش امر به معروف و نهی از منکر در امنیت جامعه از منظر فقهی»، فصلنامه قانون یار، شماره17، صص 917-943.
اعرافی، علیرضا. (1388). فقه تربیتی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
افتخاری، اصغر. (1384). مصلحت و سیاست؛ رویکردی اسلامی. تهران: دانشگاه امام صادق×.
ایزدهی، سیدسجاد. (1392). «ضوابط مصلحت در فقه شیعه»، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره اول، صص 29- 58.
انصاری، مرتضی. (1411ق). المکاسب. قم: دار الذخائر.
جوهری، اسماعیل‌بن حمّاد. (1407ق). الصحاح (ج2). بیروت: دارالعلم.
جوادی آملی، عبدالله. (1397). تفسیرموضوعی (ج12)، قم: نشر اسراء.
حسینی، سیدعلی. (1381). «سیر تطور مصلحت در فقه شـیعه»، پژوهشنامه حکمت و فلسفه، شماره1، صص 78 - 107
حقیقت، سیدصادق. (1389). «فقه سیاسی شیعه و نقش دوگانه مصلحت»، فصلنامه شیعه‌شناسی، شماره 32، صص 31-53.
خمینی، سیدروح الله. (1385). تحریرالوسیله (ج1، 2، 20، 21). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
خمینی، سیدروح الله. (1370). صحیفه نور (ج15، 21). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
خمینی، سیدروح الله. (1392). ولایت فقیه. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی&.
خمینی، سیدروح الله. (1376). جواهر الاصول، مقررمحمدحسن لنگرودی، قم: موسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی&.
خمینی، سیدروح الله. (1418). تنقیح الاصول، مقرر حسین تقوی اشتهاردی، تهران: موسسه تنظیم ونشرآثار امام خمینی&.
خمینی، سیدروح الله. (1379). البیع، تهران: موسسه تنظیم ونشرآثار امام خمینی&.
خوش‌‌‌‌فر، غلامرضا. (1386). «بررسی عوامل موثر بر حفظ، ایجاد و گسترش امنیت اجتماعی»، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، شماره 164-163، صص148-155.
خویی، سیدابوالقاسم. (1417ق). المحاضرات (ج4، محقق: محمد اسحاق فیاض). قم: انصاریان. راغب اصفهانی، حسین. (۱۴۱۶ق). مفردات الفاظ القرآن الکریم. بیروت: الدارالشامیه.
رحیمی، حسن و سوگلی‌زاده، ترلان. (1400). « تحول مفهوم مصلحت در فقه سیاسی معاصر شیعه»، پژوهشنامه متین، شماره91، صص57-82.
رفیع پور، فرامرز. (1376). توسعه و تضاد. تهران: شرکت سهامی انتشار.
رمضان البوطی، محمدسعید. (۱۳۸۳). مصلحت و شریعت (مترجم: اصغر افتخاری). تهران: انتشارات گام نو
زبیدی واسطی، مرتضی. (1414ق). تاج العروس (ج2). بیروت: دار الفکر.
سام آرام، عزت الله. (1388). «بررسی رابطه سلامت اجتماعی و امنیت اجتماعی با تأکید بر رهیافت پلیس جامعه‌محور»، فصلنامه انتظام اجتماعی، سال اول، شماره اول، صص 9- 29.
سلیمانی، فاطمه. (1389). «نسبت مصلحت و امنیت در فقه سیاسی شیعه»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره50، صص 85-113.
سلیمانی، فاطمه. (1386). ایران وآمریکا در بستر تعاملات نرم افزاری قدرت و امنیت. تهران: مرکز تحقیقات کاربردی.
شرتونی، سعید. (1403). اقرب الموارد. قم: منشورات مکتبة آیة الله المرعشی.
صرامی، سیف الله. (1380). احکام حکومتی و مصلحت. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
عاملی، شمس الدین محمد. (بی‌تا). القواعد والفوائد (ج2). قم: نشر مفید.
عمید زنجانی، عباسعلی. (1384). قواعد فقه سیاسی (ج9). تهران: امیرکبیر.
عبدالله خانی، علی. (1385). «عدالت و امنیت» فصلنامه علوم سیاسی، شماره33، صص121-132.
علیدوست، ابوالقاسم. (1394). «چیستی وماهیت فقه امنیت وفقه امنیتی» فصلنامه حکومت اسلامی، سال بیستم، شماره 78، صص 5-26.
غزالی، محمد. (1417ق). المستصفی فی علم الاصول (تصحیح: محمّد عبدالسلام عبدالشافی). بیروت: دارالکتب العلمیه.
فیض، علیرضا. (1382). ویژگی‌های اجتهاد و فقه پویا. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گیدنز، آنتون. (1383). مبانی جامعه شناسی (مترجم: منوچهر صبوری). تهران: نشر نی.
لک‌زایی، نجف. (1389). «فلسفه امنیت از دیدگاه امام خمینی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره49، صص 5-28.
لک زایی، نجف؛ همدانی، محمدعلی. (1397). « نقش آموزه‌های فقهی در طراحی راهبرد امنیتی» فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم انسانی، شماره4، صص81-103.
مرعشی شوشتری، سیّدمحمدحسن. (1373). دیدگاه‌های نو در حقوق کیفری اسلام (ج2). تهران: نشر میزان.
منتظری، حسینعلی. (1409ق). مبانی فقهی حکومت اسلامی (ج2، 4). قم: موسسه کیهان.
میرزای قمی، ابوالقاسم. (1363). قوانین الاصول (ج2). تهران: اسلامیه.
نائینی، محمدحسین. (1382). تنبیه الامه وتنزیه الامه. قم: بوستان کتاب.
نجفی، محمدحسن. (1362). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (ج21، 22). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
نوری همدانی، حسین. (1377). امر به معروف و نهی از منکر. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
نویدنیا، منیژه. (1382). «درآمدی بر امنیت اجتماعی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره اول، صص 55-76.
نویدنیا، منیژه. (1385). «تحلیل رابطه امنیت اجتماعی و هویت ایرانی»، مجله جامعه‌شناسی، شماره3، صص 156-131.
هزارجریبی، جعفر. (1390). «احساس امنیت اجتماعی از منظر توسعه گردشگری»، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، شماره 2، صص 143-121. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 82 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 40 |
||