آمار
| تعداد نشریات | 54 |
| تعداد شماره‌ها | 2,473 |
| تعداد مقالات | 35,286 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,156,198 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,351,497 |
بررسی تهدیدات اقتصادی و سیاسی مطابق فقه اسلامی و راه‌های برون‌رفت از آن | ||
| فقه و سیاست | ||
| دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، اردیبهشت 1404، صفحه 59-99 اصل مقاله (2.45 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/ijp.2025.71180.1058 | ||
| نویسنده | ||
| حسین حسن زاده* | ||
| استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی | ||
| تاریخ دریافت: 02 اسفند 1403، تاریخ بازنگری: 10 اسفند 1403، تاریخ پذیرش: 06 اردیبهشت 1404 | ||
| چکیده | ||
| این مقاله با هدف بررسی ارتباط عمیق فقه و سیاست در نظام اسلامی، به تحلیل عناوینی پرداخته است که در متون فقهی، نامطلوب یا حرام هستند و رفتارهای اقتصادی مصادیق آن عناوین می‌تواند تهدیدی برای امنیت و حاکمیت دینی محسوب شود. روش پژوهش این مقاله، تحلیلی-توصیفی بوده و با استناد به منابع فقهی و اصول اسلامی، به بررسی این موضوع پرداخته است. در این راستا، اسامی مختلفی همچون فقیر، قاصر، معسر، مغبون و مفلس - به‌عنوان عناوین نا مطلوب در متون فقهی - و سارق، کلاهبردار، غاصب، رشوه‌دهنده، محتکر، رباخوار، قمارباز، خائن در امانت، دلال، متکدی، غش‌کننده در معاملات، تارک خمس، مطفف و مسرف - به‌عنوان عناوین حرام- مورد بررسی قرار گرفته‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که این افراد، با رفتارهای اقتصادی نادرست خود، نه‌تنها موجب بی‌ثباتی اقتصادی و کاهش اعتماد عمومی می‌شوند، بلکه می‌توانند زمینه‌ساز نارضایتی اجتماعی و حتی بی‌ثباتی سیاسی شوند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که اجرای دقیق احکام فقهی، تقویت نظارت‌های اقتصادی، فرهنگ‌سازی در مورد اهمیت عدالت اقتصادی، و ایجاد فرصت‌های شغلی و حمایتی برای اقشار آسیب‌پذیر، از جمله راهکارهای مؤثر برای مقابله با این تهدیدات است؛ همچنین، شفافیت در نظام مالی و اقتصادی، برخورد قاطع با متخلفان، و تقویت نهادهای نظارتی می‌تواند به کاهش این تهدیدات کمک کند. در نهایت، این مقاله بر این نکته تأکید دارد که عینیت فقه و سیاست در نظام اسلامی، نه‌تنها یک ضرورت نظری، بلکه یک الزام عملی برای حفظ امنیت و ثبات جامعه اسلامی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رابطه فقه و سیاست؛ تهدیدکنندگان امنیت مالی در فقه؛ امنیت حاکمیت دینی؛ تهدیدکنندگان اقتصادی در فقه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| An Examination of Economic and Political Threats According to Islamic Jurisprudence and Solutions to Overcome Them | ||
| چکیده [English] | ||
| This article aims to examine the deep connection between jurisprudence (fiqh) and politics in the Islamic system by analyzing various categories that are considered undesirable or forbidden (haram) in jurisprudential texts. It highlights how certain economic behaviors—falling under these categories—can pose a threat to religious security and governance. The study adopts a descriptive-analytical approach and draws upon jurisprudential sources and Islamic principles to explore the issue. In this context, several designations such as faqir (poor), qasir (incompetent), mo‘ser (indebted), maghbun (deceived), and mofles (miserable) are examined as undesirable labels in jurisprudential literature. Similarly, thief, fraudster, usurper, briber, hoarder, usurer, gambler, betrayer of trust, broker, beggar, cheater in trade, neglector of khums, cheater in weights and measures, and wasteful spender are explored as forbidden titles. The findings indicate that these individuals, through their improper economic conduct, not only contribute to economic instability and public distrust but may also trigger social dissatisfaction and even political instability. The study concludes that strict enforcement of jurisprudential rulings, strengthening economic oversight, promoting awareness of economic justice, and providing employment and support for vulnerable groups are among the effective solutions to counter these threats. Additionally, financial and economic transparency, strict action against violators, and strengthening regulatory institutions can help mitigate such dangers. Ultimately, the article emphasizes that the integration of jurisprudence and politics in an Islamic system is not only a theoretical necessity but also a practical requirement for maintaining security and stability in an Islamic society. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The relationship between jurisprudence and politics, financial security threats in jurisprudence, the security of religious governance, economic threats in jurisprudence | ||
| مراجع | ||
|
آشوری، داریوش. (1382). دانشنامه سیاسی. تهران: انتشارات مروارید.
ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر. (1406ق). الهذب (ج2، چاپ اول). قم: انتشارات جامعه مدرسین.
ابن شهر آشوب، رشید الدین. (1369ق) متشابه القرآن و مختلفه- بیان المشکلات من الآیات المتشابهات (ج2، چاپ اول). قم: دارالبیدار للنشر.
ابن فارس، احمد بن فارس. (1404ق). معجم مقاییس اللغة (ج1، 4، چاپ اول). قم: مکتبة الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب (ج6، 13، چاپ سوم). بیروت: دار صادر.
امام خمینی، روح‌الله. (1390ق). تحریر الوسیله ( ج1، 2، چاپ دوم). نجف: مکتبة الادب.
پل دی، ویلیامز. (1390). درآمدی بر بررسی‌های امنیت (مترجم: علیرضا طیب، چاپ اول). تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
پورسعید، فرزاد. (1392). فرهنگ توصیفی اصطلاحات امنیت (چاپ اول). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
جمعی از محققان. (1382). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل البیت^ (ج1، 4، چاپ اول). قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی،
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1987م). الصحاح (ج6، چاپ چهارم). قاهره: دارالعلم.
حسینی عاملی، جمال‌الدین حسن بن زین‌الدین. (1418ق). معالم الدین و ملاذ المجتهدین (قسم الفقه، چاپ اول). بی‌جا: مؤسسه الفقه للطباعة و النشر.
خوانساری، احمد. (1401ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع (ج3، 7، چاپ دوم). تهران: مکتبة الصدوق.
خویی، ابوالقاسم. (1410ق). منهاج الصالحین (ج1، چاپ 28). قم: انتشارات مدینة العلم.
دهخدا، علی‌اکبر. (1382). لغت‌نامه دهخدا (ج2، 8، چاپ اول). تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
زین الدین، حسن بن حسن. (1415ق). معالم الدین و ملاذ المجتهدین (چاپ دهم). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
سبزواری، عبدالاعلی. (1413ق). مهذب الاحکام (ج17، 21، 30، چاپ چهارم). قم: مؤسسه المنار.
شهید ثانی، زین‌الدین بن علی. (1386ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (ج9، چاپ دوم). قم: نشر داوری.
شیخ طوسی، محمد بن حسن. (1403ق). عدة الاصول (ج1، 3، چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت^ لاحیاء التراث.
طوسی، محمد بن حسن. (1387ق). المبسوط فی فقه الامامیه (ج3، چاپ دوم). تهران: مکتبة المرتضویة.
علامه حلی، حسن بن یوسف. (1364). تبصرة المتعلمین (چاپ سوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
علی بابایی، غلامرضا. (1365). فرهنگ علوم سیاسی (چاپ اول). تهران: نشر ویس.
علیدوست، ابوالقاسم. (1394). ماهیت و چیستی‌شناسی فقه امنیت، مجله حکومت اسلامی، سال بیستم، شماره چهارم، پیاپی 78، ص 9.
محقق حلی، جعفر بن حسن. (1403ق). معارج الاصول (چاپ اول). قم: مؤسسه آل‌البیت^ لاحیاء التراث.
محقق حلی، حسن بن یوسف. (1363). ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد (ج4، چاپ دوم). قم: نشر اسماعیلیان.
مروارید، علی‌اصغر. (1413ق). سلسلة الینابیع الفقهیه (ج5، چاپ اول). بیروت: مؤسسه فقه الشیعة.
مصطفوی، حسن. (1416ق). التحقیق فی کلمات القرآن (ج9، چاپ اول) تهران: انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
مقدس اردبیلی، احمد بن محمد. (1412ق). مجمع الفائده والبرهان (ج4، 9، 12، 13، چاپ اول). قم: نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه دفتر انتشارات اسلامی.
نجفی، محمدحسن. (1367). جواهر الکلام (ج4، 16، 22، 27، 41، چاپ سوم). قم: نشر دارالکتب الاسلامیه.
نراقی، احمد بن محمد مهدی. (1415ق). مستند الشیعه فی احکام الشریعه (ج14، چاپ اول). قم: مؤسسه آل البیت^ لاحیاء التراث.
نسفی، حافظ الدین. (1418ق). البحر الرائق شرح کنز الدقائق (چاپ اول). بیروت: دارالکتب العلمیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 17 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 20 |
||